Vikan - 26.01.1939, Page 16

16
VIKAN
Nr. 4, 1939
hefði ekki mælt með henni, því að eitt
er mannlegt viðmót og annað læknismeð-
ferð. Frú Barabás mun mæta mannlegum
kulda, en sjúkdómur hennar mun fá ágæta
meðferð.
Fyrst og fremst verður að skera hana
upp. Þá fregn fer Bardichinov með heim.
Anna er komin heim, en hana furðar
ekkert á því, þó að mamma hennar sé
farin. Mamma hennar hefir verið betri,
farið á fætur og í vinnuna. Hvað var lík-
legra? Hún náfölnar, þegar Bardichinov
flytur henni fregnina. Barabás kemur ekki
heim fyrr en um kvöldið. Bardichinov fer
ekki í rússneska veitingahúsið, hann borð-
ar morgunverð með börnunum þremur.
Síðan fer hann með þeim í sjúkra-
húsið.
Sjúkrabeður frú Barabás er í langri
stofu. Börnin þrjú eru hvað eftir annað
nærri dottin af varúð, um að hafa ekki
hátt. Þau sitja við rúmið og eru hrædd
við nunnurnar, þó að þær brosi til þeirra
í hvert skipti, sem þær ganga fram hjá.
Frú Barabás segir, að hún verði ekki skor-
in upp fyrr en eftir tvo daga, því að þeir
þurfi að skoða sig svo oft áður. Bardichin-
ov skilur ekki, hver vegna þeir halda henni
svona lengi í sjúkrahúsinu, ef þetta er
satt.
— Jú, vegna rannsókna, segir frú Bara-
bás. Hún biður þau að skila til manns
sins, að hann megi alls ekki fá frí úr vinn-
unni sín vegna. En hún búist við honum
á laugardaginn, þegar hann eigi frí. Börn-
in segja ekkert. Þau líta í kringum sig og
eru með hjartslátt.
Barabás fer ekki til trésmiðsins, þegar
hann er búinn að borða kvöldverð, og Bar-
dichinov hættir við að gera samsærið. Þeir
setjast inn í knæpuna og sækja Liiv
frænda, sem situr inni í herbergi sínu og
starir á vegginn. Þeir gefa sig á tal við
spánska stjórnleysingjann, sem reikar um,
án þess að vita, hvað hann eigi að gera
við sjálfan sig og kynnir sig glaðlega, þeg-
ar Bardichinov ávarpar hann brosandi.
Hann heitir Alvarez, og það var skotið
á hann, þegar hann fór yfir landamærin.
Þess vegna er hann með hægri hendina í
fatla.
— Þvílík óheppni, segir Bardichinov
kurteislegafc og lithauiski prófessorinn
reynir að brosa. En hvað það er skemmti-
legt í Evrópu, segir hann við sjálfan sig.
Það er skotið á fólk vió landamærin, —
en allt er það óheppni, sem getur hæglega
komið fyrir hvern og einn.
Monsieur Alvarez biður um hindberja-
saft, því að hann er bæði bindindismaður og
jurtaæta. Barabás horfii úann með lotn-
ingu. Hann hefir alltaf naldið, að stjórn-
leysingjar gengju með sprengjur í vestis-
vasanum og ætu hrátt mannakjöt. En það
gerir Alvarez ekki AIví ~az er tekinn að
eldast, orðinn gréhærðu ^auður og sól-
brenndur í andliti og er hátíðlegur í tali.
Innan tíu mínútna hefir hann sagt þeim
frá trúarjátningu sinni op f jögra ára áætl-
uninni, sem er í fullum gangi.
— Hvaða ástæðu hafið þér til að álíta,
að stjórnleysið sé hin eðlilega stefna mann-
legs þjóðfélags? Það er Bardichinov, sem
kemur með þessa snjöllu spumingu. —
Jafnvel hjá lægri dýrum, sjáum við grund-
völlinn að þjóðfélagsskipulagi. Stundum
er hann á mjög háu stigi. Hugsið þið
ykkur býflugurnar--------.
Alvarez svarar með ákafa, en drafandi
tungu. Liiv brosir þreytulega. Hann er
eini maðurinn í hópnum, sem hefir lagt
stund á þjóðmegunarfræði. Allir hinir eru
ekkert annað en skólapiltar, í samanburði
við hann, grænjaxlar. Eðlilega lítur hann
niður á þá og hlustar á þessar einföldu
rökræður með vingjarnlegu lítillæti. En
brátt þolir hann ekki þennan fullkomna
skort á söguþekkingu, svo að hann fer að
taka þátt í samræðunum. Ekki vegna þess,
að þetta fólk hér mundi geta metið, eða
þó ekki væri annað en tekið eftir öðrum
eins kunnáttumanni — um það er auðvit-
að ekki að ræða. Samt sem áður verður
Liiv frændi að tala, hér um bil eins og
spámaður í sínu föðurlandi, þar sem eng-
inn ber virðingu fyrir honum, og ekki
er einu sinni tekið eftir því, að hann er
ekki eins og allir hinir. Kannske er það
Barabás, er þó veit minnst af þeim öllum,
sem lítur á hlutina allt öðru vísi en
hinir.
En Barabás hlustar ekki á þá í dag.
Hann hugsar um konu sína, sem liggur í
sjúkrahúsinu. Hún hefir ekki minnst á það
einu orði, að hún sé veik, og síðan varð
hún veik------eftir þrjá daga á að skera
hana upp. Hún hefir látið skila því til
hans, að hann megi ekki biðja um frí úr
vinnunni, en það ætlar hann samt að gera.
Það geta verið smámunir. Stundum skera
þeir upp, þó að lítið sé að — en hann ætl-
ar samt að heimsækja hana á morgun.
Þegar hann hefir ákveðið þetta sér til
hugsvölunar, fer hann aftur að taka eftir
samræðunum. Hann hlustar á frelsisyfir-
lýsingar Alvarez, á hin kuldalegu heimild-
aratriði Liivs, á hina skilningsgóðu heim-
speki Bardichinovs og hann skýtur inn
orði og orði, lítillátlega, en eins og sá,
sem talar við jafningja sína.
— Að mínu áliti hefir monsieur Alvarez
á réttu að standa. Menn þurfa enga stjórn.
Auðvitað verða menn að hafa ákveðin
yfirvöld, sem ráða yfir þeim, en til þess
eru konungamir. Til hvers eru allir þessir
ráðherrar, þar sem er konungur? Þeir eru
blóðsugur. Ég er á sama máli og monsieur
Alvarez.
Monsieur Alvarez er dálítið undrandi.
Það var ekki þetta, sem hann átti við.
Hann tekur að útskýra þetta, en Barabás
heldur áfram að kinka kolli eins og hvert
orð sé staðfesting á hans eigin orðum. Því
er ekki hægt að neita, að sérhver þessara
fjögra manna talar mest til að hlusta á
það sjálfur. En þannig hefir það verið, síð-
an heimurinn var skapaður, og pólitískar
umræður komu fyrst til greina.
Daginn eftir kemur Barabás heim
klukkan tvö og leggur af stað til sjúkra-
hússins með börnunum þremur. Anna
heldur á einu kílói af appelsínum. Þau
fara yfir Signubrúna, og Anna horfir
niður á bryggjuna, þar sem situr röð af
fiskimönnum með tveggja skrefa millibili.
Hún er að hugsa um veiðiköttinn, en ekki
í alvöru. Hún leikur sér aðeins að mynd-
inni af honum. Hún er að hugsa um, hvern-
ig það mundi vera, ef veiðikötturinn sæti
einn daginn á milli hinna kattanna, og
stóru kamparnir spegluðust í fljótinu.
Síðan ganga þau hljóðlega inn ganginn
og opna hægt og gætilega stofuhurðina.
Nunnan hleypur á móti þeim, og með fing-
urinn á vörunum leiðir hún þau að rúm-
stokknum. Þau skilja ekki, af hverju þeim
verður svona kalt um hjartaræturnar, af
hverju heimurinn verður allt í einu svona
hljóður.
Síðar vita þau það. I rúminu, þar sem
frú Barabás lá í gær, liggur meðvitundar-
laus kona í dag, föl og inneygð. Hún er
nærri því óþekkjanleg. Andardráttur henn-
ar er óreglulegur, það ískrar í lungunum
í henni.
— Uppskurðurinn gekk ágætlega, segir
nunnan huggandi.
Þau glápa á hana, án þess að skilja
hana. Að lokum fær Barabás málið.
— Hún sagði, að það ætti að skera sig
upp eftir þrjá daga------.
— Sagði hún það? segir nunnan bros-
andi. — Hún hefir kannske ekki viljað,
að þér væruð kvíðafullir sín vegna. Það
var ekki hægt að fresta uppskurðinum um
einn dag. I rauninni ætti að vera búið að
skera hana upp fyrir mörgum vikum.
Nunnan fer. Þau verða eftir. Barabás og
Jani fitla við húfurnar sínar, Anna við
appelsínupokann. Barabás skælir sig.
Fram á varir hans kemur orðið: Boriska
-----. Það mundi verða erfitt að lýsa hugs-
unum* hans með orðum. Hann sér í anda
hina löngu liðnu daga í Mezötur, sunnu-
dagsmorgnana í sólskini, kirkjugöngur,
garða með ilmandi blómaangan. Þá var
mikið djúp á milli þeirra — hann var
bóndi, hún borgaradóttir. Hann kvæntist
henni samt. Faðir Borisku var ekki eins
hrifinn af þeim ráðahag og móðir hennar.
Síðan kom Búdapest, stríðið, börnin —
hvað var orðið af djúpinu? Þau hafa þol-
að sætt og súrt, þau hafa mætt miklum
erfiðleikum — hver hefir komizt hjá því ?
En þau hafa alltaf átt vel saman. Nú ligg-
ur hérna ókunnug kona, sem stynur eins
og hún sé ekki lengur í þessum heimi.
Börnin þrjú eru þögul. Þau hafa ekki
þekkt Mezötur; kannske Anna, en hún var
allt of lítil til að muna eftir því. En dálítið
þekktu þau. Það voru ein tvö skref á milli
Nefelejtsgötu og Austurbrautarstöðvar-
innar. Þau voru vön að ganga þar á gang-
stéttinni og horfa á hermennina, sem voru
bornir í börum út úr stöðinni. Þar höfðu
þau séð fölt og inneygt fólk og heyrt það
stynja. En það var allt annað. Það voru
hermenn, særðar hetjur. 1 rauninni voru
það ekki venjulegir menn. Klárí grætur
hljóðlega.