Fálkinn - 04.07.1952, Blaðsíða 12

12
FÁLKINN
ARNOLD BENNETT:
Silfurpeningarnir
^pemandi leijHitó^e^lu^aga 2.
og leigt sér dálitla skrifstofu í Adelphi
Terrace. Kynnin við Dolmer lávarð héldust,
og þegar lávarðurinn réðst í það, eftir heppn-
isdag í kauphöllinni að kaupa sér bifreið með
fimm hestafla hreyfli, fóru þeir í ökuferð
saman. Redgrave lærði von bráðar að stýra
bíl af mikilli leikni, og af því að hann sá fram
á að þessi tæki mundu verða þýðingarmikil
í framtíðinni kom hann sér í kynni við eig-
endur verksmiðju þeirrar, sem hafði selt
Dolmer lávarði bílinn. Svo komu lélegir tím-
ar. Þörfin fyrir einkanjósnara sem báru af að
dugnaði („sérfræðinga" eins og Redgrave
kallaði sig) virtist þverra mjög. Richard hafði
ekkert að gera og var í þann veginn að velja
sér annað starf til að beita hæfileikum sín-
um í, er hann fékk bréf frá Dolmer lávarði,
þar sem sagði að Simon Lock forstjóri og
bankaráðið í British & Ssottish Bank hefðu
verkefni handa honum, svo framarlega sem
hann vildi taka það að sér.
Þess vegna var hann nú staddur • þarna í
bankanum við King William Street.
Dolmer lávarður benti honum, þar sem
hann sat í stólnum við dyrnar. — Má ég
kynna yður framkvæmdastjóra okkar, herra
Simon Lock — þér kannist vafalaust við
nafnið — og meðbankastjóra mínum, sir
Charles Custer.
Redgrave hneigði sig og bankastjórarnir
kinkuðu kolli.
— Setjist þér hérna, herra Redgrave, sagði
Simon Lock og benti á fjórða stólinn við
borðið.
Simon Lock var fullorðinn maður, grá-
hærður, augun skörp og grá, stuttklippt yfir-
skegg. 'Hann var kóngur í fjármálaheiminum.
Framkoma hans var í samræmi við það orð
sem af honum fór, en stundum lét hann
bregða fyrir beiskjublandinni glettni. British
& Scottish Bank var aðeins eitt af þeim mörgu
fyrirtækjum, sem hann átti hagsmuna að
gæta í. Til dæmis var hann einn aðalstjórn-
andi voldugrar samsteypu stórra námufé-
laga, og réð þar öllu, eins og í öðrum fyrir-
tækjum sem hann kom nærri. Þegar hanri
hafði orðið steinþögðu þeir báðir hinir,
Dolmer lávarður og sir Charles Custer.
— Við höfum gert yður orð samkvæmt ráð-
leggingu Dolmers lávarðar .... mjög ein-
dregnum meðmælum hans, byrjaði Simon
Lock. — Hann segir okkur að þér séuð sér-
staklega fróður um bílamálefni, og því ættuð
þér að vera réttur maður í þessu tilfelli. Eg
skal skýra þetta fyrir yður í svo stuttu máli
sem ég get. Viljið þér skrifa yður til minnis?
— Eg skrifa aldrei mér til minnis sagði
Richard. — Það er öruggara að gera það ekki!
Eg treysti minninu algjörlega.
Simon Lock kinkaði kolli og hélt áfram:
— Við rekum útibú í Kilburn, — High
Street, og stjórandi þess heitir Raphael Craig.
Hann hefir starfað hjá okkur í nálægt tutt-
ugu ár. Hann er hálfsextugur. Ekkill og á
tvær dætur. Hann kom til okkar úr írskum
banka. Við höfum ekki haft neitt út á hann
að setja sem bankamann. En fyrir mörgum
árum settist hann að á búgarði miðja vegu
milli bæjarins Dunstable og þorpsins Hock-
liffe í Bedfordshire, nálægt sex mílur frá
London. Þér skuluð setja það á yður að
Dunstable stendur við hina gömlu, rómversku
þjóðbraut Watling Street, sem liggur til
Chester. Áður fyrr dvaldi hann ekki í Bed-
fordshire nema um helgar, en síðustu árin
hefir hann farið þangað oft í viku og stund-
um daglega. Hann á tvo eða þrjá bíla, sem
hann notar í þessar ferðir, og einu sinni hef-
ir hann fengið sekt fyrir að aka of hratt. Þeir
segja að hann aki frá Dunstable til London
á einum klukkutíma. Þegar hann er í London
hefir hann íbúð í bankahúsinu, sem við höf-
um séð honum fyrir eins og öllum öðrum
útibússtjórum okkar.
— Þér segist ekki hafa neitt út á herra
Craig að setja sem bankamann, tók Richard
fram í. — Hann vanrækir þá ekki störf sín
á nokkurn hátt?
— Nei, þvert á móti. Hann er afbragðs
maður og skyldurækinn, og útibúið okkar í
Kilburn er meðal þeirra, sem bera sig best.
En látið þér mig nú halda áfram. 1 fyrra dó
einhver ættingi Craigs, föðurbróðir hans,
held ég, sem var talinn geðveikur. Hann arf-
leiddi Craig að hundrað þúsund sterlingspund-
um, að mestu leyti ónotuðum silfurpening-
um, er mér sagt, — þessi gamli okrari hafði
haft þá ástríðu að safni silfri og geyma það
í kjallaranum sínum eins og vín. Það skrítna
finnst mér að Craig skyldi ekki segja upp
stöðunni hjá okkur, eftir að hann varð efna-
maður. Hvaða gaman getur hann haft af
að stjórna smá-útibúi, úr því að hann þarf
þess ekki með? Okkur hefir fundist þetta kyn-
legt, já, grunsamlegt, segi ég.
— Mjög grunsamlegt, muldraði- sir Charles
Custer í skeggið.
— Yður líkar vitanlega ekki að neinir
starfsmenn bankans séu .... hvað á maður
að segja — sérvitringar?
— Nei, við fellum okkur ekki við það,
herra Redgrave. Sérvitringar eru ekki æski-
legir menn í bönkum. Svo er annað einkenni-
legt atriði í málinu. Fyrir mánuði bar það
við að gjaldkerinn í Kilburn-útibúinu, miðl-
ungs starfsmaður en ábyggilegur, Feather-
stone að nafni .... maður á sextugsaldri,
en ekki nógu duglegur til að hægt væri að
trúa honum fyrir hærri stöðu, en sem vissu-
lega hefði ekki getað fengið sér neitt að gera
ef hann hefði misst stöðuna hjá okkur ....
sagði allt í einu upp stöðunni. Hann tilgreindi
enga ástæðu fyrir uppsögninni, og Craig ekki
heldur. Viku síðar framdi Featherstone sjálfs-
morð. Þér hafið vafalaust lesið um það í
blöðunum. Bækur mannsins voru í röð og
reglu. Hann var ókvæntur, og lögreglan gat
ekki fundið að hann hefði nokkur sambönd
neins staðar. Jæja, svona er þetta nú, í stuttu
máli. Viljið þér spyrja mig einhvers frekar?
Redgrave hugsaði sig um. Sat og starði
gegnum gullspangagleraugun. Svo sagði hann:
— Aðeins eitt. Hvað viljið þið vita?
— Við vitum eiginlega ekki hvað það er,
sem við viljum vita, sagði Simon Lock. —
Allt og ekkert, liggur mér við að segja. Grun-
ur okkar er of veikur til þess að við getum
komið orðum að honum, en sem stjórnendur
stórs fjármálafyrirtækis verðum við að sýna
varúð. Við viljum ekki segja herra Craig upp
að ástæðulausu. Það væri óréttlátt .... og
mundi ekki borga sig.
Redgrave sagði: — Get ég kannske sagt
að svo sé ástatt, að þér séuð að vísu ekki
hræddur, en getið þó talið hugsanlegt að hér
sé einhvers konar hneyksli í uppsiglingu, eitt-
hvað sem mundi geta orðið álitshnekkir fyr-
ir bankann? Og þess vegna óskið þið að fá
að vita hvers vegna herra Craig fer svona
oft milli Bedfordshire og London í bifreið. í
öðru lagi: hvers vegna hann, sem á 100 þús-
und sterlingspund, vill haida starfi sínu
^fram. Og í þriðja lagi: hvers vegna þessi
Featherstone fyrirfór sér.
— Alveg rétt, sagði Simon Lock ánægður.
— Eg skal taka að mér að útvega upplýs-
ingar um þetta, sagði Redgrave, með sjálf-
traustssvipnum, sem honum var svo eiginleg-
ur.
— Og hvað kostar þetta? spurði Simon
Lock.
— Ekkert, ef mér mistekst. Og ef það
tekst skal ég koma með reikninginn við síð-
ara tækifæri.
— Hvenær má ég búast við að heyra frá
yður?
— 1 síðasta lagi eftir mánuð.
Síðar þennan sama dag labbaði Richard
upp Edgware Road til Kilburn og leit á
Kilburn-útbúið frá British & Scottish Bank
.... að utanverðu. Það var ekkert eftirtekt-
arvert við þetta hús. Richard tók minna eftir
húsinu en veginum, þessari merkilegu sam-
gönguæð, sem liggur í beina línu frá Marble
Arch til Chester. Gömlu rómversku vegaverk-
fræðingarnir höfðu látið allt annað víkja fyr-
ir því að gera vegina sem stytsta og beinasta.
Watling Street liggur þráðbeint upp ása og
niður í dali. Eftir að þessi vegur hafði verið
ónotaður í sextíu ár var hann nú orðinn einn
af merkilegustu þjóðvegum Englands. Hjól-
reiðamenn og bifreiðamenn höfðu skapað þar
nýtt líf og nýjan ys, eftir langan svefn.
Redgrave fannst þessi vegur ævintýra- og
heillaboði. Hann þaut í huganum þessa sex
kílómetra frá London til Dunstable og sá hið
afskekkta hús Raphaels Craig, bankastjór-
ans, bifreiðamannsins og erfingja að hundrað
þúsund sterlingspundum í gljáandi silfurpen-
ingum.
Viku síðar kom Richard Redgrave til Dun-
stable . .. . og hafði ekki setið auðum höndum
síðan hann talaði við Simon Lock. Þetta var
steikjandi heitur dagur, sem virtist hæfa þess-
um syfjuiega smábæ, en í sólskininu naut
gamla kirkjan og húsin þar sín vel. 1 Dun-
stable er ekkert leikhús né hljómleikasalur,
yfirleitt ekki neitt til að skapa líf og fjör í
þessum æruverða bæ, nema þá sjaldan að þar