Vikan - 25.10.1956, Blaðsíða 5

1
í að efla keisaralega landvarnarliðið. Þér vitið
hvernig hann dó. Foreldrar Makotos hafa látið
á altari forfeðranna kistil, sem prestarnir
fylla alltaf af naglaafklippum og hári, áður en
farið er í hina hinztu för. Faðir minn lét mér
ekkert eftir.
Veitingakonan hafði tekið matarílátin og látið
teskálar fyrir framan okkur.
— Þótti honum vænt um yður, Youli?
— Hann lét sjaldan í ljós tilfinningar sínar.
Ég var eina barnið hans, dóttir konunnar sem
hann hafði elskað og hann bar umhyggju fyrir
mér. Ég bar virðingu fyrir honum og þótti vænt
um hann . . .
Quentin drakk sjóðheitt teið. —- Eigið þér enga
ættingja i Frakklandi, afa eða ömmu, frændur
eða frænkur ?
— Ef til vill . . . Ég var átta ára gömul, þeg-
ar ég kom til Japan, eftir dauða mömmu. Það
var árið 1934. Fimm árum seinna skall styrjöldin
á í Evrópu. Allar bréfaskriftir féllu niður.
— Ef til vill farið þér aftur til Frakklands,
Youli.
Ég fór að hlægja. — Ég vinn mér inn tíu þús-
und jen á mánuði.
Með vinstri hendinni tók Quentin sígarettur
upp úr jakkavasanum. Ég hikaði ekki lengur.
Veitingáhúsið lagði fram eldspýtur, eins og öll
veitingahús í Japan gera. Á stokknum var mynd
af fiski með kínverskri áletrim: „Góðu súpurnar".
Ég tók upp eldspýtu og bar hana logandi að síga-
rettunni, sem Quentin var búinn að stinga upp
í sig.
— Takk, sagði hann. Ég hefði átt að koma í
veg fyrir þetta, en þér eruð búnar að veita klaufa-
skap mínum athygli — svo endurtók hann aftur
þýðum rómi: — Þakka yður fyrir, Youli.
Hann saug reykinn að sér og andaði honum
annars hugar aftur frá sér. — Hver veit? Goð-
svarið spáði yður giftingu og löngu ferðalagi.
Ef til vill farið þér til Frakklands.
Goðsvarið hafði spáð mikilli og raunalegri
ást, en ég var ekki hrædd við að ferðast. —
Hvernig ætti ég að geta farið þangað? Ég þarf
ekki aðeins að lifa sjálf, heldur sé ég líka fyrir
þörfum foreldra Makotos.
Hann horfði með aðdáun á mig. — Búið þér
hjá þeim ?
— Nei! Við bjuggum í Tokyo. Húsið okkar var
skotið niður í loftárásunum. Faðir minn bað
Sugawara-hjónin um að veita mér húsaskjól.
Eftir dauða Makotos var ég þar kyrr í nokkra
mánuði. Svo dó faðir minn og ég settist að hjá
fóstru unnusta míns.
Hann hallaði sér fram, studdi olnbogunum á
borðið og horfði með athygli á mig. — Þér sjáið
fyrir þremur manneskjum og hafið 10 þúsund
yena laun á mánuði?
— Hrísgrjónin eru ekki dýr. Fiskurinn ekki
heldur.
Hann benti á kyrtilinn minn og gullofna
brokaðilindann. — Mér hefur verið sagt að einn
slíkur kyrtill sé jafn dýr og módelflík í frægustu
tízkuhúsunum.
— Ég átti þessa kyrtla fyrir stríð. Þeir fara
ekki úr tízku. Ég er aðeins sjaldan í þeim.
Hann blés frá sér stórum reykjastróki. —
Þurfið þér í raun og veru að sjá fyrir Sugawara-
hjónunum ?
— Siðvenjurnar krefjast þess,
Hann reis á fætur. Mér sýndist hann svo stór,
að ég átti von á því að hann mundi reka sig
upp undir. — Komið, Youli. Ég vil endilega sjá
þenna fræga garð. Ef við tefjum hér lengur,
komið þér ekki til foreldra unnusta yðar fyrr en
komið er myrkur.
1 leigubilnum, sem ók okkur eftir götum borg-
arinnar, spurði samfylgdarmaður minn mig aft-
ur: Er það sat't að foreldrar unnusta yðar lifi
á því sem þér vinnið yður inn?
— Ef óheillaörlög hefðu ekki gripið í taumana,
þá væri ég nú eiginkona sonar þeirra. Sonur
þeirrá er dáinn. Foreldrar unnusta míns eru mínir
eigin foreldrar. Já, það er satt að ég vinn fyrir
þeim. Ég kalla þau „Otassama og Okassama",
föður og móður . . . Ég er dóttir þeirra . . .
Hann varð hugsandi við þetta svar. — Er það
ekki þeirra vegna, sem þér hafið ekki gift yður?
Ég hristi höfuðið. — Ég elskaði Makoto, unn-
usta minn.
— En það eru átta ár siðan hann dó.
Ég reyndi ekki að útskýra þetta. Loksins kom-
um við að hofinu. Quentin bkð bílstjórann um
að bíða. Það voru fáir gestir í hofinu. Sólin var
að hverfa. Það var orðið nístingskalt. Við gengum
upp að hofinu eftir flísalögðum stíg og skildum
eftir skóna okkar á dyraþrepinu.
— Vitið þér hvað þessi orð „Ryoan Ji“ tákna?
- Nei! Ég var feginn að hann skyldi ekki hafa
leigt fylgdarmann og var ekki með leiðarvísi
milli handanna.
„Hofið þar sem drekinn hvílist". Við skul-
um koma og skoða garðinn.
Þar voru hvorki prestar né verðir. Enginn
tók á móti okkur og enginn ónáðaði okkur. Lang-
ur gangur og tröppur lágu út í garðinn. Sam-
fylgdarmaður minn varð alveg agndofa. Þó ég
kæmi oft í Ryoan-Ji, þá varð ég alltaf jafn
hrifin.
— Er hann þá ekkert annað en þetta ?
— Þarna er allt, sagði ég. Þessi garður er
fimm hundruð ára gamall og mjög frægur.
Garðurinn, sem er ímynd eilífðarinnar og ó-
endanleikans, er aðeins gerður úr hvítum vel
hirtum sandi og 15 óreglulegum steinum; maður
getur þó aldrei séð fleiri en 14 í einu. Steinunum
er dreift á 20x8 metra stórt svæði og þeir eru
ekki stórir. Ekkert vestrænt klaustur, sem ég
hef séð, ýtir jafn mikið undir ímyndunaraflið
og tær heilabrot. Samfylgdarmaður minn þagði.
Sólskinið endurkastaðist frá hinum grófu kornum
í sandinum, eins og af krystal. — Garðurinn er
ennþá fallegri í tunglskini. Hann er samnefnari
Framhald á bls. 14.
FIÐLARINN GANGANDI
FRÁSÖGN EFTIR MAURICE WOODS.
RIGNINGARKVÖLD nokkurt kom maður
eftir göturennunni að biðröðinni, sem
safnast hafði saman fyrir utan Cinedrome
samkomuhúsið i sjávarþorpinu okkar. 1 fyrstu
var ekki í fljótu bragði hægt að sjá að þetta
væri maður. Þarna voru tvö drungaleg stig-
vél, sem ekki virtist líklegt að nokkrir fætur
væru í, frakki, sem vatnið gat eins vel hafa
borið með sér af ruslahrúgu seglasaumara og
hattur, sem. sýndist gerður í allt öðrum til-
gangi en að sitja á höfði. Gegnvoti, grái flóka-
göndullinn neðan við hattinn gat varla verið
skegg. Þar að auki var maðurinn með auka-
fót, sem reyndist vera fiðlukassi, þegar hann
lagði hann frá sér á götuna.
Fiðlukassinn leit ekki út fyrir að hafa inni
að halda það sem slíkir hlutir eiga að geyma.
Fólkið í röðinni vonaði að í honum væri lik
eða kannski eldspýtur til sölu. Maðurinn dró
upp flösku, tók úr henni tappann og drakk
vænan teig. Fólkið varð vonsvikið. Maðurinn
var búinn að taka upp fiðlu.
— Þú þarna, Orfeus! Hypjaðu þig í burtu!
Forstjórinn var kominn út og kjólskyrtan hans
var stíf af reigingi.
Maðurinn renndi augunum yfir biðröðina,
til að athuga hvern forstjórinn væri að ávarpa
svona. En þar sem hann komst ekki að neinni
niðurstöðu, sökkti hann fiðlunni í skeggið á
sér og snerti strengina. Forstjórinn tautaði
eitthvað, minntist á lögregluna og hvarf inn.
Orfeus byrjaði að leika.
Þegar forstjórinn kom aftur og tilkynnti að
miðasalan væri að hefjast, var fólkið í biðröð-
inni kynlega tregt til að færa sig áfram. Or-
sökin var Orfeus, sem var í miðju Litlu nœtur-
Ijóði.
■— Hamingjan góða! Karlinn kann bara að
leika á fiðlu! sagði forstjórinn. Hann varð að
bíða eftir að laginu lyki, áður en hægt var að
hefja miðasöluna.
Þegar forstjórinn var aftur kominn inn i
skrifstofuna sína, datt honum í hug fyrirtaks
góðverk. Úr því áhorfendurnir vildu hlusta úti
í rigningunni, þvi skyldu þeir þá ekki vilja
hlusta inni í húsaskjóli? Uppsláttarauglýsing
.....Fiðlarinn gangandi“ . . . nýtt efni fyrir
blöðin . . . og svo auðvitað hjálp við gamla
manninn. Hann sendi dreng út í „Káta fiski-
manninn", en þangað hafði Orfeus haldið með
hattfylli af skildingum.
Þetta var svo sannarlega ný saga fyrir blöð-
in og „Óvænt skemmtiatriði — Fiðlarinn
gangandi“ bættist á auglýsingaspjaldið. Á
mánudagskvöldið voru áhorfendur fleiri en
ven'julega. Þeir horfðu áhugalausir á kúrekana
og lögðu á sig að hlusta á fréttirnar. En að
lokum sendi forstjórinn þeim eitt af sínum
alúðlegustu brosum og sagði: — Það kemur
ekki oft fyrir að maður geti beint náungan-
um inn á braut frama og frægðar. En við er-
um svo heppnir ■ og höfum af þvi mest.u
ánægju, að geta gert það fyrir manninn, sem
þið munið nú fá að sjá.
— Heppnin hefur komið seint til þessa
manns, en ég er sannfærður um að þið verðið
mér sammála um það, að héðan i frá muni
hamingjan brosa við honum. Herrar mínir og
frúr, ég kynni fyrir ykkur — Fiðlarann gang-
andi!
Þetta óvænta skemmtiatriði skjögraði fram
á sviðið og dró með sér fiðluna sina. Einhvers-
staðar innan í segldúknum hafði fundizt mað-
ur, sem hægt var að dubba upp í gömul kjól-
föt. Ermarnar virtust vera úttroðnar af hand-
leggjum og skálmarnar af fótleggjum. Fyrir
neðan falska skyrtubrjóstið var röð af hrukk-
um. Fæturnir höfðu verið grafnir fram og
þeim troðið í lakkskó.
Likaminn var ef til vill helzt til fús að
trana sér fram, eins og þar sem hann aðskildi
vesti og buxur eða þar sem skeggið flæktist
i slaufunni. En það þurfti ekki mjög mikið
hugmyndaflug', til að líta á Orfeus eins og
mann í kjólfötum. Áhorfendurnir tóku honum
vel og fengu á honum hinar mestu mætur.
Að nokkrum vikum liðnum datt forstjór-
anum í hug, að þessi auglýsing gæti verið
tvíeggjuð. Hún hafði að visu fært honum
áhorfendur, en hvað yrði daginn sem hann
fleygði Orfeusi aftur út á götuna? Mundi
það ekki varpa skugga á samkomuhúsið ?
Þessvegna yrði hann nú að haga því þannig,
að hin óhjákvæmilega brottför Orfeusar yrði
húsinu til sóma. Hann talaði við vin sinn, sem
var hljómsveitarstjóri á Café Royal. Og Or-
feus fluttist þangað með heiðri og sóma,
ásamt kjólfötunum og öllu saman.
Nú var Orfeus reglulega á leið til frægðar
og frama. Það sögðu dagblöðin í bænum. Og
það sögðu eigendur Café Royal líka. Hljóð-
færaleikararnir á Café Royal vonuðu að svo
væri, því þeir voru á sama báti. Þeir gáfu
frá sér lága, þýða tóna, meðan hann heillaði
gestina með Sögum úr Vínarskógum.
Að viku liðinni hringdi hljómsveitarstjórinn
til vinar síns í stærri og auðugri bæ neðar á
ströndinni. Og Orfeus hélt áfram upp eftir
framabrautinni, frá göturennunni og í Albert
Hall.
Fáum kvöldum seinna var ég staddur í borg-
inni, þegar ég sá Orfeus vinda sér út úr bjór-
krá og halda niður High Street. — Það er
sannarlega kominn tími til að hann kaupi nýj-
an frakka, hugsaði ég. Kjólbuxumar og slett-
óttir lakkskórnir gægðust niður undan gömlu
segldruslunni.
Ég elti hann, þegar hann dró fiðlukassann
sinn i áttina til vinsæls tízkuhótels. En hann
komst aldrei alla leið að hótelinu. Hann stanz-
aði fyrir utan Hippdeon og lét kassann frá sér
á götuna. — Sæll, sagði ég. — Ég hélt að þú
lékir með Malcolm Sargent núna.
-— Ha, ég? sagði hann. Ne-e-e! Svo bætti
hann við. — Ég skal segja þér nokkuð, góði
minn. Malcolm Sargent sagði einu sinni við
mig ....
Ég hlustaði 'furðu lostinn. Ég fékk alla sög-
una. Um námsárin í tónlistarskólanum —
hve langt var síðan? Um kvöldin í London,
París, Róm.
— Ég gat ’ekki haldið það út, góði minn,
sagði hann. — Ég vil leika það sem mig
langar til að leika og þegar mig langar til
þess. Ég vil dreicka, þegar mig langar til að
drekka. Þetta fólk — hann veifaði boganum
í áttina til fólksins í biðröðinni — það gerir
ekkert veður af því þó ég fari í bjórkrána, og
það segir mér ekki hvað ég eigi að leika. Það
heimtar ekki að ég æfi mig klukkan þetta og
hvíli mig klukkan hitt. Ég gæti ekki byrjað
á því aftur.
Híinn sveiflaði fiðlunni, lyfti boganum og
byrjaði á líloto Perpetuo eftir Paganini. Fóllí-
ið í biðröðinni hlustaði þögult.
5