Fálkinn - 01.02.1952, Blaðsíða 8

8
FÁLKINN
TVyTAÐUR gengur niður í bæinn rign-
ingardag í september. Það er
eins og hann viti ekki hvert hann
ætlar. Stundum nemur hann staðar,
eins og hann ætli að snúa við — stund-
um dregur liann eftir sér lappirnar
— svo hraðar liann sér dálítla stund,
cins og hann liafi tekið ákvörðun,
svo riemur hann staðar aftur. Og svona
berst hann loksins niður í Aðalstræti.
Þetta er reglulegur haustdagur. —
Regnið hellist niður af þökununi og
fossar niður í rennurnar.
Þessi gangandi maður lítur upp.
Hann andar gegnum nefið lyktandi
af votfi mold. Haust, já .. Hann fer
að hugsa um haustið og gætir ekki að
sér fyrr en liann er kominn niður i
Tollbúðargötu og sveigir þar inn í
port. Þá rankar hann við sér og brosir,
og hreyfir sig eins og hann væri að
hrista eittlivað af sér. En það er eitt-
hvað sem dregur hann að þessu porti.
Ilann finnur sjálfan sig þar niður frá
á hverjum morgni.
— Nei, nei, ég verð að hugsa um
dagsins nauðsynjar — um mat! Hann
segir þetta hátt, eins og hann væri að
gera að gamni sínu og leitar svo i
vösum sínum. Þar finnur liann 25-
eyring.
Hann leitar áfram en finnur ekki
meira. Stendur kyrr og liorfir á pen-
inginn. — Síðasti — allur — mamm-
oninn minn.
Ilann stingur honum í vestisvasann,
og gengur áfram. Hann fer að finna
til sviða undir vestinu, en peningar
— peningar — hvernig á hann að kom-
ast yfir peninga? Staða — ef hann
aðeins gæti fengið eitthvað að gera?
Hann liafði leitað svo víða fyrir sér.
Fyrrum þegar hann var talinn mað-
ur með mönnum liafði hann ekki haft
hugmynd um þetta. Hvers vegna skyldi
Iiann hafa gert það? Þá var hægur
vandi að fá stöðu, og liann minntist
þess að hann sleppti stöðunni við
Karl Poulsen. Hann hlær aftur —
við Karl Poulsen!
Þetta breyttist allt þegar áfallið
kom. Fólk forðast þá, sem óheppnir
eru. Enginn var heima þegar hann
drap á dyrnar. Og vinir frá fyrri dög-
um viku úr vegi yfir götuna — lika
Karl Poulsen.
Allt i einu slær þessu niður í hon-
um: Víxillinn — víxill Lottu frænku!
Hann fékk tilkynningu nýlega og nú
fer hann aftur að leita í fumi í öll-
um vösum. Það var eins og hann hélt:
Siðasti dagur í dag.
Ilann minnist hvernig þessi vixill
varð til. Það var rétt eftir að hann
köm út úr fangelsinu. Þegar hann
barðist enn við að halda sér ofan-
sjávar. Hún hafði komið til hans og
boðið honum að borða hjá sér á sunnu-
daginn, eins og hún var vön. ,
Hann mundi hana þegar hún skrif-
aði á blaðið — hátíðleg eins og þetta
væri merkis athöfn. Skræk, ryðguð
rödd hljómar í eyrum hans: — Þú
veist að ég á ekki neitt .... Það er
eins og honum sé gefinn löðrungur.
Hann flýtir sér áfram.
Hann nemur staðar fyrir utan veð-
lánarakompu og litur kringum sig.
Svo smýgur hann inn í portið og flýtir
sér upp stigann. Hann kemur inn i
rykfallna kompu, þar er fúkkalykt
af gömlum fötum, naftalíni og ó-
hreinindum. Fólk stendur i hnapp,
allir með eitthvað undir hendinni.
Þetta er fátækt fólk, gamlar og lúnar
verkamannakonur — nokkrir gamlir
menn og svo vandræðalegir piltar,
stúdentar, sem reyna að láta eins og
ekkert sé.
Hann dregur upp úr og vindlinga-
hylki úr vasa sínum, tekur perlunæl-
una úr hálsbindinu og fer í biðröðina.
— Get ég fengið 200 krónur út á
þetta í nokkra daga?
Tvö hundruð lcrónur! Fólkið snýr
sér við og starir. 200 krónur eru stórfé
á þessum stað. En afgreiðslumaðurinn
lætur ekki liða yfir sig. Hann rann-
sakar þetta ítarlega, opnar úrkassann
og skoðar verkið gegnum stæklcunar-
gler.
— Hundrað krónur!
— Eg verð að fá tvö hundruð.
— Hundrað og fimmtiu er það
mesta sem ég get látið.
— En nælan ein er 200 lcróna virði.
Afgreiðslumaðurinn brosir. — Hún
er ekki ekta.
— Ekki ekta? Eg keypti hana sjálf-
ur. Lítið þér á þetta! Hann sýnir hon-
um merki gullsmiðsins.
En afgreiðslumanninum finnst ekki
taka að þrcfa meira um þetta. Hann
snýr sér að konu, sem hefir tekið
umbúðir af fatnaði og lagt l|ann á
búðarborðið.
Hann dokar dálítið við. — Svo tek-
ur hann munina aftur og ætlar að fara.
en stansar aftur, vindur frakkanum af
sér og hendir honum á borðið líka.
— Get ég nú fengið tvö hundruð
krónur?
Afgreiðslumaðurinn sinnir rólegur
konu og svo manni sem er að veðsetja
buxur, tekur svo frakkann og skoðar
hann utan og innan.
— Tvö hundruð krónur! kallar hann
til gjaldkerans.
Tíu mínútum síðar er liann með
víxil Lottu frænku milli handanna.
Hann rífur hann í smátætlur. Og
ósjálfrátt — af gömlum vana — fer
hann aftur að leita í vösum sinum.
Peningar? Lán?
Karl Poulsen? Hann snýr við, geng-
ur nokkur skref. Nei — nei ekki hann.
Poulsen hvarf lionum þegar ógæfan
dundi yfir. En samt? Poulsen hafði
svo oft fengið lán lijá honum — í
gamla daga. — Eiginlega á Poulsen
honum að þakka að hann situr þar
sem hann er. Það var hann sem mælti
með honurn. En nei — liann fer ekki
til Poulsen.
Stúlkan hjá Poulsen fór inn og sagði
til hans. Hann situr og bíður og veltir
fyrir sér hverju hann muni svara. —
Fjandinn hafi það! Hann verður reið-
ur. Hann er enginn betlari. Hér átti
hann að réttu lagi að vera. Þegar —
þegar hann hafði tiltrú — þegar allt
stóð honum opið. Bara að hann hefði
gripið gæsina þá, en hann þurfti þess
ekki við i þá daga, en Poulsen var
hins vegar illa staddur.
Stúlkan kemur út. — Forstjórinn á
mjög annrikt, en ef það væri eitthvað
sem ....
— Sögðuð þér að það væri ég?
— Já.
— Jæja, ég síma þá seinna.
Enn á ný ranglar hann um göturn-
ar án þess að vita hvert fæturnir bera
hann. Hvers vegna fór hann til Poul-
sen?
Góðan daginn!
Hann hrekkur í kút. Ung dama hlær
til hans. — Þér voruð í giftingar-
þönkum núna, en nú verðið þér að
vera glaðlegur þegar þér sjáið mig,
finnst mér. Eða hafið þér kannske
gleymt mér?
— Benedicta!
— Eg kom frá París í gær og nú nýt
ég þess að vera heima. Eg hefi verið að
heiman meira en heilt ár, vitið þér
það ekki. — Eða hafið þér kannske
gleymt að þér komuð á bryggjuna, og
þá heyrði ég eitthvað um að þér kæm-
uð á eftir. En ég fékk enga heimsókn.
— Það varð ekkert úr ferðalaginu
hjá mér.
— Og þér sem ferðist svo mikið!
En svona eruð þið piparsveinarnir —
undir eins og maður er horfin þá er
manni gleymt. En að þér skulið ganga
frakkalaus! Það fer hrollur um mig
við að sjá yður frakkalausan, mér
finnst svo kalt hérna.
— Maður verður að halda i sumarið
meðan hægt er.
— Þér finnið tæplega nokkurt sum-
ar á þessu horni. Þá er betra að þér
verðið mér samferða hérna upp eftir.
Það er svo gaman að hitta gamla kunn-
ingja, sjáið þér. En þér eigið svo
marga kunningja. Hver veit nema þér
séuð líka giftur, þótt ég viti það ekki.
— Giftur! Hann reynir að hlæja.
— Er ég þesslegur?
— En hvað þér eruð orðinn hæ-
verskur. Annars er ég á leiðinni i
kökubúð Halvorsens. Qg mér sýnist
þér þurfa einhverja hressingu lika.
Og úr því að þér voruð svo heppinn að
hitta mig er best að þér fáið að bjóða
mér eina köku.
Hún brosir til hans og þetta bros
aftrar honum. — Skrifstofan! ætlar
liann að segja sér til afsökunar, en í
staðinn fylgist hann með henni og
hann hugsar með sér. Hún veit ekkert
ennþá. Við getum verið saman dá-
litla stund eins og i gamla daga. Eg
gat fylgt henni til Halvorsens.
Og svo tekur hann ekki eftir neinu
fyrr en þau eru komin saman að
kökubúðinni. En þá man hann eftir
hver aleiga hans er og meðan hugur
hans er á flótta um alla heima og
geima svarar eitthvað inni í honum:
Poulsen!
Eins og óviðkomandi maður og gegn
samviskunnar mótmælum heyrir hann
sjálfan sig segja: Afsaltið mig augna-
blik — ég verð — ég má til að koma
skilaboðum! Og áður en hún getur
svarað nokkru er liann horfinn úr
dyrunum.
Hann hleypur upp í skrifstofu Poul-
sens. Þar er enginn frammi við. En úr
innri stofunni heyrir hann mikið
skvaldur. Peningaskápurinn stendur
opinn í horninu. Hann bíður dálítið,
ræskir sig, en cnginn heýrir. Honum
finnst hann vera að vaða eld. Kannske
fer hún — og þá fær hann aldrei að
sjá hana aftur.