Fálkinn - 31.10.1958, Blaðsíða 5

FÁLKINN
5
Hér er Truman Bandaríkjaforseti ásamt forseta svertinffjakvennasambands-
ins í U.S.A., þá kemur frú Vijaya Pandit, sendiherra Indlands or Ralph
Bunche.
hvar draga skyldi markalinuna milli
sveitanna, sem verið liöfðu að berjast.
Bunche notaði þá aðferð, sem sátta-
semjarar nota stundum, að halda
fundinum áfram þangað til þeir víg-
reifustu færi að dasast. Hann lét þá
sitja á fundi nærri því sólarhring,
hvíldarlaust — svefnlausa og matar-
lausa. Og loks var svo af öllum dreg-
ið að þeir neyddust til að gera sætt,
til þess að sleppa úr prísundinni.
Það var vegna sáttagerðar sinnar
milli Gyðinga og Araba sem norska
Nóbelsverðlaunanefndin ákvað, 23.
september 1950 að sæma hann friðar-
verðlaununum það ár. Hann fékk 104.
204 sænskar krónur og var tekinn
fram yfir ýmsa fræga menn, sem lil
mála höfðu komið sem verðlaunaþeg-
ar, svo sem Harry Truman, Winston
Ghurchill og Pandit Nehru. Hann var
fyrsti svertinginn sem lilotið hefir
Nóbelsverðlaun, og yngsti maðurinn
sem friðarverðlaunum hefir verið
sæmdur, aðeins 46 ára. Þessi sæmdar-
viðurkenning vakti athygli um allan
heim, og varð óbeinlinis til þess að
styrkja aðstöðu svertingja í réttinda-
baráttu þeirra, eigi sist i Bandarikj-
unum. Verðlaunin voru aflient rétt-
um tveimur árum eftir að Folke
Bernadotte var myrtur, og Ralph
Bunche var innilega fagnað i Osló og
vakti koma hans þangað meiri athygli
en venjulega þegar menn koma þang-
að til þess að vitja friðarverðlauna
sinna. Ræðan sem hann hélt við það
tækifæri vakti mikla athygli og þólti
hera því vitni hve einlægur friðar-
vinur hann er. „Of margir tala um
strið, en of fáir starfa að gagni fyrir
friðarmálin,“ sagði liann.
Þessi herðabreiði maður með bros-
hýra andlitið hefir farið að ráðum
Nönu gömlu ömmu sinnar um ævina.
Hann lætur beiskju og óvild aldrei
ráða gerðum sínum, en þegar honum
bauðst varautanríkisráðherrastaða í
Washington afþakkaði hann það boð,
þvi að honum ofbauð greinarmunur-
inn sem gerður er á svörtum og hvit-
um i Washington. — Ég vil 'lifa sem
frjáls maður, sagði liann, — fimmtán
milljón manna er neitað um réttindi
lýðræðisins hér í landi, vegna ætt-
ernis sins, en — bætti hann við —
eigi að siður getum við verið bjart-
sýnir á framtiðina að því er snertir
kynþáttamálin í Vesturheimi.
Meðan Ralph Bunche var við nám
i Washington kynntist hann ungri
kennslukonu frá Washington, Ruth
Harris, og þau giftust árið 1930. Þau
eiga þrjú börn, son og tvær dætur,
sem liafa fengið ágæta menntun, og
fjölskyldan á heima i Parkway Vill-
age á Long Island fyrir utan New
York, en þar býr fjöldi þess fólks,
sem starfar hjá Sameinuðu þjóðunum.
MAÐURIÍVIV, SEJH samdi THarseilUsönginn. 3°-
1) Frökkum veitti ekki af að eignast þjóðsöng árið 1792, er
óvinir landsins stóðu vígbúnir á landamærunum. Þótt skrítið
megi lieita var maðurinn sem samdi lag og ljóð frægasta þjóð-
söngs i lieimi — lýðveldissöngins mikla — konungssinni. Hann hét
Rouget, var málaflutningsmannssonur, fæddist 10. mai og vildi
verða herforingi og tók sér ættarnafnið de Lisle. Hann var i setu-
liðinu í Strasbourg og 25. apríl 1792 sat liann kvöldboð Dietrichs
borgarstjóra þar. Þar var verið að fagna því að Rinarherinn
hefði hypjað sig á burt. „Hermennina okkar vantar ættjarðar-
söng,“ sagði Dietrich við Rouget. „Reynið þér að semja hann!“
Var það þegar útsett fyrir hermannahljómsveit og leikið er franski
herinn fór yfir Rín til að hrekja herinn sem lengst austur á bóg-
inn. Þýskur iiðsforingi hefir skrifað svo um þetta i dagbók sína
1792: „Frönsku hermennirnir ganga fram til orrustu og syngja
nýjan hersöng. Ómögulegt er að lýsa þeim áhrifum, sem þetta
lag veldur.“ Frelsisljóðið fékk þá annað nafn en Rouget hal'ði
ætlast til, því að þegar Mireur hafði sungið það i Marseille og
hersveit þaðan söng það á leiðinni til Parísar, skírðu Parísarbúar
lagið „La Marseillaise“.
4) Napoleon Bonaparte leit hornauga til Rouget af því að hann
2) Rouget hljóp heim i þakherbergið sitt i Rue de la Mésange
og eldmóður var í honum. Orðin úr hcrlivötinni, sem Dietrich
hafði látið festa upp á ráðhúsdyrunum: „Til vopna, borgarar!
Sigrum eða deyjum! Marchons!" lvljómuðu fyrir eyrum hans. Hann
æddi fram og aftur um gólfið, urrandi og raulandi á vixl og bað-
andi öllum öngum. Stundum greip hann fiðluna og lék á hana
uin leið og hann orkti ljóðið. Orðin komu af sjálfu sér: „Allons
enfants de la patrie“ og svo framhaldið, og lagið kom eins og
ivaf í Ijóðið.
3) Kvöldið eftir söng borgarstjórafrúin lagið og lék sjálf undir.
hafði greitt atkvæði móti því, að Napóleon yrði skipaður „consul“
ævilangt. Rouget varð að lifa á nótnaskriftum og einu sinni ienti
hann í skuldafangelsi. En árið 1830 fékk liann lífeyri, sem nam
1.500 frönkum á ári. Lengi var La Marseillaise bannað, en þögnin
um liann var rofin er stríðið hófst árið 1870. Árið 1878 vildi stjórn-
in fá nýjan þjóðsöng og fékk Gounod og Derouléde til að semja
hann. Þeir gerðu það, en lag Rougets þokaði hvergi fyrir honum
og var löghelgað sem þjóðsöngur órið eftir. Rouget dó 27. júlí
1836. í júlí 1915 voru jarðneskar leifar hans fluttar i Invalidekirkj-
una og kistan þar er skammt frá kistu Napoleons.