Nýtt kirkjublað - 12.07.1907, Page 10

154..___ NÝTTKIRKJUBLAÐ. _________________________
hefir gefið mönnunum skynsemina til að lýsa þeim í veröld-
inni, að hún megi ekki og svo hér segja honum. hvað hún
rétlast getur skynjað. Má ]>ví nærri geta, að efhinum miklu
gáfumönnum með jafnri mælsku og skarpleik, ekki tekst að
útlista svo kristindóminn upp á náttúrlegan hátt, að fjöldi
hinna lærðu, sem einir eru færir að dæma um ástæður þejrra,
geti fallist á þeirra mál, muni það verða áreiðanlegra sem
íleiri eru samdóma um.
I Halle eru nú keriharar við háskólann við hliðina á
Tholuck tveir hinir nafnfrægústu guðfræðingar meðal allra
þeirra, sem upp á náttúrlegan hált hafa leitast við að útlista
kristindómsins yfirnáttúrlega uppruna með hinum mesta skarp-
leik, og ætla, að alt það undrunarfulla í frásögunum sé
aðeins innifalið í oVðatiItækjum, sem á þeim tímum voru töm,
en flestir lærðir hingað til hafði of mjög tekið í sinnar eigin
tiðar anda. En kristindómsins guðdóndegleiki er ekki nema að
nokkru leyti bygður á kraftaverkmn og öðru útvortis, heldur
líka og miklu framar á sínu innvortis ágæti og fullkomleg-
leikum, sem engin tnannleg vizka hefði getað útgrundað, og
er það ekki síður óskiljanlegt, ef alt á að skoða sem hlut-
anna vanalega gang sem hið fyrra. Wegscheider er allra
þeirra fyrirrennari og heíir liann skrifað i þessum anda lærða
kenslubók í hinni kristilegu trúarfræði. Gesenius stallbróðir
hans er helzt nafnfrægur af lærdómi sínum i austurlandamál-
um, hefir hann skrifað hinar fullkomnustu orðabækur yfir hið
gamla testamenti; sömuleiðis með stakleguni lærdómi útlagt
og útlistað spámanninn Esajas ásamt spádómunum, sem hann
inniheldur. Enn þá lifir sem kennari í Heidelberg hinn nafn-
frægi Paulus, sem, til aðskilnaðar frá nafna sínum hinum
gamla, var um tíma kallaður „ekki-postulinn“ (der Nicht-
Apostel"). Hefir hann ritað einhver hin lærðustu verk til
útleggingar hinu nýja testamenti, hverra nýjast er hans útlist-
andi handbók (exegetisches Iiandbuch) yfir guðspjallamenn-
ina og Jesú æfisaga (das Lében Jesu), bvorttveggja stór verk
og hin lærðustu. Hefir hann með sérlegum hætti leitast við
að útlista alt það undrunarlega með því að taka sérlegt tillit
til mannsins sálar og hversu hún sýnir sig ýmislega og frá-
breytilega á stundum. Þessir menn sýnast — svo mikla virðingu
sem bera má fyrir þeirra framkvæmdum, og svo mjög sem