Vikan - 30.04.1953, Blaðsíða 16

Þér sparið
með því
að
verzla
*
1
VERZLUN
GUÐM. MAGNÚSSONAR
Símar 136 og 36 (heima).
AKRANESI
Bílasmiðja Akraness
Suðurgötu 67 — Sími 114
Bifreiðasmíði
Byggjum yfir
Fólksbifreiðar
Mjólkurbifreiðar
Vörubifreiðar
Sendiferðabifreiðar
Jeppabifreiðar
Trésmíði
Framleiðum
Hurðir
Glugga
Eldhúsinnréttingar
Búðarinnréttingar
og fleira
Klæðum innan og sprautum
allar tegundir bifreiða.
Hafið þér athugað að það bezta er
og verður ódýrast?
Kynnið yður verð og gæði áður en
þér festið kaup annars staðar.
AKRAIMES ...
Framhald af bls. 5.
Þá sýn sá Örlygur, er hann
kom vestan af Patreksfirði og
sigldi „suðr um Snæfellsjökul
á fjörðinn."
Sjálfur er skaginn sléttur
og láglendur og tilvalið bæjar-
stæði. Fremst á honum heldur
stóri vitinn vörð nætur og daga
sem vera ber. — En upp af
kaupstaðnum, allt til fjallsróta, breiðir sig hið
ákjósanlégasta ræktunarland. Eg held, að eng-
inn bær á Islandi eigi búsældarlegra uppland
en Akranes. Enn hafa bæjarbúar lagt meiri
áherzlu á að efla sjávarútveg sinn en landbúnað,
en ræktun er þó mikil og fer vaxandi og vonandi
líður að því, að akrar hylji móa, svo að nesið
beri aftur nafn með rentu. Bærinn á nú land
Garða, hins gamla höfuðbóls, sem stóð skammt
fyrir ofan. Þar er nú ekki byggð.
Sagt var fyrir nokkrum árum, að Akranes væri
frægt fyrir fallegt kvenfólk og góðar og miklar
kartöflur. Þá bylgjuðust kartöfluakrar hvar-
vetna milli húsanna í bænum á sumrin, og enn
má víða sjá fallegan kartöflugarð í bænum. En
mjög hafa þeir orðið að víkja á síðari árum
fyrir nýjum húsum, og garðarnir færzt nokkuð
upp fyrir bæinn. En kvenfólkið hefur að sama
skapi fært út kvíarnar í >bænum, og er fallegt
sem fyrr, og hvort tveggja er enn ósvikið á Akra-
nesi — kartöflurnar og kvenfólkið.
Útgerðarbær er Akranes fyrst og fremst og
ber þess líka merki. Atvinnu sína eiga bæjar-
búar aðallega undir sjónum og afurðum þeim,
sem í hans greipar eru sóttar. Ef vel veiðist,
er líf og fjör i bænum, kraftur færist í verzlun
og viðskiptalíf. og félagslif eflist. En ef eitthvað
syrtir í álinn fyrir útveginum, dofnar skjótlega
yfir athöfnum bæjarbúa og allt verður þyngra í
vöfunum. Svona er þetta í útgerðarbæjunum.
Þar er allt líf í nánum tengslum við atvinnulífið,
og það finna allir, þótt ekki hafi þeir jafnvel
sumir lífsuppeldi sitt af sjávarútveginum bein-
linis. Þar og í sveitunum er óhugsándi, að nokk-
ur maður geti slitnað upp úr jarðvegi atvinnu-
lífsins. 1 Reykjavík getur hins vegar fjöldi manns
stritazt við að sitja á skrifstofustólnum ár eftir
ár, án þess að kynnast hæðunum og lægðunum í
atvinnulífi þjóðarinnar öðru vísi en af blaðagrein-
um og æsingaræðum pólitíkusanna rétt fyrir
kosningar.
Ferðamaður, serh stígur á land á Akranesi,
sér skjótlega mörg merki þess, að hann er kom-
inn í útgerðarbæ, enda „sæmir vel að sauðaspörð
sjáist kringum fjárhúsið". Við augum hans
blasa mörg stórhýsi, svo og mörg önnur minni
hús, sem taka við sjávaraflanum, vinna úr hon-
um og búa hann til útflutnings. Ef til vill sækir
hann þannig að, að togari er nýkominn úr veiði-
för og fólk er á leið til vinnu í frystihúsin, karl-
ar og konur, eldri og yngri. Kvenfólkið er svo
búið, að við fyrstu sýn gæti manni dottið í hug
að þarna væru á ferð hjúkrunarkonur við störf
sin. Þær eru hvítklæddar og hreinlegar með hvitt
um höfuðið. Svona fínar hafa konurnar áreiðan-
lega ekki verið við fiskvinnuna fyrir nokkrum
áratugum, en nútíminn heimtar hreinlæti-hrein-
læti.
Leyfið mér nú að verða ferðamanninum sam-
ferða upp í bæinn og segja honum helztu kenni-
leiti.
(iönguferð um bæinn
Skipið, sem við komum með, siglir inn í skipa-
kví í höfninni, sem mjög er gerð af mannahönd-
um. Það leggst að vestri hafnargarðinum, en
hann er harla langur, og er framanverður gerð-
ur af miklum steinkerum, sem eru hingað kom-
in alla leið sunnan úr Frans, dregin alla leið
yfir hið'öldótta haf. Enn á þessi garður eftir að
lengjast, segja þeir, sem vit hafa á. Irinar er ann-
ar garður styttri, og liggur vélbátaflotinn þar,
þegar hann er ekki á sjó. Enn ofar er verið að
gera þriðja hafnargarðinn, þar sem viðskiptaskip
sementsverksmiðjunnar eiga einkum að athafna
sig, en þá erum við komin inn á verksmiðjusvæð-
ið, 1 en það er annar kapítuli. En framan við
þennan síðastnefnda garð á að koma enn eitt
hlemmistórt steinker, 62 metra langur nökkvi,
sem enn liggur suður i Elliðavogi.
Nú skulum við spásséra upp bryggjuna. Fyrsta
húsið á hægri hönd er Síldar- og fiSkimjölsverk-
smiðjan, sem spýr hvítum og svörtum gufu- og
reykjarstrókum upp í loftið og yfir bæinn, ef
§tormur er utanstæður, og fylgir því fnykur nokk-
ur. Þetta er mikil bygging og fjölbreytileg, en
engin bæjarprýði er að henni.
Vinstra megin við götuna, litlu ofar, er mikið
stórhýsi og langt, eigi ófrítt. Það er hraðfrysti-
húsið Heimaskagi, og vinnur þar fjöldi manns.
Ofar við götuna, sama megin, ris enn geysimik-
ið stórhýsi, dökkrautt og nýlegt. Hér erum við
líomin í ríki Haralds Böðvarssonar & Co. Á það
fyrirtæki hér heilt húsahverfi, og eru húsin öll
með sama svip. Þetta er stærsta frystihúsið í
bænum, vandað mjög og fullkomið. Vinna í því
einu á. annað hundrað manns. Síðan tökum við
„slag“ þvert yfir skagann, skamman spöl, og
komum þá að þriðja frystihúsinu, Fiskiver heit-
ir það.
Þarna höfum við þá helztu vinnustaðina á
Akranesi. Auðvitað er fjöldi smærri húsa utan
um vélbátaútgerðina, en héðan eru venjulega
gerðir út nær 20 vélbátar. Bæjarútgerðin gerir
út tvo togara, Akurey og Bjama Ólafsson. Nið-
ursuðuverksmiðja er hér, eign Haralds Böðvars-
sonar & Co.
Bezta baðströnd
Svo er bezt að við höldum upp á Skagann
sunnanverðan. Þar stendur nú yfir umrót mikið
og undirbúningur að stórframkvæmdum. Hér á
nefnilega að koma sementsverksmiðja ríkisins, ef
vinir okkar að vestan bregðast okkur ekki alger-
lega og sleppa af okkur hendinni. Og það verður
nú enginn kotbær. Er ætlað, að byggingar verk-
smiðjunnar nái yfir mestallt svæðið meðfram
fjörunni frá hafnargarðinum innsta og inn á
Langasand. Yrði of langt mál að lýsa því hverfi
nánar hér, en mjög hlýtur landsýn til bæjarina
af sæ að breytast.
Langisandur breytist mjög til hins verra við
tilkomu verksmiðjunnar. Hefur þegar verið sett-
ur grjótgarður mikill með akvegi á af Jaðars-
bökkum og girðir hann af stórt svæði af sand-
inum. Þangað á að dæla fimamiklu af skeljasandi
utan úr flóa og verður hafizt handa við það starf
þegar í sumar. En úr skeljasandinum á að
framleiða sement handa öllum lýðnum. Þá verða
allar götur á Akranesi steyptar og öll hús, stór
og smá. „Ég tók við múrsteinaborg, en afhendi
yður marmaraborg," sagði Ágústus keisari. Ef
til vill getur bæjarstjórn Akraness einhvern tíma
sagt eitthvað svipað.
Enn er þó mikið eftir af Langasandi, ham-
ingjunni sé lof. En hann er indæll staður, og eiga
Akurnesingar honum mikið að þakka. Hann er
breiður og rennisléttur og er oft gaman að vera
þar á sólbjörtum sumardögum. Börnin una þar
daglangt og skvampa í öldunum og eldra fólkið
syndir og liggur í sólbaði, þvi að hér er ein bezta
baðströnd á Islandi. Margir eiga ljúfar minning-
ar um Langasand.
Upp af Langasandi er íþróttavöllurinn, þar æfa
knáir knattspyrnumenn íþrótt sína. Áður en völl-
urinn er hæfur til æfinga snemma vors, æfa
þeir á sandinum. Sandurinn, völlurinn, knáleik-
urinn og áhuginn valda því, að Akranes á ein-
hverja beztu knattspymumenn Islands, stundum
Islandsmeistara.
Upp af íþróttavellinum eru svo matjurtagarð-
16