Vikan - 17.10.1946, Page 13

VIKAN, nr. 42, 1946
13
Björn frændi
INGU fannst hún aldrei hafa séð
neitt eins skemmtilegt og þetta
litla fiskiþorp. Þessi örsmáu hús með
litlum dyrum, gluggum og blóma-
görðum lágu skipulagslaust — eins
og kubbahús sem hefðu oltið út úr
kassa.
I hjöllunum hengdu fiskimennirn-
ir netin sín til þerris á milli rimlana
og inn höfnina komu bátarnir sigl-
andi á morgnana, hlaðnir veiði næt-
urinnar. Húsið, sem Inga átti heima í,
var fast niður við sundið, og fannst
Ingu fyrsta morguninn, sem hún
vaknaði, að hún væri um borð í
skipi.
Poreldrar Ingu voru á ferðalagi og
meðan þau voru i burtu átti Inga að
vera í þessu litla þorpi, hjá Birni
frænda sínum. Hann var gamall skip-
stjóri, sem hafði verið í siglingum
í meir en mannsaldur. Nú var hann
setztur í helgan stein og hafði keypt
þetta litla hús við sundið.
„Hérna get ég verið útaf fyrir
mig,“ sagði Björn frændi, „og þarf
ekki að skipta mér nema það allra
nauðsynlegasta af þessum land-
kröbbum."
Björn frændi hafði útbúið herberg-
ið sitt eins og káetan hans hafði ver-
ið í skipinu. Skipskista, hengirúm og
fast borð og stóll og skápur í veggn-
um. Þegar hann gekk um gólf, gekk
hann gleiður og vaggaði eins og hann
væri á skipi, sem ruggaði í ósjó. Við
gluggann stóð skipskikirinn og á
veggnum og um allt herbergið lágu
ýmsir munir, sem hann hafði flutt
heim með sér úr löngum sjóferðum —
örvar, rýtingar, undarlegir hiutir
skornir út í tré og bein, ógeðslegar
guðamyndir, skeljar og ýmsir vernd-
argripir og jafnvel úttroðinn krókó-
díll með hvassar tennur í skoltinum
stóð gapandi í einu horninu.
Björn frændi var sannur sjógarp-
ur, með rauðar kinnar, steingrátt
alskegg, þéttar, loðnar augabrúnir
yfir blíðum og mildum augum, sem
gátu þó stundum orðið svo hvöss og
bitur, að Inga varð óttaslegin.
En þegar hann var í góðu skapi,
sagði hann frá ferðalögum sínum —
frá tryllingslegum veizlum negranna
undir stjömubjörtum hitabeltishimn-
ínum, frá logandi bálköstunum og
öpunum, sem gægðust forvitnislega
út á milli greinanna. Já, og stundum
opnaði hann litla skápinn á veggn-
um og sýndi Ingu dýrgripi sína —
gullbikar með tveimur roðasteinum á
lokinu, en hann hafði indverskur
fursti gefið Birni fyrir að hafa bjarg-
að lífi hans. Þar voru einnig forláta
reykjarpípa, sem útgerðarfélagið gaf
honum á 40 ára starfsafmæli hans, og
kristalsglas með áletrun frá skips-
höfninni, þegar hann lét af störfum.
Björn frændi tók afar varlega á
öllum þessum hlutum, og var Inga
undrandi, þegar hún sá um leið tár
glitra í augum hans. En áður en hún
fengi betur aðgætt, hvort Bjöm væri
i raun og veru að tárfella, fór hann
aftur að rausa og skammast, svo að
lnga læddist út og faldi sig í lauf-
skálanum.
„Jómfrú Jensen," hrópaði hann,
svo að undir tók i öllu húsinu. „fig
• — Barnasaga.
skal svei mér kenna þessu skassi að
svara mér. Hvað hefir hún nú gert
af inniskónum mínum, kerlingar-
vargurinn. Ef hún kemur ekki strax
með þá, skal ég halda henni út fyrir
borðstokkinn, þangað til hún man
ekki lengur, hvað hún heitir.“
Já — Inga skalf af hræðslu, þegar
frændi óskapaðist svona, en það virt-
ist engin áhrif hafa á fröken Jensen.
Hún tók inniskóna, róleg á svip, út
úr skápnum og setti þá á mitt borð-
ið fyrir framan skipstjórann.
„En hvað kvenfólkið er manni
alltaf til ama,“ nöldraði hann, „ertu
að hæðast að mér núna?"
„Það má vel vera,“ svaraði fröken
Jensén og fór hin rólegasta aftur
fram í eldhús.
Þegar Björn frændi var i þess-
um ham, þorði Inga ekki að koma
nálægt honum og um nætur dreymdi
hana hroðalega drauma um hann,
svo að hún hrökk upp með andfælum
og var ofsahrædd.
Dag nokkurn kom leikflokkur,
sem ferðaðist um til að halda sýn-
ingar, til þorpsins og reisti þar tjöld
sín. Ingu langaði mikið til að sjá
eitthvað af því, sem trúðarnir höfðu
meðferðis, og að siðustu herti hún
upp hugann, þótt Björn frændi væri
5 vondu skapi og gengi nöldrandi við
sjálfan sig og yrti ekki á neinn,
„Frændi, það er kominn hingað
leikflokkur," sagði hún hæversk-
lega.
„Jæja."
„Það er vist hræðilega gaman að
sjá hann, hann er víst með svín, sem
er klætt í föt."
„O, svei því.“
„Já, en svo eru þeir með galdra-
menn, sem getur látið fólk hverfa,
það sagði Anna mér.“
Anna var ein af hjnum mörgu
rauðhærðu telpum Sörensens fiski-
manns, og höfðu þær Inga og hún.
hafið kunningsskap sinn með því að
kallast á yfir girðinguna, sem að-
skildi húsin.
Þar sem þetta virtist ekki geta
vakið áhuga Bjöms frænda, áræddi
Inga loks að koma beint að efninu
og sagði hæversklega.
„Má ég fara upp að tjöldunum,
frændi, og sjá hestana, sem standa
fyrir utan þau?“
„Hvað!“ Frændi leit á hana eins
og hann hefði fyrst núna séð, að hún
væri inni í herberginu.
„Nú, jæja — farðu þá, telpa min,“
sagði hann allt í einu og Inga þaut
þegar af stað. En áður en hún kom
að garðshliðinu var kallað í hana
aftur.
„Ef þú kemur ekki heim fyrir sól-
arlag, skaltu fá svo eftirminnilega
hirtingu, að þú veizt ekki lengur,
hvað þú heitir. Komdu þér af stað,
áður en ég sé eftir að hafa lofað
þér að fara.“
Það var margt að sjá þarna. Inga
hafði staðið og horft á, hvernig hest-
arnir voru skreyttir með skúfum,
böndum og flauelisáklæðum. Svínið,
sem var klætt fötum, var dregið úr
stíunni og upp i leiksýningartjaldið.
Hljómsveitin hóf leik sinn og fólk
tók að þyrpast saman við tjaldið.
Maður kom og hrópaði.
„Gjörið svo vel, herrar mínir og
frúr, gangið inn.“
Allt í einu fann Inga, að henni
var ýtt áfram, og áður en hún vissi
af var hún komin inn i tjaldið.
Hún ætlaði að reyna að hlaupa út
aftur, en maður í rauðum frakka
hrinti henni inn, í hóp nokkurra
barna.
„Börnin eiga að vera í fyrstu
röð, gjörið svo vel að fara þangað,“
sagði hann. I sama bili kom skrípa-
fífl þjótandi með miklum látum og
öskrum fram á sviðið, og með því
hófst sýningin.
Þegar Inga kom aftur út úr tjald-
inu, var komið þreifandi myrkur.
ískaldur ótti heltók hana alla — nú
mundi hún eftir ógnandi skipun
Björns frænda.
Móð og másandi þaut hún yfir
túnin til að stytta sér leið, en villtist
óðara og lenti hjá hjöllunum á hæð-
inni bak við þorpið. Það var allt svo
ömurlegt í myrkrinu og hoppaði
hjartað í henni upp í háls af ótta, en
hún hélt áfram að hlaupa til að
komast út úr þessum ógöngum.
1 sama augnabliki var eitthvað,
sem sló hana í andlitið, eitthvað
þvalt og kalt. Dökk þústa nálgaðist
hana, stækkaði og stækkaði — og
greip heljartaki um kverkarnar á
henni. Hún ætlaði að hljóða — hlaupa
burt, eú datt og vissi ekki meira af
sér.
Þegar hún raknaði úr öngvitinu,
heyrði hún mannsraddir rétt hjá sér
og eitthvað brölt, en hún lá grafkyrr
og hlustaði'án þess að bæra á sér.
„— nei, ekki þarna. Jörðin er
mýkri hérna og engum dettur í hug
að leita þar,“ barst Ingu til eyrna.
„Þegar yfirvöldin verða hætt að leita,
getum við í ró og næði sótt það og
haft gaman af því.“
I sama bili var kveikt á vasaljósi
og féll birtan frá því á karlmanns-
hönd. Ljósið var óðara slökkt aftur,
en Inga hafði samt haft tíma til að
koma auga á hlut, sem hún þekkti.
Það var gullbikarinn hans Björns
frænda, með roðasteinunum á lok-
inu.
Hvernig hún komst heim vissi
hún aldrei með vissu, en hún vakn-
aði fyrst til fullrar meðvitundar í
rúminu sínu og heyrði þá ókunnuga
rödd segja:
„Þér skulið ekki vera hræddur,
Schmidt skipstjóri, hún hefir hlaup-
ið á eitthvað í myrkirnu — ef til vill
á þvottasnúru og af því stafar þessi
rauða rák á hálsinum á henni. Hún
hefði getað hengt hana og megum
við þakka guði fyrir, að svo fór
ekki.“
„Björn frændi,“ hvíslaði Inga í
sama bili, „þú mátt ekki vera reið-
ur, bæði var svo dimmt — og —.“
„Vertu kyrr og róleg,“ sagði Björn
frændi skipandi og næstpm hryss-
ingslega, því að læknirinn hafði
skipað svo fyrir, að hún ætti að
liggja alveg kyrr og hvíla sig.
„Já, en, frændi, ég verð að
segja —.“
„Þey,“ sagði hann og horfði
stranglega á hana yfir gleraugun.
„En frændi, ég verð að segja það.
Það er gullbikarinn, sem liggur á
hólnum hjá hjöllunum, grafin und-
ir runnum.",
„Æ, þarna er hún aftur farin að
tala í óráði," sagði fröken Jensen
grátandi.
„Nei, fröken Jensen, þetta er ekki
óráð,“ sagði Inga og var alveg búin
að átta sig. Hún varð að láta þau
hlusta á sig, þótt hún kenndi mikils
sársauka í höfðinu, þegar hún talaði.
„Æ, gáðu i skápinn, heyrir þú
það, frændi, — þá færðu að sjá, að
bikarinn er þar ekki lengur."
Bjöm opnaði skápinn til að friða
Ingu. En nú stóð hann eins og þvara.
„Það er allt horfið. Fjárinn hirði
mig, ef telpan hefir ekki á réttu að
standa. Horfið, segi ég, horfið!"
Sama kvöld var uppi fótur og fit
í þorpinu. Bjöm frændi og margir
fiskimenn vom hjá hjöllunum að
grafa, og höfðu ljósker til að lýsa sér.
I garðinum hans frænda var veitt
púns, þegar gersemamar vom
fundnar.
Á meðan sat fröken Jensen á rúm-
bríkinni hjá Ingu og talaði við hana.
. . . „Ég held, að þú hafir snert
viðkvæma strengi í brjósti gamla
nöldrunarseggsins," sagði hún og
kinkaði kolli, „þessi illska er nú að-
eins í nösunum á honum, og í raun
og veru er hann bezta sál. En ég
hefi aldrei séð hann eins og í kvöld
— nei.“ Hún þagnaði og var auð-
sjáanlega hrærð.
„Hvemig var hann?“ spurði Inga.
„Hann grét,“hvíslaðifröken Jensgn,
eins og hún væri hrædd við að ein-
hver heyrði til sín,
„Grét hann?“
Fröken Jensen kinkaði kolli.
„Veiztu hvað ég ætla að gera,
þegar hann kemur aftur til mín?“
sagði Inga og hvíslaði líka leyndar-
dómsfull á svipinn,
Fröken Jensen hristi höfuðið,
„Eg ætla blátt áfram að leggja
handleggina utan um hálsinn á hon-
um og kyssa hann beint á munninn."
Þegar Bjöm frændi kom þramm-
andi inn með gersemirnar sínar í
fanginu, gat fröken Jensen narrað
hann til að fara inn til Ingu.
Þegar hún rétt á eftir gægðist inn,
sat gamli Björn með litlu telpuna í
fanginu og brosti — já, brosti, en
ekki eins og harðjaxlinn hann
Schimdt skipstjóri hafði verið vanur
að brosa, heldur eins og stórt, ham-
ingjusamt barn.
„Ætli ' þetta verði ekki til að
spekja hann og lægja i honum rost-
ann," hugsaði fröken Jensen og
læddist hljóðlega burt.