Vikan - 03.10.1940, Qupperneq 3

VIKAN, nr. 40, 1940
3
i'
\
t
Grafið
í gamlan
Þann 9. september voru verkamenn að grafa fyrir hitaveit-
unni í Kirkjustræti. Voru þeir rétt sunnan við girðingu þá,
sem er utan um trjá- og blómagarðinn á horni Aðalstrætis og
Kirkjustrætis. En þar var áður fyrr kirkjugarður Reykvíkinga.
Matthías Þórðarson fornminjavörður og Jón Steffensen pró-
fessor höfðu eftirlit með uppgreftri beinanna og voru þau síðan
flutt suður í Háskóla til rannsóknar. Vegna þess, hve beinin voru
blaut, gat rannsókn ekki farið strax fram, en fornminjavörður
hefir tjáð blöðunum. að líkur bendi til, að kisturnar séu frá 16.
og 17. öld.
Það kom mönnum ekki á óvart, að mannabein fundust þarna,
-
-

bm
Mynd af Raykjavík á dögum „innréttinganna" (um 1770). Kirkjan og
gamli kirkjugarðurinn sjást vel á myndinni. Hvita steinhúsið er hegn-
ingarhúsið, núverandi stjórnarráð. (Myndin er gerð af dr. Jóni Helga-
syni biskupi).
aldir í þessum garði, „senniiega nær í miðjum garðinum“, segir
Klemens Jónsson í Sögu Reykjavíkur. Mundi hann mjög vel,
hvernig garðurinn var „áður en honum var umturnað og breytt
í blómagarð. Ég man vel eftir einstökum legsteinum, t. a. m.
yfir Geir biskup Vídalín.
En ég man ekkert eftir
neinum ummerkjum eft-
ir kirkju; hefir þá verið
búið að slétta yfir og
grafa í kirkjurústunum,
enda voru þá hðin um
80 ár síðan hún var rif-
in, er ég man fyrst eftir
garðinum.“
Það er ókunnugt, hve-
nær kirkja var fyrst
reist í Reykjavík, en
talið er, að það hafi ver-
ið mjög snemma. „Þeir
voru annars ekki kirkju-
lausir, Seltirningar, því
auk kirkju í Vík var
kirkja í Laugarnesi,
Nesi við Seltjörn, og
hálfkirkja í Engey, að
ótöldu sjálfu klaustrinu
í Viðey. Víkurkirkju er
fyrst getið í máldaga-
bók Oddgeirs Skálholts-
biskups (Hítardalsbók)
1367, og þess einungis getið, að Jóns kirkja postula í Vík eigi
landið að Seli og 12 kýr.“ (Saga Reykjavíkur).
Það er að sjá á lýsingum á þessarri Víkurkirkju, að aldrei
hafi hún virðuleg verið, enda voru tekjur hennar oft rýrar.
Reykjavík 1802, eftir að dómkirkjan var byggð á nýja staðnum. Girðingin við húsaþyrpinguna er gamli kirkjugarðurinn.
(Myndina gerði dr. Jón Helgason biskup).
því að vitað er, að gamli kirkjugarðurinn var stærri heldur en
trjágarðurinn er nú. Þannig segir í grein eftir Georg Ólafsson
bankastjóra í Þáttum úr sögu Reykjavíkur, sem félagið Ingólfur
hefir gefið út: „Núverandi garður er nokkru minni en kirkjugarð-
urinn var, því að 1879 fékk
N. S. Kriiger lyfsali sneið
austan af kirkjugarðinum til
viðbótar sinni lóð.“ Og
Kirkjustræti, sem áður var
kallað Kirkjubrú, var lagt
yfir syðsta hluta kirkjugarðs-
ins. Einu sinni lá við að
Veltusund væri líka látið
liggja yfir garðinn, því að
1880 var ráðgert að fram-
lengja þá götu gegnum garð-
inn og láta hana ná alla leið
suður að tjörn, en úr þessu
varð þó ekki, því að þrem
árum síðar er samþykkt á
fundi byggingarnefndar og
veganefndar að hætta við að
framlengja Veltusund.
Víkurkirkja stóð í margar Þessar myndir eru frá greftrinum í Kirkjustræti. T. v. gryfjan, t. h. kassi með leggjum og höfuðkúpum.
Verkamenn hitaveitunnar komu niður
á líkkistur og fundu mannabein, er
þeir voru að grafa í Kirkjustræti. —
kirkjugarð.