Verkalýðsblaðið - 10.01.1985, Side 4

drottnun auðmagnsins. Það er þó að
sönnu meginhlutverk þess í þeim
skilningi að það gegnsýrir alla aðra
starfsemi rikisins.
Hlutverk íslenska auðvaldsrikisins,
eins og það hefur þróast, skiptist
einkum í tvo meginþætti, aðra en
áðurnefnt kúgunarhlutverk.
í fyrsta lagi er það hlutverk ,,sam-
eiginlegs auðherra“, samtryggingar-
og þjónustustofnun auðstéttarinnar.
Þar eð sjálfstætt innlent ríkisvald óx
nokkurn veginn samstiga auðstétt-
inni hefur það tekið að sér mikil-
vægt hlutverk í framleiðslunni sem
einkakapítalinu hefur verið um megn
til þessa. Hér má nefna ríkisbanka
og ýmsa framkvæmdasjóði, sam-
göngur, orkufyrirtæki og beina þátt-
töku í ýmsum stærri framleiðslu- og
þ j ónustufyrirtæ kj um.
í öðru lagi hefur íslenska ríkið
fengið það hlutverk að sjá fyrir fé-
lagslegri þjónustu af ýmsu tagi við
þegnana. Hér má einkum nefna heil-
brigðis- og tryggingakerfið, skóla-
kerfið og samgöngukerfið (einkum í
smærri afskekktum byggðarlögum).
Það væri rangt að halda því fram að
þessi félagslega þjónusta og kerfið
sem hana veitir þjóni einvörðungu
hagsmunum alþýðufólks, en hitt er
engu skárri alhæfing að segja það
þjóna fyrst og fremst kúgunarhlut-
verki. T.d. má benda á að menntun
hefur ekki aðeins aukist vegna þess
að auðstéttin þarf á æ menntaðra
vinnuafli að halda við framleiðslu og
dreifingu, heldur hefur eftirsókn og
barátta alþýðunnar haft veruleg á-
hrif. Sama máli gegnir t.d. um al-
mannatryggingar og heilsugæslu.
4. Verkalýdsbylting og
sóslalískt samfélag
4.1
Sögulegar og
samfélagslegar
forsendur verka-
lýðsbyltingar
Stéttabarátta öreigastéttarinnar er ,,djúp-
tækust“ allra sögulegra athafna fram á okk-
ar daga. Hún tekur til allra lágstétta, og er
fyrsta hreyfingin sem er í samræmi viö
raunverulega hagsmuni fjöldans, allt frá
þeirri stundu er þjóðfélagið skiptist í stéttir.
Því er upplýsing fjöldans hvað varðar verk-
efni hans og aðferðir, óhjákvæmilegt sögu-
legt skilyrði sósíaliskra athafna, á sama hátt
og vanþekking fjöldans var á fyrri tímum
skilyrði athafna drottnandi stétta.
(Rosa Luxemburg, sbr. Tony Cliff: State
Capitalism in Russia, bls. 285, Pluto Press,
1974).
í þessum orðum Rósu Luxemburg
kemur fram ákveðin afstaða klassísks
marxisma. Hún byggir á þeirri skoð-
un að sósíalísk bylting og uppbygg-
ing sósíalisks samfélags sé ófram-
kvæmanleg nema þar sem kapítalísk-
ir framleiðsluhættir hafa rutt sér til
rúms, með arðránsafstæðum sínum,
einkaeign framleiðslutækja og fjöl-
mennri verkalýðsstétt. Jafnframt er
lögð áhersla á nauðsyn virkni fjöld-
ans til að koma þessu ferli í kring.
Af ofansögðu og fleiru leiðir að
fullyrða má að skilyrði verkalýðsbylt-
ingar eru:
A. Upplýsing/stéttvísi fjöldans. Al-
þýða manna hafi nægjanlega stéttvísi
til að berjast gegn hinu gamla skipu-
lagi og taki þátt í að byggja upp
nýtt sem byggist á almennri þátttöku
verkalýðsins á hinum ýmsu sviðum
Rósa Luxemburg.
stjórnkerfisins.
B. Stéttarleg forysta/leiðsögn bylt-
ingarsinna. í byltingunni er nauðsyn-
leg forysta einbeittra byltingarsinna
sem ávinna sér traust alþýðu. Annars
er útilokað að samhæfa aðgerðir
fjöldans og byggja upp samhæft sós-
íalískt þjóðskipulag.
C. Allsherjarkreppa á öllum svið-
um stéttarvalds borgarastéttarinnar.
Bylting verkalýðsins er því aðeins
möguleg að kreppa sé á öllum svið-
um hins borgaralega þjóðfélags;
efnahagsleg og stjórnmálaleg kreppa.
Þannig verður auðvaldsskipulagið að
bregðast á efnahagssviðinu, auk þess
sem borgarastéttin verður að vera ófær
um að stjórna þjóðfélaginu pólitískt og
alþýðan að hafa komið auga á aðrar
leiðir.
Sósíalískur, marxískur byltingar-
flokkur getur ekki haft forystu um
slíka byltingu nema öll skilyrði séu til
staðar. Valdarán lítils hóps byltingar-
sinna í nafni fjöldans getur aldrei
leitt sjálfkrafa til sósíalisma. Alþýðan
verður að taka meðvitaðan þátt í
uppbyggingu hins nýja samfélags.
Það er ekki nóg að hún framfylgi
skipunum „alviturra leiðtoga sinna.“
4.2
Forsendur
sóslalisks
samfélags
Forsendur sósíalisma eru að ýmsu
leyti aðrar en forsendur sjálfrar
valdatökunnar. Þær eru helstar:
A. Viðskiptahættir vöruframleiðslu
séu allsráðandi (þar með hverfandi
sjálfsþurftarbúskapur, notkun pen-
inga almenn, framleiðsluafstæður
kapítalískar).
B. Almennt menntunar- og menn-
ingarstig það hátt að ,,ómenntaður“
maður geti tileinkað sér án mikillar
fyrirhafnar þá þjóðfélagslegu þekk-
ingu sem ríkjandi stétt hefur einkum
fyrir sig eða nýtir sér.
Valdataka er eitt verkefni verka-
lýðsfjöldans og hvorki það eina né
það mikilvægasta. Til að kollvarpa
stéttarvaldi auðstéttarinnar er ekki
nóg að sigrast á ríkisvaldi hennar.
Fyrsta verkefni sigursællar sósíal-
ískrar samfélagsbyltingar er að taka
valdatækið af arðræningjunum, að
undangengu miklu stefnumótunar-,
fræðslu- og skipulagningarátaki. Ef