Vísir - 26.09.1947, Blaðsíða 6

Vísir - 26.09.1947, Blaðsíða 6
6 VISIR Föstudaginn 26. september 1947 VÍSIR D A G B^L A Ð Útgefandi: BLAÐAUTGÁFAN VÍSIR H/F. Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson. Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni. Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur). Lausasala 50 aurar. Félagsprentsmiðjan h.f. Kieppa. |Wönnum er orðið ljóst, að mjög harðnar nú á dalnum hér heima fyrir, og sama er sagan í öllum Evrópu- löndum og raunar víða um heim. Viðskiptakreppa er skollin á, en þjóðirnar liafa verið misjafnlega undir hana húnar, og bitnar hún þegar þyngst á þeim, sem minnsta höfðu fyrirhyggju eða lökust skilyrði til að haga svo búrekstri sínum að aflciðingarnar yrðu ekki þungbærar þegar í upphafi. Gjaldeyrisskortur lamar heimsviðskiptin, en svo mjög kveður að honum, að jafnvel þær þjóðir, sem bezt eru á vegi staddar og eiga við blómlegast at- vinnulíf að búa, viðurkenna að þær lifi í „heimskingans Paradís“ og búi við gullna eymch A styrjaldarárunum l)lómgaðist atvinnulíf í Kanada, enda var jafnframt talið að þjóðin auðgaðist stórlega. Bretar keyptu framleiðsluna háu verði, en jafnframt skipti Kanada við Bandaríkin og keyptu aðallega þaðan hráefni til framleiðslu sinnar. Fyrstu mánuði ársins 1947 keyptu Bretland vörur frá Kanada fyrir 150 milljónir punda, en seldu þangað vörur fyrir 21 milljón rösklega. A sama tíma keypti Kanada vörur frá Bandaríkjunum fyrir 245 milljónir punda, en flutti þangað vörur fyrir 121 milljón. Nú er svo komið að Bretar geta ekki grcitt lcngur aðfluttar vörur í dollurum, en það þýðir að Kanada verður að sætta sig við pundagreiðslur, eða hætta við- skiptum ella. Sætti Kanada sig við pundagreiðslur, getur landið ekki keypt vörur frá Bandaríkjunum og er þá hrun í fjárhags og atvinnulífi framundan. Pundið og dollar-I inn togast þarna á. En þegar svo er komið fyrir þeirri þjóðinni, sem bezt hefur verið sett, hvað þá um hinar, sem lakari hafa aðstöðina? Við íslendingar verðum að horfast í augu og sætta okkur við það hlutskipti, að tilfinnanlegar þrengingar eru framundan. Lífsvenjubreyting er óhjákvæmileg, ef þjóð- in vill sjá fótum sínum forráð. Hinsvegar eru likur til að jafnvægi skapist fljótlega, ef allir leggjast á eitt. Bretar mega vera okkur fagurt fordæmi í því efni. Engin þjóð mun búa við þrengri kost en Bretar gera heima fyrir, en hver einstaklingur sættir sig furðanlega við þessi kjör og möglar livergi. Blöðin brezku bafa að sjálfsögðu haldið uppi fullri gagnrýni á gerðum þings og stjórnar, og neyðar- ráðstafanirnar hafa að því leyti ekki gengið fyrir sig þegjandi og hljóðalaust. Þetta hefur aftur leitt til þess, að atliuganir hafa farið fram á afstöðu þjóðarheildarinn- ar, — almennings, — til þessara mála. Niðurstaða ])eirra athugana er sú, að þjóðinni beri að sýna fullan trúnað, og hún muni ekki bregðast slíkum trúnaði í einu eða neinu. Sé almenningi Ijóst að til lians verði nokkrar kröf- ur að gera, þoli hann það möglunarlítið, en geri stjórn- völdin slíkar kröfur án fullnægjandi skýringar gegni1 allt öðru mál. Islenzkum stjórnarvöldum hættir til, að fara með öll mál með mikilli leynd, þannig að þjóðin fær ekki um þau né afgreiðslu þeirra að vita, fyrr en allt er um garð gengið og gagnrýni kemur að takmörkuðum notum. Vekur þetta að vonum gremju almennings, einkum þegar svo virðist, sem hreinar blekkingar bafi verið hafðar i frammi, varð- andi hag og afkomu þjóðarinnar, sem og framtíðarhorfur. Menn vilja frekar liorfast i augu við hið illa, en stinga höfðinu í sandinn og sjá ekki það, sem á næsta leiti bíður. Núverandi ríkisstjórn hefur leitað ráða hjá stétta- þingi, sem setið hefur á rökstólum að undanförnu, en fáar fréttir hafa l)orizt af, aðrar en þær, að fundum þess hefur verið frestað. Á sama tíma hafa kommúnistar farið um laftd allt og haft uppi áróður gegn væntanlegum ráð- stöfunum ríkisstjómarinnar til úrlausnar verðlagsmál- anna, án þess að nokkrar endanlegar tillögur frá hennar hendi liggi fyrir. Er þetta mjög óheppilegt. Þó er sú bótin að þjóðinni er ljóst að kreppa hefur gengið hér í garð, og við l)enni verður að snúast með kjarki og dug. Að- síaðan hefur verið skýrð af fjárhagsráði og væiitanlega skýrist hún enn betur er Alþingi sczt á rökstóla. Rannsókn á núverandi húsaleigulögum lokið. Hagkvæmar trygglngar á Iirai> búi gegn tjóni af eidsvefla. Fasteignaeigendafélagi Reykjavíkur hefur nýlega borizt álit þriggja manna nefndar, sem samkvæmt á- lyktun Alþingis fyrir 1 fý ári síðan skyldi falið að rannsaka áhrif húsaleigu- laganna og að endurskoða þau. Nefndina skipuðu Baldvin Jónsson hdl., formaður, Eg- ill Siguýgeirsson lirl. og Gunnar Þorsteinsson hrl. — Skiluðu þeir áliti til rikis- nefndarálitsins, vegna þess að um er að ræða athugun á máli, sem mjög snertir lifs- kjör flestra landsmanna. — Fasteignaeigendafélagið hef ir unnið mikið að þvi að glæða skilning löggjafans á skaðsemi núgildandi húsa- leigulaga, með viðtölum við þingmenn Reykjavíkur á s.l. vetri og með skýrslugerðum til endurskoðunarnefndar- innar, byggðum á alhugun- um á áhrifum laganna hér (lögum nefndarinnar sé hald ið leyndum fyrir þjóðinni. Mun félagsstjórnin þó ekki sjá ástæðu lil að birta álitið opinberlega, ef sýnt þykir i byrjun haustþingsins, að rík- isstjórnin verður við óskum þjóðar og þings um að leggja lagafrumvarp fyrir Alþingi, til afnáms núgildandi Inisa- leigulaga. Verði ekkert við málinu hreyft í byrjun þings, mun stjórn félagsins ekki ! treysta sér til að láta álitið lig.jga lcngur í þagnargildi. j A öndverðu sumri lcitaði lelagsstjórnin tilboða meðal vátryggingarfélaga, um hag- kvæmari innbústryggingar fvrir félagsmenn en þekkzt hefir áður. Einkanlega var þess óskað, að liægt yrði að tryggja innbú gegn tjóni af völdum vatns, t. d. ef hita- stjórnarinnar i byrjun febr- úar's.l. Samkvæmt þingsá- lyktunartillögunni átti álit- ið strax að leggjast fyrir Al- þingi. Var það ekki gert, en sem kunnugt er fengu búsa- leigumálin þá afgreiðslu við síðustu þinglok, með sameiginlegu áliti allsherj- arnefndar neðri deildar, að þeim var vísað til ríkisstjórn arinnar og henni falið að semja nýtt frumvarp um málið og leggja það fyrir i byrjun haustþingsins. — Skyldi frumvarp þetta vera byggt á niðurstöðum endur- skoðunarnefndarinnar. Fasteignaeigendafélagið leit svo á, að almenningur í landinu ætti rétt á að fá vitneskju . um niðurstöðu í höfuðstaðnum. Af þessum ástæðum lagði félagið mikla áherzlu á að fá nefndarálit- ið í hendur, ])egar sýnt var að ckki var tilætlun ríkis- stjórnarinnar að leggja það fyrir síðasta þing. Margvis- legar tilraunir félagsins til þess að fá að kynna sér á- litið báru þó ekki árangur fvrr en í þessum mánuði, er félagsmálaráðuneytið lán- aði stjórn félagsins álitið og lét það fylgja að félaginu væri sent það sem trúnaðar- mál. Félagsstjórnin hefir svar- að ráðuneytinu á þann veg aðliúngeti á engan háftskoð- að nefndarálitið sem trún- aðarmál, þar sem hún telji rangt að niðurstöðum og til- leiðslur springju eða gleymdist að skrúfa fyrir vatnskrana, og vatn af þeim orsökum ylli tjóni á innan- stokksmunum. Hafa nú náðst samningar við vátryggingarfélag um mjög liagkvæmar tryggingar á innbúi þeirra félagsmanna, er þess kunna að óska. Er innbúið brunatryggt og einn- i tryggt gegn tjóni af völd- um vatns. Þó er iðgjaldið að líaun lægra en tíðkazl hefir v.ivi brunatryggingar einar. Skiifstofa félagsins. sem nýlega er flutt að Eaugavegi 10, mun framvegis kl. 5—-7 e. h., taka á móti áskriítum fyrir tryggingunum. BERG Menn lifa á dósamat. Hinn kunni íslenzki vísinda- maSur, prófessor Skúli Guð- jónsson í Árósum, dvalcli hér á landi í sumar og er nýlega kom- inn aftur til Danmerkur. Hefir hann átt viötal viö blaöamenn og lýsti yfir viö þaö tækifæri, að dósamatur og hraöfryst matvæli væru nú aöalfæöa ís- lendinga. 'i'elur prófessorinn, aö skömmtun og hiö nýja n'atar- æöi þjóðarinnar geti ,’erið hættnlegt heilbrigöi lands- manna. Sá ekki saltfisk. Pró.’essorinn bollaleggur talsvert um, aö á ferö sinni um landið í sumar hafi hann ekki orðið var viö saltfisk og salt- kjöt, en fram að þessu hafi þetta og •; aðrar álíka „primi- tivar‘‘ fæðutegundir verið það, sem íslendingar heht legðu sér til munns. Eíi nú sé svo komiö, að matur á íslandi sé vfirleitt niðursoðmn eöa hraðfrystur. A hinn bóginn virðist próíessor- inn ekki ha.fa komið auga á þá staðreynd, aö allmargir — og flestir — íslendingar borða oft allskonar nýmeti, svo sem kjöt, fisk og ýmislegt grænmeti. --------------+----------------- Vekja athygli. Þessi ummæli próf. Skúla hljóta aö vekja allmikla at- hygli, þar sem hér er um að ræöa kunnan vísindamann, sem vafálaust nýtur mikils trausts í Danmörku og víðar. Ef þessi ummæli prófessorsins eru á miklum rökum reist, er ilia far- iö. Ekki er mér þó grunlaust um. aö hér sé um nokkurar ýkjur aö ræða. En þó er tals- ^ verður fótur fytir þeim. Öfug þróun. Sannleikurinn er nefnilega sá, aö islenzk kjarnfæða verður æ sjaldséöari i sölubúðum hér í höfuðstaðnum. í stað þess er liægt aö kaupa allan þremilinn niðursoöinn, firn af súpum og allsoknar réttum, salöt, sósur og hver veit hvaö. Hins vegar niá leita með logandi Ijósi aö góðuna, íslenzkum mat. Ef ein. hverjum dytti i hug að íá sér hákarlsbita, svo eitt dæmi sé tekið, má maður vera talsvert kunriugur í bænum til þess að kornast yfir þá fæðittegund. Von er eina vonin. í svipinn man eg ekki eftir nema einni búö í bænuvo, sem /» sclrtr að staðaldri hákarl og súran lrval, en það er hjá Gunn- ari kaupmanni í V'on. Þaö væri <-kki úr vegi, að íslenzkir mat- vörukaupmenn legðu meiri rækt en verið hefir viö islenzkan mat. Ekki trúi eg öðru, en aö náegur nrarkaöur myndi fást, og væri það vel fariö. Sérverzlanir. í sambandi viö þetta datt mér í hug hvort ekki væri hag- ræði að því að kotna hér ttpp sérverzlunum, er hefðu eiu- göngu islenzkan mat á boðstól- ttm. Eg lreld nrér sé óhætt að fullyrða, aö slikri nýbreytni yröi vel tekið af öllum almenn- ingi, þvi að áreiðanlegt er, aö obbinn af bæjarbúum er aö verða langþreyttur á dósakræs- ingunum. Svo fer þeinr líkléga íækkandi á næstunni. Góðt atvinna. Að sjálfsögðu þyrfti aö vanda vel til vöruvals og alls út- búnaðar, ett ekki er eg í nokkr- ttm vafa um, að bæjarbúar myndtl taka slikri tilhögun vel, og að íslenzk matargerð mvndi enn lifa blómaskeið. 51eö svo- Framh. á 8. sí'óu.

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.