Alþýðublaðið - 03.03.1923, Blaðsíða 2

2
ALÞ'YIÐUBLAÐIÐ
Rauðir þræðir.
Ettir Ágúst Jóhannesson.
VII. Bezta leiðiu.
»Leíð þig sjálfa! Fólk þitt verður
fríðast
frjálst með sig og þennan erfða-
blett.
Trúðu’ ei, barn, sá bróðir muni’
ei níðast
bróður á, sem togar laginn rétt<.
Stepb. G. Stephansson.
»Sjá vögguna. Hún er kœna með
drifhvita dúka;
þar dreymir barnið til elli um
fjallið og miðinc.
Einar Benediktsson.
„Sínum auguni lítur hver á
silfriö“, segir máltækið, og mikið
er hæít í því, og þó litur fjöld-
inn í raun og sannleika líkum
augum á málm og mynt, en
margur dylur hug sinn í hags-
munaskyni af ótta við uppgerð-
arálit þeirra, er þjóðar- og heims-
auðinum ráða.
Allir eru fæddir jafnfátækir,
jafnrikir. Allir komum við berir;
ailir förum við berir. Auðæfi
jarðarinnar notuðum við til að
skýla með nekt okkar; þess
vegna eigum |við líka ailir sem
einn jafnt tilkall til jarðneskra
gæða, en í bróðerni gat það
ómögulega gengið; menn þurftu
að fara í hár saman út af því,
hvernig þeir ættu að skýla nekt
sinni, hvernig þeir ættu að seðja
hungur sitt, og þessum ófögn-
uði er haldið áfram með vax-
andi menning svo kallaðri.
Þessu viljum við jafnaðarmenn
breyta. Við álítum, að svo þurfi
ekki að gangá. Við álítum, að
við mennirnir séum bræður og
systur; þess vegna beri oss að
lifa ssman í bróðerni með vak-
andi auga hver tyrir annars hag.
Við minkum ekki vitund við
það; frekar vöxum við þá. Þess
vegna viljum við þjóðnýta alian
atvinnurekstur, á hvaða sviði
sem er, og koma á alræði al-
þýðunnar, fá henni í hendur þann
rétt, sem hán hefir alt af átt, en
með ofbeldi var tekinn at henni.
Bezta leiðin tii þess að koma
nýbýlamálinu í viðunanlegt horf
er þvl, að landið 'sé fign alþjóð, r,
þ. e. rlkisius, en ekki einstakra
manna innan vébanda þjóðfé-
lagsins; með því er girt íyrir
öll olnbogaskotin og alt braskið,
sem á drýgstan þátt í því að
kippa algerlega fótum uudan
landbúnaðinum íslenzka. Menn
verða skiljanlega að gera sér
ljóst, að til þess, að þjóðþrifa-
mál geti komið að íullum notum,
þarf vit og húgsun að bakhjalli,
Nú kemur að því, sem er
þungamiðjan í þessu stóra máli,
og það er, hvernig ég vilji að
því sé hrundið í framkvæmd.
Ég hefi þegar sagt, að ég vildi
láta framkvæma það með þjóð-
nýtingu; réyndar býst ég við,
að núverandi þing og stjórn
verði aldrei eða seint til þess
sporviljug; þeim herrum mun
annað betur gefið og skolla-
leikur hæ'ari.
Setjum svo, að landið væri
alþjóðareign eða meiri hluti þess
og þing og stjórn legði alla
krafta fram til þess, að almenn-
ingur gæti hagnýtt sér landið
sem bVzt og aukið með því vel-
megun allra þegnanna bæði á
fjárhagssviðinu og ekki síður á
hinu andlega og siðferðilega á
grundvelli samstarfs og sameign-
ar. Fyrirkom'ulagi nú ríkjandi
sveitabúskapar yrði að gerbreyta
að sjálfsögðu, og það skal játað,
að mikið yrði umrótið. Fyrst og
fremst yrði að skifta öllum stærri
jörðum Iandsins í smærri jarðir
eftir stærð og gæðum og mann-
♦jölda þeim, er hve ju býli væri-
með góðu móti ætlað að bera-
Ef nú jarðirnar bæru ekki mann
fjölda þann, sem í sveitum vildi
búa, yrði vitanlega að taka ó-
ræktað land til ræktunar, sem
DÓsr er fyrir hendi.
Fyrsta ráð þróttmikils þings
og stjórnar myndi verða það
að tryggja þjóðinni stórlán með
hagkvæmum kjörum til starlsins
í byrjun; þá gæti verið álitamál,
hvort það þyrhi stórt eða nokk-
urt lán, en látum svo vera. Ann-
að ráðið yrði það að bjóða ung-
um og efnilegum mönnum að
flytja til sveitanna og byrja þar
búskap á bæði sinni og annara
eign. Hið þriðja, að ríkið léti
byggja yfir þá, sem þess þyrftu
með, bæði á óræktuðu sem rækt-
uðu landi eftir því, sem skifting
á landi færi Iram, og legði þeim
til búpening, er byrjuðu með
tvær hendur tómar, sem sjálfsagt
yrði margur, því að áður var
ekki beinlínis vel í pottinn búið.
Nú geri ég ráð fyrir því, að þeir,
sem fengju hið ræktaða land til
ábúðar, yrðu fyrr skattskyldir
en þeir, sem tækju til notkunar
laud óræktað; þess vegna bæri
þeim, sem hið óíæktaða, land
tækju, að fríast við skatt eða
leigu af jörð þeirri, er þeir væru
að rækta, vissan áraljölda, sam
miðað væri eftir ómagafjölda bú-
anda, öllum staðháttum og land-
kostum og síðast, en ekki sízt, eftir
því, hvar býlið eða jörðin væri á
landinu, því að tíðarfar er tals-
vert. breytilégt hér á landi, þó
lítið sé; það þykki ég af eigin
r y slu, hefi bæði verið norðan
lands og sunnan. Einnig yrði að
Smásöl uverö
á 16 b a k i
íná ekki fara frain úr;
Mellemskraa (Augustinus, b. b.,
Kriiger eða Obel).kr. 22.00 kílnið
Bmalskraa (frá sömu firmum) — 25.30 —
Rjól (B. B. eða Obel) .... — 10.20 bitinn
Utan Reykjavíkur má verðið vera því hærra, ssm nemur flutnings-
kostnaði fi á Reykjavik til sölustaðar, er nemi hæst 2 %.
Landsverzlun.