Nýtt kirkjublað - 12.07.1907, Síða 7
^ jtfÝTT EIREJTJBLAÐ ^ 151
Höfuðástæðan erífæstum orðum hin ósjálfráða (mekan-
iska) heimsskoðun þeirra. Hinn mikli alheimur meðsínum ótölu-
lega hnattafjölda, sólkerfum sínum og kerfum sólkerfa, eiga
að lúta einu einasta óbrotnu lögmáli, sama lögmálinu, sem
stýrir hreyfingu hjómbólunnar sem hringsnýst í iðnnni fyrir
neðan fossinn og duft-agnarinnar, sem bærist fyrir loftinu,
sem vér öndum frá oss. Hinn mikli alheimur er gangvél,
hjólakerfi óendanlega samansett og ]jó jafnframt óendanlega
óbrotið, og vér gætum bætt við: óendanlega háleitt og óend-
anlega hátignarlegt í einfaldleika sínum og brotaleysi. Það
var sama hjólakerfið, sem spámaðurinn í Israel sá forðum
daga fyrir neðan hásæti hins eilifa. Munurinn aðeins sá, að
þar lék lífsins andi um hjólin. Þessi heimsgangvél, sem náttúru-
dýrkandi spámenn vorra tíma sjá fyrir augum sér, getur
haldið áfram að ganga um raðir aldanna alda án fulltingis
nokknrs lífsins anda. Vélin framleiðir með sömu hægð og
sömu nákvæmni — þegar tími og tækifæri heiinta, — kryst-
alla og blórn, hjómbólur og manneskjur. Og með sörnu
hægð og sömu nákvæmni gjörir hún þetta aftur að engu.
Postular náttúruvísindanna hafa unnið mikilfengleg stór-
virki á vorum dögum. Þeir hafa gjörskoðað og rannsákað
alheiminn út til yztu endimarka hans. Þeir hafa fundið lög-
málið: af snrávægilegum sveiflum í braut einnar jarðstjörnu
geta þeir reiknað út, hvar önnur jarðstjarnan, sem ekki verð-
ur séð, á að vera. Og hún er þar. Með því töfraafli, sem
í tölnnum felst, mæla þeir fjarlægðir milli fastastjarnanna. Þeir
reikna út þyngd þeirra og geta sagt oss, að ein þeirra sé t. d. 1700
sinnum þyngri en sólin okkar og eitthvað 500 miljónum sinn-
um þyngri en jörðin. Og með Ijósbrots-rannsóknum sínum
hafa þeir komist að efnafræðilegri samsetningu fastastjarnanna
og geta frætt oss um úr hvaða efnum þær séu saman settar.
Og hér á jörðu rannsaka þeir margfaldleik kraftanna, efnanna
og myndanna og eru að leita að rót hulinnar einingar í þess-
um margfaldleik. Og þeir bafa komist að raun um, að all-
ur kraftur sé einn og liinn sami; Ijós, hiti, rafmagn og segul-
magn sé alt eitt og sama frumaflið. Og þeir hafa hugboð-
um einingu efnisins fólgna bakvið frumefnin mörgu. Þessa
einingu kraftarins, einingu myndanna og ef til vill einnigein-
ingu efnisins mun mega telja mikilfenglegustu sigurvinningu