Vikan - 15.04.1954, Blaðsíða 12

bíla. Það er vonlaust að ætla sér að komast út úr gildrunni fótgangandi.
Það verða sendir flokkar á móti okkur strax í kvöld. Annað mál er það,
að ef við höfum bíla . . .“
Anna sagði: „En auðvitað hafa þeir verði á öllum vegum.“
,,Auðvitað.“ Stevens kinkaði kolli. „Þessvegna verðum við með tvo
bíia. Það er moldarvegur frá veiðikofanum niður heiðina. Neðar tekur við
þjóðbrautin til Skotlands og suður á England. Þarna er líka góður vegur
til austurstrandarinnar. Þetta eru með öðrum orðum krossgötur.“
„Og þar,“ sagði Anna, „verður sterkur vörður.“
„Auðvitað. En nú er röðin komin að. bílnum. Annar fer á undan, við
skiptum um föt og komum í hinum ljóslausum. á eftir. .Svosem hálfa milu
á eftir hinum.“
„Já,“ endurtók Anna, „og verðirnir bíða á krossgötunum.“
Stevens kinkaði aftur kolli. Hann var mjög þolinmóður að útskýra þetta
fyrir hennií
„Fyrri bíllinn verour með ljósum. Verðirnir gefa honum merki um að
stoppa. En hann ekur á fullri ferð í gegnum tálmanir þeirra og í norður-
átt. Það er ósköp einfalt.“
„Ég held ég skilji, hvað þú átt við,“ sagði Anna.
„Auðvit^ð skilurðu það.“ Stevens stóð á fætur og teygði úr sér. „Þeir
eru ljótu slcussarnir, ef þeir elta ekki þennan bíl — og við erum ljótu
skussarnir, ef við notum ekki tækifærið til að smjúga í gegn og keyra
suðureftir.“
Hann rétti Önnu hendina og togaði hana á fætur.
„Við skálum kannski í London,“ sagði hann, „annað kvöld.“
#
—o—
Anna þóttist taka eftir því, þegar líða fór á daginn. að vörðurinn við
gryfjuopið væri farinn að ókyrrast. Hann var sífellt að líta á úrið sitt
og reykti hverja sígarettuna á fætur annarri. Á Stevens sáust þess hins-
vegar enn engin merki, að neitt óvenjulegt væri á seiði. Hann vann sína vinnu
eins og ekkert hefði í skorist, hvíldi sig ekki oftar en svo, að verðirnir
létu það afskiptalaust, og bölvaði hitanum hvorki meira né minna en
hinir fangarnir. Hvað Önnu sjálfa áhrærði, þá var hún ekki eins kvíðin
og hún hafði búist við. Að minnsta kosti hræddist hún miklu síður afleið-
ingarnar af því, sem nú fór i hönd, eins og hitt, að ef til vill færi þetta
allt út um þúfur.
1 hjarta sínu var hún nokkurnveginn sannfærð um, að í rauninni hefði
hún býsna litlu að tapa. Höfuðsmaðurinn mundi að sjálfsögðu refsa henni
við fyrsta tækifæri. En hún efaðist sannast að segja um, að hann gæti
þyngt refsingu hennar til mur.a úr því sem komið væri — og hversu
gjarnan sem hann vildi.
Þar að auki fannst henni hún ósköp vel geta þolað einhverjar nýjar of-
sóknir af hans hendi, ef hún gæti gert honum ærlegan grikk. Hún hat-
aði hann ekki, én hún hafði á honum megna óbeit. Hún hefði verið til í
að reyna flótta, þótt ekki hefði verið nema til annars en að sýna þessum
ómanneskjulega sérvitrungi, hve lítið rnark hún tæki á valdi hans.
Nei, miklu kvíðvænlegra fannst henni það, ef hún og Stevens yrðu tekin
á flóttanum. Kannski strax í kvöld. Hún gat ekki séð, hvaða vonir hún
gæti gert sér um að komast að leyndarmáli Stevens, ef svo færi. Hún hefði
þá fært fórn sína til einskis. Og höfuðsmanninum yrði bærilega skemmt.
Hún horfði í kringum sig, á þessar gráklæddu manneskjur með hinar
seinu, vonleysislegu hreyfingar. Nokkrar þekkti hún með nafni, á öllum
obbanum vissi hún hinsvegar engin deili. Þetta voru bara númer. Enginn
skar sig úr í þessum hóp; þó hlaut næstum því hver einasti að eiga sér
óvenjulega sögu. Þannig er það oftast um fólk, sem fer í fangelsi. Til
dæmis írska stúlkan, sem dæmd hafði verið fyrir hermdarverk á Norður-
Irlandi. Þær voru orðnir góðir kunningjar, Anna og hún. Hún hafði sagt
Önnu sögu sina smásaman, fáeinar setningar í einu, þegar enginn heyrði
til þeirra. Hún var búin að vera þarna í tvö ár.
Anna hafði eitt sinn spurt hana, hvað hún hefði gert „fyrir utan“.
Hún hafði brosað hæglátlega: „Ég var við leiknám. Ég ætlaði auðvitað
að verða fræg leikkona!"
„Og þegar þú kemur út,“ hafði Anna spurt, „hvað ætlarðu þá að gera?“
Hún hafði auðvitað séð eftir því, um leið og hún sleppti orðinu. En
írska stúlkan hafði látið eins og ekkert væri, sagt eitthvað spaugsyrði og
vikið talinu að öðru.
Irska stúlkan hafði verið dæmd í tuttugu ára fangelsi.
Nú stóð hún þarna í gryfjunni og brosti framan í Önnu og sagði
glettnislega:
„Skelfing ertu annars hugar í dag. Þú átt þó ekki einhversstaðar kær-
asta, til þess að hugsa um?“
Anna hrökk við: „Varstu að tala við mig?“
„Mikil ósköp, nei! !Ég er bara búin að endurtaka þrisvar sinnum, að
ég vildi að þessi dagur færi að taka enda.“
,,Já.“ Anna strauk hendinni yfir ennið. „Hvað skyldi klukkan annars
vera orðin?“
,,Ég var að spyrja hann rétt í þessu,“ sagði stúlkan og danglaði hend-
inni í áttína til varðarins. „Hún er að verða hálf sex.“
„Getur það verið?“ Anna horfði þangað sem Stevens stóð. Hann virt-
ist hafa allan hugann við vinnuna.
„Nú, hversvegna ekki?“ Vinkona hennar tyllti höndunum á mjaðm-
irnar. „Jafnvel svona dagar líða, þótt hægt fari.“
„Já.“ Anna kinkaði kolli, án þess að hafa augun af Stevens. „Og á
morgun — hvað þá?“
Irska stúlkan sló út höndunum í uppgerðar örvæntingu: „Ég gefst
Framhald á hls. lh-
ÞU GETIM HÆTT
ÞEOAR ÖLLU ER Á BOTNINN HVOLFT
IpF þú reykir og vilt gjarnan
J hætta að reykja, áttu fyrir
höndum mjög dýrmæta og lær-
dómsríka reynslu. Þú átt eftir
að losna við þunga byrði — að
sanna það fyrir sjálfum þér og
öðrum, að þú sért þinn eiginn
herra. Þú getur ekki gert þetta
fyrirhafnarlaust. En ef þú telur
fyrirhöfnina ekki eftir þér, þá
er sigurinn vís.
Hversvegna reykja menn ? Frá
fræðilegu sjónarmiði getur tóbak
ekki orðið að ástríðu; það læsir sig
ekki við líkama þinn og sál, eins og
ópíum eða kókaín. En það kemst
upp í vana á sama hátt eins og tvær
máltíðir eða átta tíma svefn eða
fatnaður kemst upp í vana. Þú getur
hvorki verið lengi án matar, svefns
né klæða án þess að líða illa.
En hversu mikla vellíðan veitiir
tóbakið þér? Reyktu eina sígarettu.
Líður þér betur á eftir — eins og
til dæmis eftir góða máltíð, þegar
þú ert svangur, eða ef þú ferð í
hlýja yfirhöfn, þegar þér er kalt?
Ónei, og það veiztu bezt sjálfur!
Kveiktu í sígarettunni, gleyptu
reykinn, taktu vel eftir hinu bitra
bragði, dreptu í henni. Um leið og
þú gerir það, veiztu að þig muni bráð-
lega langa í aðra. Ekki vegna þess,
að það auki vellíðan þina. Þú þarft
einfaldlega að gleypa meiri reyk!
Hversvegna ? Þú gerir þér það
naumast ljóst, en þegar þú gleypir
sígarettureykinn, skeður ýmislegt í
likama þínum. Viðbrögð þín skerpast
um stundarsakir. Munnvatnið eykst.
Blóðþrýstingurinn hækkar. Púlsinn
slær hraðar. Skjálfti kann að hlaupa
um hendur þínar og handleggi. Þú
tekur að sjálfsögðu ekki eftir þessu.
En í rannsóknarstofunni er mjög
auðvelt að sanna þessi einkenni.
Mikilvægasta breytingin verður þó
á blóðæðum þínum. Þær þrengjast.
Tóbaksreykurinn hefur samskonar á-
hrif á þær eins og ef þú tekur vatns-
slöngu og bregður um hana bandi
og herðir vel á. Þú verður þróttminni,
„vinnur ver“.
Það er að segja, þegar fyrstu við-
brögðin eru liðin hjá, hefur tóbakið
þau áhrif á taugakerfi þitt að gera
það viðbragðsseinna — sljóvga það.
Árangurinn er sá, að þegar þú reyk-
ir, ertu að draga úr eðlilegri getu
líkama þíns.
ÓGLEÐl
Það er oft talað um, að tóbak sé
,,róandi“. Það er rétt; eins og tekið
er fram hér á undan, deyfir það til-
finningarnar. Það má því kannski
segja, að sígaretta geti hjálpað
manni í uppnámi. Og þó . . .
Ef þú reykir einn og hálfan pakka
af sígaréttum á dag, reykirðu að
meðaltali eina sígarettu 32. hverja
mínútu ,sem þú vakir. Svo oft kemstu
ekki í uppnám! Þú þarfnast tóbaks
einfaldlega vegna þess, að líkami
þinn ætlast til þessarar „deyfingar"
með ákveðnu millibili. Sé hann svik-
inn um hana, fer þig að langa í tóbak.
Þér iíður ekki vel tóbakslausum.
Þa3 er lítil ánægja af reykingum
— þar til þú hefur þvingað líkama
þinn til að sætta sig við hið bitra
bragð, hinn heita, þurra reyk,
beiskjuna í munninum. Ef þú gætir
neitað þér um sígarettur næsta sólar-
hringinn, og kveiktir siðan í einni,
mundirðu komast að raun um, hve
bragðvont og ógeðfellt tóbak er í
raun og veru. Eftir að hafa gleypt
tvo þrjá reyki, fengirðu sennilegast
svima. Þér kynni jafnvel að verða
flökurt. Ef þú heldur að þetta séu
ýkjur, þá reyndu það bara.
NÚ VERSNAR ÞAÐ!
Það er lireint ekki óal-
gengt, að tóbaksmenn
reyki pakka af sígarettum
á dag. „Betri tegundir“ af
amerískum sígarettum
kosta nú tæpar tíu krónur.
Margfaldaðu upphæðina
með dagaf jölda ársins. Það
er rétt — það eru þr jú þús-
und sex hundruð og fimm-
tíu krónur. Margfaldaðu
þetta svo með tíu. Ekki
batnar það! Ef þú reykir
pakka á dag, reykirðu fyr-
ir 36,000 krónur á tíu ár-
um! Og launin? Tóbaks-
hósti!
Eða renndu huganum til þess dags
fyrir mörgum árum, þegar þú reyktir
þína fyrstu sígarettu. Sleppum því,
hve þér fannst þú vera mikill og
merkilegur maður! Hvernig smakk-
aðist þessi fyrsta sígaretta? Bölvan-
lega, er það ekki?
Þó er þetta nákvæmlega það sama
sem þú leggur á líkama þinn 30 til
60 sinnum á dag. Þú getur þetta að-
eins vegna þess, hve dásamlega full-
kominn mannslíkaminn er, hve mikið
hann getur. þolað. Sannleikurinn er
sá, að það má venja hann á hið ó-
trúlegasta harðræði.
Gott og vel, segirðu nú, það er
mesti ósiður að reykja; maður hefur
svosem heyrt það áður. En hvað skal
gera?
Það ætti að verða þér nokkur
hvatning, að I raun og veru ertu nú
þegar búinn að taka stórt spor í átt-
ina að tóbaksbindindi. Því þú ert bú-
inn að lesa alla leið hingað — sem
þýðir, að þú hefur að minnsta kosti
undanfarnar mínútur verið að liugsa
um reykingar og hvernig þú gætir
vanið þig af þeim. Og þetta er mjög
mikilvægt atriði. Ef þú vilt hætta að

12