Fálkinn - 16.05.1958, Blaðsíða 3

FÁLKINN
3
ÞaS er talandi vottur vaxandi þró-
unar og leikhúsmenningar, að bæði
Reykjavíkurleikhúsin skuli ráSast í
aS hefja sýningar á vönduðum leik-
ritum, sem livort um sig eru ágæt
listaverk, jafn seint á leikárinu og i
maí. Á miðvikudag í síðustu viku
sýndi Leikfélag Reykjavíkur ágætt
ieikrit eftir ítalska skáldið Eduardo
de Filippo, og mun það vera fyrsta
leikrit hans, sem sýnt hefir verið hér
á landi. Og á laugardaginn var sýndi
Þjóðleikhúsið hið klqssiska, ömurlega
aðsbraskari i sambandi við kunningja
sinn, Errico „Settebellize“, því að sú
leið er sú hægasta til að verjast svelti.
En smám saman verður þetta neyðar-
úrræði hennar að ástríðu; hún verður
ágjörn og lifir fyrst og fremst fyrir
að græða peninga. Nú ber það við að
maður verður hennar er settur í fang-
elsi og hverfur af heimilinu um hríð,
eða þangað til bandamenn eru komnir
i landið. í stað einræðisstjórnar er
komið „ástandið“, sem svo liefir verið
kallað hér. Og þegar Gennaro Jovine
Gennaro talar við „Tjakk“. — Brynjólfur Jóhannesson og Valdimar Lár-
usson.
leikrit skáldjöfursins Strindbergs:
Föðurinn.
Leikrit Filippos: Nótt yfir Napoli
er nútímaleikrit, sem gerist á styrj-
aldarárunum, en þá voru ítalir ýmist
undir einræðisstjórn Mussolinis og
Hitlers eða hernámsstjórn Vestur-
veldanna. Miðdepill atburðarásarinn-
ar eru .Tovinehjónin í Napoli, Genn-
aro og Amalia (Brynjólfur Jóhannes-
son og Helga Valtýsdóttir), bæði mót-
uð af einræði Mussolinis. Þau lifa
í ófrjálsum heimi með tvö börn sín,
Mariu Rosariu og Amedeo (Sigríði
Hagalín og Steindór Hjörleifsson), og
lífsbarátta þeirra er erfið. Amaiia
Jovine er meiri tápmanneskja en mað-
ur liennar ö& athafnasamari um að
draga björg i bú, enda hún fjórtán
árum yngri. Hún gerist skuggamark-
kemur heim, finnst honum sem kom-
ið sé úr öskunni í eldinn. Málalokin
verða þó þau, að hjónin sættast á
að hvorttveggja „ástandið" sé jafn
illt. í raun og veru er leikritið allt
öflug prédikun gegn ófrelsi og styrj-
öldum.
Af þessu stutta „efnisyfirliti" leiks-
ins mætti ráða, að liann væri býsna
kaldranalegur og óhugnanlegur blær
yfir honum. Svo er þó alls ekki. Höf-
undurinn, sem jafnframt er kunnur
leikari, hefir auðsjánalega glöggt
auga fyrir því, hvað vel fer á sviði,
og þess vegna hefir hann teiknað
nokkrar aukapersónur, til þess að
skapa rík tilbrigði. Um slíka leiki
varðar það miklu, að leikstjórnin
takist vel, og það hefjr hún gert hjá
Framhald á bls. 14.
Frá vinstri: Helga Valtýsdóttir, Bry njólfur, Guðmundur Pálsson
dór Halldórsson,
og Theo-
AUGUST STRINDBERG:
„fnbirtnn'
Valur Gíslason og Guðbjörg Þorbjarnardóttir scm Riddaraliðsforinginn og
Laura.
Þjóðleikhúsið hefir ekki þangað til
nú færst í fang að sýna leikrit sænska
skáldjöfursiiis August Strindbergs, en
á Taugardaginn frumsýndi það eitt
allra frægasta Teikrit hans, „Föður-
inn“. Hjúskaparmálin voru löngum
eitt af aðalviðfangsefnum skáldsins,
bæði í einkalífinu og fyrir leiksviðið,
og í þessu leikriti hefir hann komist
einna lengst i bölsýnisáttina, hvað
þau mál snertir. Þó að það þyki sann-
að, að það sé fyrsta hjónaband skálds-
ins sjálfs, sem hann er að lýsa, þá
hlifir hann engu í þessum fræga leik
sínum. Sjálfur var hann geðveill á
köflum og líklega hefir engin kona
orðið sæl í sambúðinni við liann, þó
að hann væri bæði kvenelskari og
kvenhatari. Fyrir það síðara hefir
hann þó orðið frægari.
Vegna þess að ætla má að efni þessa
stórbrotna leikrits sé mörgum kunn-
ugt, skal það ekki rakið hér, en hinu
takmarkaða rúmi fremur varið til
þess að fara nokkrum orðum um þá
hliðina, sem veit að meðferð leiks-
ins.
Það þykir jafnan inerkur viðburð-
ur, er „Faðirinn“ er tekinn til leiks
á leikhúsum Norðurlanda, og sérstak-
lega verður áhugafólki um leik-
list tiðrætt um meðferðina á aðal-
lilútverkinu, Riddaraliðsforingjanum.
Ýmsir kunnustu leikarar norrænu
þjóðanna hafa farið með þetta hlut-
verk síðan Jiað var sýnt fyrst, fyrir
70 árum, og túlkað Jiað á allmismun-
andi hátt. Og ágætur leikari lét hafa
það eftir sér, að Jiað væri komið und-
ir mótleikaranum, konunni Lauru,
hvernig liann sjálfur færi með hlut-
verkið.
1 Þjóðleikhúsinu er það Valur
Gíslason, sem fer með hlutverk Ridd-
araliðsforingjans, en Guðbjörg Þor-
bjarnardóttir leikur Lauru konu hans.
Það eru þau tvö, sem bera hita og
þunga dagsins, og sem mest veltur á,
þó að segja megi að vísu um „Föð-
urinn“, að höfundurinn ætli hinum
smærri persónum þar, og jafnvel þeim
fyrirferðarminnstu eitthvert áríðandi
erindi á leiksviðið.
Um liina hávandasömu sýningu
þessa mikla leiks má i stuttu máli
segja, að liún tókst glæsilega. Valur
Gislason lék af mikilli nákvæmni og
með mátulegum þunga hlutverk Ridd-
araliðsforingjans en Guðbjörg Þor-
bjarnardóttir sýndi full einliliða leik
sem Laura. Um liin hlutverkin verður
yfirleitt allt gott sagt einkum Arn-
dísar og Haraldar. Leikstjórinn, Lár-
us Pálsson, hefir með stjórn þessa
leiks enn einu sinni sýnt, hve ágæt-
ur og fjölhæfur leikhúsmaður liann
er, því að honum ber fyrst og fremst
að þakka, hve ágæt þessi erfiða sýn-
ing hefir orðið. *
Haraldur Björnsson sem presturinn.