Fálkinn - 04.03.1955, Blaðsíða 4

4
FÁLKINN
HAWAJI
— eldfjallaeyjan I Kyrrahafi.
f fjörunni fyrir neðan Moana Hotel í Waikiki.
ÍÐFÖRLUM mönnum ber saman
um, að ef nokkur staður á jörðu
eigi skilið að heita Paradís, ])á sé það
Hawaji, eldfjalla-eyjaklasinn í miðju
Kyrrahafi. 'Þar sé betra loftslag og
fegurrri gróður, gjöfulli náttúra og
ánægðara fólk en á nokkrum öðrum
stað á jarðríki. Og náttúrufegurðin
að sama skapi mikil.
Hawaji er á 20. stigi norðurbreidd-
ar, álíka norðarlega og miðbik Ind-
lands eða Cuba. En vegna útliafsins
allt i kring er sáralítill munur á veðr-
áttunni vetur og sumar. Meðalhitinn
í Honolulu, helstu borginni á eyjun-
um, er 25 stig í ágúst en 21 stig í jan-
úar. Hitinn verður aldrei meiri en
31 stig i skugganum og aldrei minni
en 17—18 stig. Þarna blása staðvindar
í sifellu og bera mcð sér nægilega
vætu að staðaldri. Veðráttan er þann-
ig svo hagstæð jurtagróðrinum, sem
frekast verður á kosið. En mjög er
úrkoman misjöfn þarna á eyjunum, og
mest þar sem hæst er. Á fjalli einu
á eyjunni Ivauai er úrkoman 1570 cm.
á ári, en á lægra fjalli, skammt frá,
aðeins 40 cm. — Og þó eru aðeins 20
kílómetrar milli staðanna.
Fjöllin eru dásamlega fögur, eins
og mörg eldfjöll eru, liturinn fjólu-
blár, þar sem sér í grjótið fyrir gróðri,
stöllótt og með fossum og lækjum.
Víða eru þau skógi vaxin. Flest liggja
fjöllin að sjó og fremur auðveld upp-
göngu.
Óvíða er hægt að hitta glaðværara
og gestrisnara fólk en á Hawaji. En
þarna kennir þó margra grasa. Af
hinum upprunalegu íbúum eyjanna,
sem eru polynesar, eru ekki nema
13.000, en 77.000 eru polynesar
í aðra ætt. Ennfremur 190.000 Jap-
anar, 70.000 hvítir menn, 63.000 frá
Filippseyjum, 32.000 Kínverjar, 10.000
frá Puerto ltico, 7.000 frá Kóreu og
5.000 af ýmsu öðru þjóðerni. En þessi
mislita hjörð lifir saman i sátt og
samlyndi, og gæti verið öðrum til
fyrirmyndar hvar sem er í veröldinni.
Cuba er fræg fyrir sykur og það
er Hawaji lika. Flest af fólki þvi,
sem flutst hefir til Hawaji kom þangað
í fyrstu til að vinna á sykurekrunum.
Kínverjarnir spöruðu og lögðu fé sitt
i kaupmennsku eða þeir menntuðust
og urðu læknar, en í stað þeirra fluttu
sykurkóngarnir inn verkafólk frá
Portúgal, Japan, Puerto Rico, Kóreu
og Filippseyjum.
Þrátt fyrir allt samlyndið er mikill
stéttarmunur á Hawaji. 1 fínu hverf-
unum í Honolulu leyfist ekki öðrum
en hvitum mönnum að halda sig. En
gagnvart lögunum eru þó allir jafnir.
Japanar standa mjög framarlega í
þjóðfélaginu, t. d. eru japanskar kon-
ur stjórnendur margra skóla. Forseti
þingsins er Japani og lögreglustjórinn
í Honolulu Kínverji. 1 opinberu lifi
er ekkert manngreinarálit.
Frumbyggjar eyjanna hafa sérstöðu.
Þeir eru taldir göfugasta þjóðin, liöfð-
ingjarnir, og innflytjendunum þykir
sómi að því að blanda við þá blóði.
Hálfblóðs liawajimaður vakti aðdáun
í samkvæmi er hann sagði frá.ætt
sinni: „Ég er bæði Hawajibúi og Kín-
verji og rcyndar er svolítið enskt
blóð i mér lika,“ sagði hann. Álieyr-
endurnir efuðust um það síðastnefnda,
en þá svaraði hann: „Jú, það er á-
reiðanlegt. Einn af forfeðrum mínum
át svolítinn bita af James Cook.“ —
Cook var myrtur á Hawaji, og það
var hann sem fyrstur bvítra manna
fann eyjarnar, árið 1778.
Mál Hawajibúa er erfitt, en sum
orð heyrast svo oft að gesturinn lærir
þau fljótt. Haole þýðir hvítur maður,
Kammaaina maður sem lengi hefir
átt beima á Hawaji, og Malihini sá
sem nýlega er kominn þangað. Pilikia
þýðir ónæði eða fyrirhöfn, pau í
vandræðum. Og það sem engin orð
ná yfir táknar maður með því að rang-
hvolfa augunum og hrópa: „Auwe!
auwe! sem getur þýtt allt sem mið-
ur fer.
Það er ekki á hverjum degi sem
skip kemur til Honolulu, en frá San
Francisco kemur skipið Lurline 12.
hvern dag allan ársins hring. Það
leggst á höfnma að morgni og liggur
til kvölds og þá er hátíð i bænum.
Hver einasti maður, sem þekkir nokk-
urn um borð, mætir eldsnemma að
morgni á bryggjunni og kaupir lei,
krans úr blómum, handa þeim sem
þeir eiga von á. Og svo fyllist skipið
af alls konar fólki, m. a. útsendurum
sem reyna að ná í fólk á gistihúsið,
sem þeir vinna fyrir. Falleg Háwaji-
slúlka finnur loks gestinn serh hún
er að leita að; Hún leggur lei um háls-
inn á honum og rekur honum remb-
ingskoss og hrópar: „Aloha — a Hotel
Royal Hawajinn", eða hún nefnir
einhvern annan stað. En ungir piltar
leita uppi konuna hans og kyssa hana
og faðma.
. Á hafnarbakkanum stcndur stór
iúðraflokkur og hópur af Hula-liula-
meyjum og stígur dans. Svona eru
viðtökurnar alltaf, og á flugvellinum
er líkt um viðtökurnar þcgar komið
er fljúgandi.
En það er fleira að sjá en Honolulu.
Þessi höfuðborg eyjanna er ekki
á stærstu eyjunni, Hawaji, lieldur á
anarri eyju dálitið norðar, sem lieitir
Oahu. Þar er fjöllótt i kring, djúpar
gjár og einstigi líkust þvi sem þau
væru gerð af mannahöndmn utan í
klettunum. í klettunum við sjóinn er
krökt af bjargfugli og villigeitum.
Niðri á láglendinu er gróðurrikið eitt
hið blómlegasta, sem gefur að líta á
hnettinum; einkum eru það burkn-
arnir, risavaxnir eins og tré, og
hibiskusrunninn, með blóntum er hafa
allt að tuttugu mismunandi liti, sent
gefa landinu svip. Orlddeur vaxa uni
allt, hinar venjulegri tegundir vaxa
villtar og þekja stór svæði, þær eru
ódýrar og seldar eftir vigt. En dýrari