Vikan - 14.12.1956, Blaðsíða 29

Heill hópur tiginna karla og kvenna hef-
ur augsýnilega verið grafinn raeð hinni
látnu drottningu sinni — og seinna leiddu
rannsóknir Sir Leonards í ljós, að þetta
var fastur siður í Ur. Furðulegast var það
þó, að ekkert benti til þess, að fórnardýrin
hefðu verið hið minnsta hrædd. Frá öllu
var svo snyrtilega og friðsamlega gengið,
að ekkert táknaði til annars en að allt
hefði farið fram með kyrrð og spekt. Dá-
lítil skál, sem stóð við hliðina á hverju
líki, benti til þess, að þeir, sem hlut áttu
að máli, hefðu drukkið einhverskonar
svefn- eða deyfilyf, og þá ef til vill svo
stóran skammt, að hann hafi leitt til
dauða. Ekkert benti til þess, að valdi hefði
verið beitt; fólkið hlaut að hafa látist í
svefni. Maður veit ekki og fær sennilegast
aldrei að vita, hvort það var einungis með-
vitundarlaust, þegar grafhýsinu var
rammlega lokað. En allt hirðfólkið hefur
eflaust talið sér skylt að fylgja konungi
sínum eða drottningu til þess staðar, sem
nú var ætlað, að þau dveldust á eftir dauð-
ann. I flýtinum hafði lítil og nett hirð-
mær gleymt að setja upp ennisbandið sitt;
það lá enn samanvafið þar sem vasi hennar
hafði verið. Maður sér hana í anda, dálítið
seinbúna að flýta sér að komast í viðhafn-
arklæðin, sem hún átti að bera í dauðann.
Skyldi hún ekki hafa verið pínulítið kvíð-
in?
Óneitanlega er þessi æfaforni útfarar-
siður dálítið villimannslegur í augum nú-
tímamannsins. Því furðulegra finnst
manni, hve fornleifarnar, sem þarna fund-
ust, bera vott um mikla menningu. Djásn-
in, gullskálarnar og bikararnir — allt
vitnar þetta um einstakt listfengi og hár-
nákvæman smekk fólksins, sem það
fylgdi í gröfina. Það leið heldur ekki á
löngu, þar til byrjað var að búa til eftir-
líkingar af þessum gripum. Og að dómi
sérfræðinganna geta þeir naumast verið
fullkomnari hvað fegurð snertir. Þeir full-
nægja ströngustu kröfum nútímans, jafn-
vel þeirra nýtízkulegustu. Látum það
liggja milli hluta, þótt skartgripir kvenn-
anna sýnist núna dálítið villimannslegir.
Konurnar hafa ætíð fylgt dutlungum tízk-
unnar, til þess að vera eins aðlaðandi og
hægt er, og Shub-ad drottning og hirð-
meyjar hennar hafa haft sína tízku og ef-
laust komið mörgu karlmannshjartanu til
að slá hraðar með hinum íburðarmiklu
djásnum sínum. Þegar litið er á einstaka
parta af skarti þeirra, eins og til dæmis
gullnp laufblöðin, er þetta enda svo fag-
urt, að engin nútímakona mundi hika við
að bera það.
Cripirnir, sem fundust hjá Ur, eru nú
í brezka fornminjasafninu í London, í
Bagdadsafninu og í Pensylvaniasafninu.
Þessar stofnanir skiptu því, sem upp úr
liaugnum kom, bróðurlega á milli sín. Önn-
ur söfn verða að láta sér nægja nákvæmar
eftirlíkingar.
Hvað Ur viðvíkur, þá er þar nú allt á ný
hulið sandi, því að svo fjarri mannabygð-
um er hið forna konungdæmi, og svo mikl-
ir eru sandbyljirnir á þessum slóðum, að
ógerningur er að varðveita fornleifarnar.
Um 400 kílómetra fyrir sunnan Bagdad er
dálítil þúst í eyðimörkinni. Undir henni
er borgin dauða, borgin sem útför Shub-ad
drottningar var gerð frá fyrir um það bil
4600 árum. Það er erfitt ferðalag og ekki
hættulaust að komast til lands drottning-
ar. Á sandfjallinu er urmull brota úr forn-
um búsáhöldum úr leir. Það er það eina,
sem minnir mann á, að þama hafi eitt sinn
menn lifað og starfað. En undir sandin-
um eru leifarnar af höllunum og leirhús-
unum, þar sem Shub-ad drottning og kóng-
urinn maður hennar réðu ríkjum.
HEILABRJÓTAR

*

Y v ’. ; '

1.
Séu eldspýtur
Lagðar eins og
myndin sýnir,
eru ekki jafn-
ar tölur báðu
megin við jafn-
aðarmerkið.
JÞað má laga
með því að
færa eina eld-
spýtu.
2.
Búið til níu
ferhyrninga úr
24 eldspýtum.
Takið síðan
burt 8 eldspýt-
uí*V þa.nnig að
aðeins verði
eftir tveir fer-
hyrningar.
Eldspýtna-
þrautir
Búið til 4 fer-
hyrninga með
12 eldspýtum
og færið fjórar
eldspýtur úr
stað, þannig að
aðeins verði 3
ferhyrningar.
G A T U R
ISLENZKAR
Hvað hétu uxar kóngs í höllu?
Þeir hétu á öllu og af öllu.
•
Hvað höggur allan daginn,
og sjást þó engin spor eftir?
•
Fjórir ganga,
fimm hanga,
einn dinglar aftan við,
aldrei kemst hann fram fyrir.
•
Ýmist geng ég eða stend,
þótt enga fætur hafi,
ég væri ei til Islands send,
ef enga hefði stafi.
•
Vissi ég af hjónum,
var sá munur beggja;
mér er það fyrir sjónum,
mætti ég til þess leggja,
hvernig þau voru í rekkjunni
röng,
hann var of stuttur,
en hún of löng.
Upp hann sneri,
undan hún leit,
ylgdi sig siðan
og faldinum sleit,
sú ber dökkvan sjónarreit,
svo fer hún um í minni sveit,
oftast freðin en aldrei heit.
FÆREYSKAR
Skjýtur frá sær allan dagin,
breiðir á seg um náttina.
Hús fult innan af mati, og
ongar dyr á?
Etur við eyganum, spýr við
liðini.
SKILDU JAfNIR
MAÐUR nokkur sagði
við annan mann:
,,Ég skal gefa þér 64 krón-
ur fyrir hvei'ja spurningu
þína, sem ég get ekki svar-
að, ef þú gefur mér 48 krón-
ur fyrir hverja spurningu
rnína, sem þú getur ekki
svarað.“
Hinn maðurinn samþykkti
þetta, og sá fyrrnefndi
lagði fyrir hann spurningu.
Þegar hvor um sig hafði
spurt þriggja spurninga,
gerðu þeir upp reikningana
og komust að raun um, að
þeir skildu nákvæmlega
jafnir. Hvernig stendur á
því?
KETILSPRENGING
iryggingarfélag nokkurt
fékk eftirfarandi
skýrslu frá farþega á skipi,
sem hafði sokkið:
„Þegar skipið fór að
sökkva, hugsaði ég aðeins
um að bjarga lífi mínu. Ég
stökk í sjóinn og synti í
áttina til lítillar eyjar í
nokkurra kílómetra fjar-
lægð. Eg synti ýmist bak-
sund eða bringusund tii að
hvíla mig. Um 45 minútum
siðar heyrði ég ógurlegan
hvell, sem gaf til kynna, að
ketillinn hefði sprungið. En
eitt gat ég ekki skilið,
nokkrum sekúndum seinna
heyrði ég hveiiinn aftur."
Skipshöfnin, sem vai i
björgunarbát skammt frá
hinu sökkvandi skipi, heyrði
þó aöeins eina sprengingu.
Hvort heldurðu nú, að frá-
sögn farþegans hafi verið
rétt eða röng? Ef þú álítur,
að hann hafi sagt rétt frá,
hvaða skýringu geturðu þá
gefið á seinni sprenging-
unni, sem hann kvaðst hafa
heyrt ?
Að brenna skrift og láta hana
koma fram aftur.
Eitthvað er skrifað með
eggjahvítu í iófann. Síðan er
það sama skrifað með venju-
legu bleki á blað. Nú er blaðinu
brennt, öslutnni safnað saman
og henni nuddað á lófann. Þá
kemur skriftin fram.
Að láta egg sjóða í köldu vatni.
í þennan galdur þarf blikk-
dós með tvcföldum botni. Á
efri botninum eru göt og það
þarf að vera hægt að ná hon-
um úr, þó hann falli vel í dós-
ina.
Milli botnanna er nú sett
óiesk’að ltalk. Þegar þessum
undirbúningi er lokið, eru
óh.rfendum sýnd tvö eða þrjú
cgg. Vilji þeir ganga úr skugga
um aö þau séu hrá, geta þeir
tekið eitt af handahófi og brot-
ió það. Áhorfendur fá líka að
sjá dósina, án þess að þeir fái
þó að meðhöndla hana. Þeg-
ar þeir eru orðnir fullvissir um
að dósin sé tóm, eru þeir látn-
ir sannfæra sig um að vatn í
skál eða könnu, sé kalt. Nú er
vatninu hellt í dósina, svo það
fylli % af rúmmáli heimar,
eggin látin ofan í og dósinni
lokað. Kalkið lætur vatnið
sjóða og að fimm minútum
liðnum eru eggin soðin.
Að hafa bjór og va.t«n éi>la.n(lað
í sama glasi.
Sníðið pappaskifu þamúg að
hún falli nákvæmlega ofan í
ölglas. Nú er glasið hálffyllt
af bjór, pappaskífan lögð ofan
á bjórinn. Vatni er helt ákaf-
lega varlega í glasið. Fappír-
inn er tekinn í bui'tu og öllum
til undrunar blandast bjórinn
og vatnið ekki saman.
Nú er óhætt að veðja um það
að maður geti drukkið bjórinn,
án þess að hella fyrst vatninu
ofan af honum. Við það er
notað strá, sem er látið síga
varlega ofan í glásið. TJr þvi
er enginn vandi að sjúga upp
bjórinn, og láta vatnið vera
eftir.
ELDSPÝTUR IM
1. Búðu til úr eldspýtum
tvær tolur, sem verða sjö, þeg-
ar þær eru margfaldaðai sam-
an. Þú mátt nota eins margar
eldspýtur og þú vilt, en ekki
máttu brjóta neina þeirra.
2. Fáðu þér sex eldspýí^n'
og búðu til úr þeim 26, án þess
að brjóta neina þeirra.
3. Búðu til sex jaínstóra
ferhyrninga úr 17 eldspýtum,
þannig að á borðinu liggi tvö-
föld röð af ferhyrningum, þrír i
hvorri röð. Taktu nú í burtu
fimm eldspýtui', «vo að aðeins
verði eftir þrír ferhyrningar á
borðinu. Ekki má snerta aðrnr
en þessar fimm.
4. Búðu aftur ti! sex jafn-
stóra ferhyrninga með 17 eld-
spýtum, á sama hátt og lýst
er hér fyrir ofan. En nú máttu
taka sex eldspýtur í burtu, en
þá verða aðeins eftii' tveir fer-
hyrningar á borðinu.
Lausnir (í M.v. J7.