Iðnneminn - 20.12.1952, Blaðsíða 23

ÞRÆLL ER OSS BORINN
— SMÁSAGA —
Hann fæddist þar, sem mönnun-
um er skapað að vaka, stríða og
vinna frá vöggu til grafar. Hinn
víði hringur: neyð, áhyggjur og
strit lukti um hann. áðnr en hann
leit ljós þessa heims.
Koma hans í heiminn olli hvorki
verulegri gleði og eftirvæntingu né
heldur sérlegum harmi. — Hann
er nú einu sinni hingað kominn, og
verður því hér að vera — hugsaði
faðirinn hæversklega — og fyrst
hann er fæddur, hlýtur það að hafa
verið vilji föðursins á himnum. —
Þannig hugsaði hann, cn jafnskjótt
skaut hugsunin um aukin útgjöld
upp kollinum á honum, og hún
skapaði honum þungbærar á-
hyggjur.
Hann áræddi þó ekki að minn-
ast á þessar hugsanir sínar. Við hlið
'barnsins lá föla konan hans, hin
hamingjusama móðir, og leit dálít-
ið dulráðum, hugfangnum augum
á hann, sem hún hafði alið fyrir
stundu.
En faðirinn var kúgaður þræll í
'hinum víða og myrka hring. Og
'þar sem hann laut yfir rúmið og
virti fvrir sér með forvitni karl-
mannsins þessa rósrauðu, smáu
veru. hina þvengmjóu handleggi og
fætur, gat hann ekki stillt sig um
að segja: En kona góð — nú verð-
um við að herða að okkur sultar-
ólina.
Hann reyndi að bregða blíðusvip
■yfir gráföla, nærri ryklita ásjónu
sína. Hann fann, að orð hans urðu
að ná konu hans til hjartans og
vekja hjá henni þjáningartilfinn-
ingu. Hann ætlaði að sýna henni
skilning, en hann ætlaðist einnig til
'þess af henni, að hún liti raunsæj-
um augum á málin. En konan
’þagði og vék sér undan augnaráði
mannsins. Þjáningardrættir færð-
ust í hrjúft andlit hennar, en þeir
hurfu brátt á ný. Hún bandaði ó-
sjálfrátt með hendinni, eins og hún
vildi verja barnið.
H ann sá það.
— Hún skilur þetta ekki —
hríslaðist ónotalega um hann.
Aldrei þessu vant hélt hann hin-
um funheitu skapsmunum í skefj-
um og stillti sig um að hreyta úr
sér hinum vanalegu ónotum. Hann
laut aðeins dýpra yfir litla, ný-
fædda hvítvoðunginn, gramur yfir
því, að konan skildi hann ekki.
Hafði hann ekki mælt þessi orð af
umhyggju fyrir henni sjálfri, um-
hyggju fyrir þeim öllum?
Hann átti ekki sjö dagana sæla.
Það var þó hann, sem með vinnu
sinni sá þeim öllurn fyrir frumstæð-
ustu lífsþörfum. Húu mátti ekki
auka honum erfiðleikana. Hin ó-
sjálfráða armhreyfing hennar boð-
aði honum, að nú myndi hún gera
enn þá ríkari kröfur til hans, fyrir-
vinnunnar, þegar annað barnið var
fætt. Skyldi hún ætlast til, að grip-
ið yrði barnsins vegna til skilding-
anna, sem hann hafði með erfiðis-
munum aurað saman til að nota í
ítrustu neyð. Hann myndi skoða
það sem óafsakanlega léttúð. Með
blíðri rödd og mildum svip hafði
hann rétt áðan reynt að gera henni
skiljanlegt. að slíkt mætti hún alls
ekki gera. — Við verðum að vera
hyggin og horfa í hvern eyri •—
áréttaði hann við hana í hvert
skipti, sem hann fékk henni fé til
heimilisþarfa, — spara, spara!
Hann beið ]>ess, að hún svaraði,
en hún sagði ekkert. Hann skvnj-
aði einhvern mótþróa í þögn henn-
ar. Hún var vön að beygja sig fyrir
karlmannlegum mýndugleik hans
og hyggni. En í þetta skipti fann
hann til einhverrar mótspyrnu, sem
gerði hann óöruggan. Fyrir hugar-
sjónum hans lá lífsleið drengsins
skýr og greinilegö Líf drengsins
rnyndi verða með svipnðu rnóti og'
föður hans og afa hafði verið. Hann
myndi fúslega hafa komið honum
til mennta, en hvar átti að fá fjár-
ráð til þess?
Sjálfur hafði hann ekki einu
sinni fengið að ljúka barnaskóla-
nárni fyrir föður sínum. Níu ára
gamall varð hann að hefja nám hjá
málarameistara nokkrum, og þegar
hann var tólf ára, var hann farinn
að stritast með þungar börur í
enni af verksmiðjunum. A kvöldin
nam hann af rnesta kappi, svo að
hann gæti orðið snjall rennismiður.
Sonurinn skyldi eiga betri daga.
Hann skyldi áreiðanlega fá að
Ijúka fullnaðarprófi barnafræðsl-
unnar, en vildi hann halda lengra,
yrði hann að brjótast það af eigin
ramleik.
En hann yrði að vinna, hann
yrði að hjálpa föður sínurn við að
sjá fjölskyldunni farborða. Þannig
hafði hann sjálfur lifað, þannig
hafði faðir hans lifað, og slíkum
kjörum lutu allir innan hins stóra,
dökka hrings.. ..
Þessar hugsanir lágu að baki hin-
um varfærnu orðum, sem hann
þreifaði fyrir sér með. Föllita kon-
an hafði vel skilið þau. En hún var
móðir, og hin hljóða armhreyfing
þýddi, að hún vísaði þeim á bug.
Maðurinn skyldi hreyfingar
hennar, en hann gat ekki viður-
kennt þessar tilfinningar hennar.
Undrandi og þrunginn óljósri á-
birgðartilfinningu leit hann á hana
sljóum augum. Auk ábyrgðartil-
finningarinnar fólst einnig í svip
hans undrun einfeldningsins yfir
hinni rniklu gátu, konunni.
Hann áræddi ekki að Ieggja til
IDNNEIVIINN
23