Vikan - 10.10.1940, Side 6

6
VTKAN, nr. 41, 1940
Jack komst að því, að mikill hluti af
fyrri verkum hans, sem fyrst höfðu komið
út í tímaritum, voru ekki lengur hans eign.
1 félagi við hið nýstofnaða, ameríska
rithöfundafélag barðist hann ákaft fyrir
því, að fá lögin endurskoðuð, svo að rit-
höfundur, sem selt hafði tímariti réttindin
til að birta verk sitt neðanmáls, héldi eftir
sem áður öllum öðrum réttindum sínum.
Hann lagði alla orku sína og fé í þessa
lögfræðilegu baráttu, sem stóð mörg ár;
hann fór til New York og Hollywood, réði
lögfræðinga sér til aðstoðar, mætti sjálf-
ur fyrir rétti og sendi
frá sér ótal bréf og
skeyti.
1 marzlok árið 1914,
skömmu eftir að hann
hafði lokið við „Spenni-
stakinn", tóku Banda-
ríkin í taumana í Mexi-
co. Allt frá því að Jack
hafði orðið að hverfa
frá Kína án þess að fá
leyfi til að uppfylla
skyldur sínarsemstríðs-
fréttaritari í rússnesk-
japanska stríðinu 1904
—1905, hafði hann
hlakkað til þeirrar
stundar, er hann fengi
fulla uppreisn æru sinn-
ar sem stríðsfréttarit-
ari. Nú fékk hann tilboð
um 1100 dollara viku-
laun auk alls ferða-
kostnaðar, ef hann vildi
fara sem fréttaritari til
Mexico. Hann tók því
strax og hélt af stað til
Galveston og þaðan til
Vera Cruz. — En hann fékk heldur ekki
leyfi til að segja frá stríðinu í þetta skipti
— af því að það varð ekkert úr stríði.
Það eina, sem hann hafði upp úr ferðinni,
var heiftug blóðkreppusótt og efni í nokkr-
ar smásögur um Mexico.
Það leið á löngu áður en hann náði sér
eftir veikindin og hann þjáðist af kvölum.
Þegar „Cosmopolitan Magazin", sem
ákveðið hafði að birta Mexicosögumar
hans, hætti allt í einu við það, vegna
þess að ritstjórinn áleit, að amerískir
lesendur væru orðnir þreyttir á að lesa
um Mexico, lagði Jack allt efnið til
hliðar, án þess að skrifa eitt orð um það
meira. Meðan hann var upp á sitt bezta,
mundi hann hafa skrifað Mexicosögurnar,
hvað sem á gekk, og fengið blöðin til þess
að taka þær gildar og góðar. Og ef þess-
ar ráðgerðu sögur hefðu orðið jafngóðar
og sú, sem hann skrifaði, „Mexicomaður-
inn“, þá fóru bæði hann og heimurinn var-
hluta af góðum verkum.
„Andleg deyfðartímabil Jacks, þegar hinn
þróttugi lífsvilji hans næstum fjaraði út,“
svo að notuð séu orð skáldvinar hans,
Cloudsley Johns, urðu æ tíðari og tíðari;
hringrásin varð nú hraðari. Það varð hon-
um stöðugt erfiðara og erfiðara að afkasta
þúsund orðum á dag. Þó tilkynnti hann
útgefanda sínum haustið 1914, að hann
væri byrjaður á nýrri skáldsögu, sem
mundi verða hans mesta og bezta verk,
og „í búningi, sem á ekki sinn líka í heims-
bókmenntunum. Stórkostleg þrenning í
stórkostlegum kringumstæðum. Er ég
blaða gegnum þessa skáldsögu, finnst mér
jafnvel, að ég hafi náð því marki, sem ég
hefi verið að keppast við allan minn rit-
höfundarferil. Þetta verður nýung, með
allt öðrum blæ en það, er ég hefi fram að
þessu leyst af hendi.“
Þetta var skáldsagan „Litla frúin í stóra
húsinu“. Hún byrjar sem sveitasaga, byggð
á hugmynd hans um að endurreisa land-
búnaðinn í Kaliforníu og þróast í það að
verða lýsing á ástum þriggja persóna,
skrifuð í hinum ákafa og smámunasama
stíl nítjándu aldarinnar. Hún er svo ýkju-
blandin og tilgerðarleg, að lesandann rekur
í rogastanz.
Sjálfstraust hans var ennþá óskert,
skipulagningargáfan og kröfurnar til sjálfs
sín var eins og áður og löngunin til að
skapa eitthvað nýtt hafði aldrei verið
meiri, en heili hans var nú loks farinn að
þreytast, er Jack hafði skrifað 41 bók á
fjórtán árum.
Hann gerði enn eina tilraun til að öðlast
ást dóttur sinnar. Er hún sendi honum
menntaskóla-leikrit, sem hún hafði skrifað,
var hann jafn hrifinn af því og sínum eigin
verkum. „Ég er mjög hugfanginn af því
og á bágt með að trúa, að ég sé faðir
stúlku, sem er svo miklum hæfileikum bú-
in að geta skrifað þetta leikrit." Á næstu
mánuðum segir hann frá því með hreykni
í bréfum sínum, að hann eigi dóttur, sem
er í menntaskóla.
Þetta gefur honum vonir um, að honum
muni takast að fá hana á sitt band.
Greftrun sveitarómaga.
I engi hefir það viljað brenna við, að
^ sveitarómögum sé gert lægra undir
höfði en öðrum mönnum, bæði lífs og
liðnum. Var það talinn óþarfi að kosta
miklu til greftrunar þeirra, enda voru
hreppstjórár og síðar oddvitar, vanir að
klambra saman slíkar líkkistur, hvort sem
þeir gátu skammlítið rekið inn nagla, eða
ekki. Gott dæmi um kröfur þær, sem gerð-
ar voru um hóflegan útfararkostnað
hreppsómaga, ekki fyrr á tímum en 1906,
er bréf frá hreppsnefnd Mosvallahrepps,
til sýslumannsins í ísafjarðarsýslu, dag-
sett 1. marz það ár. Bréfið er svohljóðandi.
„Með bréfi 10. f. m. hafið þér, herra
sýslumaður, óskað umsagnar hreppsnefnd-
arinnar um erindi frá Rauðasandshreppi
um legu- og útfararkostnað Halldórs
snikkara Halldórssonar, og fylgdu bréfi
yðar reikningar nefndrar hreppsnefndar
yfir legu- og útfararkostnaðinn.
Við reikning nefndarinnar höfum vér
þetta að athuga:
1. Reikningi þessum fylgja engin sönn-
unargögn.
2. Smíði á líkkistu teljum vér of hátt,
þar sem sveitarlimur á í hlut, og viljum
borga fyrir það kr. 8,00.
3. Efni í líkkistu virðist vera tilfært
II kr. og 70 au. alls, og teljum vér það
óþarflega mikið, af sömu ástæðu og greint
er við tölulið 2, og viljum borga fyrir það
aðeins kr. 7,00.
4. Útfararkostnaður til prests og kirkju
og líkmanna er talinn kr. 36,00. Þar sem
sveitarlimur á í hlut, ber ekkert að greiða
til prests og kirkju. Líkmannskaup virðist
ekki geta hafa farið fram úr 20 krónum,
eða 18 kr. til líkmanna og 2 kr. fyrir skips-
lán o. fl„ og aðeins 20 kr. viljum vér borga
þennan lið á reikningnum. ...“
Grímur prestur
og Hans Wíum.
ú’ rímur prestur Bessason var maður gáf-
aður og hagmæltur vel. Ekki notaði
hann gáfu sína þó mjög til sálmakveð-
skapar, en kastaði oft fram meinlegum
kveðlingum um bresti og misgerðir ná-
ungans. Grímur átti í væringum við Hans
Wíum sýslumann, sem einnig gat kastað
fram stöku. Kváðu þeir hvor um annan og
stundum ekki sem fegurst. Endaði sýslu-
maður með því, að yrkja vísu þessa, um
föður Gríms prests:
Á Hrafnkelsstöðum bóndi bjó,
Bessi fyrr á dögnm,
eldi bæði og eitri spjó
eftir norskum lögum.
En Grímur snéri vísunni og hafði hana
um Jens, föður Hans Wíums:
Á Skriðuklaustri valdsmann var
Wíum fyrr á dögum,
með korða sinum kauða skar
kontra norskum lögum.
Gils Guðmundsson.
Joan, elzta dóttir Jacks London. Hann gerði margar, árangurslausar til-
raunir til að vinna hana á sitt band, en hún var alla tíð með móður sinni.