Vikan - 27.10.1949, Síða 3

VIKAN, nr. 43, 1949
3
Sókn gegn mannskæðum sjúkdómi
Framhald af forsíðu.
Skurðaðgerð og geislameðferð. Skurð-
aðgerð er ávallt beitt, sé meinið á annað
borð skurðtækt, en svo er það æfinlega
í byrjun. Radium- og Röntgeislum er ein-
göngu þeitt, ef meinsemdin er ekki skurð-
tæk. Hjálpar sú meðferð oft vel og getur
leitt til fullkomins bata. Annars eru báð-
ar þessar meðferðir oft notaðar saman
og fullkomna þá hvor aðra. Við nokkrar
tegundir krabbameins er nú upp á síð-
kastið farið að nota hormóna-lyf með
þó nokkrum árangri. Veita þessi lyf stund-
um verulega bót einmitt á síðari stigum
.sjúkdómsins.
En hvað er um starfsemi Krabba-
.meinsfélagsins að segja, — er hún
haf in ?
Starfsemi félagsins hófst þegar eftir
stofnun þess. Hún er margþætt, og er
fræðslustarfsemin einn af meginþáttum
hennar. Félagið hefur gengizt fyrir flutn-
ingi útvarpserinda um krabbamein og
byrjunareinkenni þess. Hafa þegar verið
flutt þrjú slík erindi, og er ætlunin, að
eitt erindi verði haldið á mánuði hverj-
um yfir vetrartímann. öll erindin verða
síðan birt í víðlesnum tímaritum.
Þá hefur stjórn félagsins í undirbún-
Níels P. Dungal,
prófessor í meinafræði, formaður Krabbameins-
félags Keykjavíkur.
ingi víðtækara fræðslustarf. M. a. er ver-
ið að athuga möguleikana á að gera ís-
lenzka fræðslukvikmynd handa almenn-
ingi varðandi krabbamein, greiningu þess
og meðferð. Yrði slík kvikmynd, ef vel
tækist, mjög dýrmætur liður í fræðslu-
starfinu. Einnig vinnur félagið að því nú,
að bætt verði inn í námskeið í „hjálp
í viðlögum", þætti um krabbamein. Allt
þetta snertir hina almennu fræðslu. En
félagið mun einnig á næstunni snúa sér
til lækna, hjúkrunarkvenna og ljósmæðra
og fá skipulagt í þeirra hópi faglegt
fræðslustarf í þessum efnum.
Vegna þess, hve krabbamein er ein-
kennalítið á byrjunarstiginu, er þekking-
in á því nauðsynleg. Fyrstu merkin eru
óljós, en þau þarf almenningur að þekkja.
Góð almenn fræðsla megnar að bjarga
mörgum mannslífum árlega. Þessvegna
leggur félagið mikla áherzlu á hana.
Af öðrum verkefnum, sem Krabba-
meinsfélagið hefur þegar tekið upp, má
fyrst og fremst nefna Röntgendeild
Landsspítalans. Þar fer fram mjög marg-
háttuð starfsemi og þýðingarmikil, bæði
í sjúkdómagreiningu og meðferð. Grein-
ing og meðferð krabbameins er einn þátt-
urinn í því starfi, sem þar er unnið. Þess-
vegna hlýtur Krabbameinsfélagið að láta
sér annt um þessa deild. En hún á nú við
ýmsa erfiðleika að stríða. Sérstaklega er
húsnæðisskorturinn farinn að há starf-
semi hennar. Hún þarf nauðsynlega á
stærra húsrými að halda. Félagið hefur
á undanförnum mánuðum beitt áhrifum
sínum að því, að úr þessu yrði bætt. Það
hefur bent á hagfellda leið til þess, og
mun áframhaldandi vínna að þessu. Það
er einkum tvennt, sem félagið vill fá úr
bætt á Röntgendeildinni. Hana vantar
sjúkrarúm handa rúmliggjandi sjúkling-
um, sem fá geislameðferð, og hana vant-
ar nýtt Röntgenlækningatæki. Fyrir er
aðeins eitt tæki af því tæi, og er það
allsendis ófullnægjandi fyrir allt landið.
Röntgengeisla-meðferð er notuð gegn
mörgum öðrum sjúkdómum en krabba-
meini, svo að þörfin á viðbótartæki er
brýn. En húsnæðið leyfir ekki eitt tæki
í viðbót. Krabbameinsfélagið vildi gjarna
leggja tækið til, en það er ekkert rúm
fyrir það. Stækkun Röntgendeildarinnar
er knýjandi nauðsyn, sem félagið óskar
að sem fyrst verði úr bætt.
Enn eitt merkismál hefur félagið á
prjónunum um þessar mundir og er það
stofnun krabbameinsleitarstöðvar. Raun-
ar verður til að byrja með ekki um annað
að ræða en vísi til slíkrar stofnunar. Er
hugmyndin sú að gefa læknum landsins
kost á að senda krabbameinsgrunsam-
lega sjúklinga til ákveðinnar stöðvar. í
Reykjavík, þar sem þeim verður séð fyrir
öllum nauðsynlegum rannsóknum og þeim
Alfreð Gíslason,
læknir, varaformaSur Krabbameinsfélags Reykja-
víkur, er gefið hefur upplýsingar í meðfylgjandi
grein.
komið til viðeigandi meðferðar, og lækni
sjúklingsins síðan látnar í té allar upp-
lýsingar.
Ýms önnur verkefni bíða úrlausnar.
Vígstöðvarnar eru margar í baráttunni
við krabbameinið. Smátt og smátt mun
félagið auka starfssvið sitt. Það er enn
ungt og lítilsmegandi. Fjárhagur þess
er að vonum enn þröngur og háir það
ýmsum þáttum starfsins. En slíkt er ekki
tiltökumál um fárra mánaða gamlan fé-
lagskap.
Hvernig hefur almenningur tekið þessu
nýja félagi?
Yfirleitt mjög vel. Flestum er það ljóst,
að baráttuna við mannskæðasta sjúkdóm
nútímans þarf að herða. Sóknin gegn
berklaveikinni er farin að bera ríkulega
ávexti. Nú þarf að snúa sér að því meini,
sem fleiri mannslátum veldur en nokkur
annar sjúkdómur.
Þótt þorri fólks skilji þetta, hef ég þó
orðið var við gagnrýni hjá einstökum
mönnum, ekki með öllu velviljaða. Yfir-
leitt hefur mér virzt slík afstaða til kom-
in fyrir ókunnuglqika á málinu. Menn
hafa ekki gert sér grein fyrir, hversu
margt það er sem gera má til bóta á þessu
sviði. Smá og stór verkefni bíða hér úr-
lausnar, og það er gott að hafa samvinnu
margra um lausn þeirra. Krabbameins-
félögin hér á landi munu láta sig skipta
allt, sem verða má krabbameinssjúkling-
um til hjálpar. En stórvirki geta þau ekki
unnið nema með aðstoð almennings.
Árlega deyja hér á landi nálega 200
manna úr krabbameini. Jafnvel þótt fé-
lagið með aðgerðum sínum gæti ekki
bjargað nema 10—20 mannslífum á ári,
ætti það tilverurétt. Eitt einasta fræðslu-
erindi getur og hefur orðið til að bjarga
mannslífi. Alhliða, samræmdar aðgerðir
til varnar þessu meini munu verða til þess
að bjarga mörgum mannslífum.