Vikan - 13.08.1998, Qupperneq 14

Lífsreynslusaga
Viðhorffólks
til fráskilinna
,/Etlarðru ekki að fara að
finna þér mann?" Hversu
oft hef ég ekki heyrt þessa
spurningu þau fimm ár sem
liðin eru frá því ég skildi við
manninn minn. Ég hef
komist að því á þessum
árum að allir hafa skoðun á
lífi fráskilinna. En hittersvo
annað mál hvort fólki kem-
ur það nokkuð við."
Við skulum hafa það
strax á hreinu að
ég er alls ekki að
tala hér sem tals-
maður hjónaskilnaða. Fyrir
marga er hjónaskilnaður
hræðilfegur, þeir missa fótfestu
í lífi sínu og eru mörg ár að ná
sér. En svo eru aðrir sem finna
sig á nýjan leik og öðlast við
skilnaðinn möguleika á að lifa
betra og innihaldsríkara lífi.
Þannig var það í mínu tilfelli.
Ég er alls ekki að segja að ég
hafi dansað á rósum í gegnum
skilnaðinn. Ég er heldur ekki
að segja að ég hafi alltaf verið
óhamingjusöm í hjónaband-
inu. Öll göngum við inn kirkju-
gólfið með það í huga að efna
öll loforðin sem við játumst
undir þegar við gefumst hvort
öðru fyrir framan prestinn.
Hjónaband mitt var innihalds-
ríkt ef miðað er við veraldleg
gæði. Við bjuggum í glæsilegu
húsnæði, áttum góða bfla,
ferðuðumst oft til útlanda og
gátum veitt okkur flest sem
hugurinn gimtist. En einhvers
staðar á leið okkar tapaðist
það sem skiptir máli í lífínu;
samstaðan, spenningurinn og
aðdráttaraflið. Kynlífið var
óljós minning. Við höfðum
villst af leið í streðinu eftir lífs-
gæðunum og gleymt að láta
brauðmola falla á leiðinni til
að finna leiðina til baka. Skiln-
aður okkar fór fram í mestu
vinsemd. Við vorum ung þeg-
ar við giftum okkur og ung
þegar við eignuðumst bömin
okkar. Þegar við skildum vor-
um við á hinum svokallaða
„besta aldri“.
Ég ætla mér ekki að fara inn
á verksvið fræðimanna og
reyna að segja til um það hvað
það er í nútíma, þjóðfélagi sem
gerir það að verkum að sífellt
fleirum reynist erfitt að lifa því
lífi sem forfeður og -mæður
okkar lifðu. En þó að hjóna-
skilnaðir séu að verða daglegt
brauð vekur það óneitanlega
alltaf athygli í fjölskyldu- og
vinahópnum þegar tveir ein-
staklingar ákveða að slíta
hjónabandi sem hefur verið til
fyrirmyndar, svona á yfirborð-
inu. En það er oft með örlög
þeirra sem skilja eins og þeirra
sem lenda í slysum. Við lesum
um slysin á síðum dagblað-
anna, hugsum til þeirra slös-
uðu með samúð og hluttekn-
ingu, en síðan heldur líf okkar
sjálfra áfram og flest leiðum
við ekki hugann að þeim meir.
Þegar betur er að gáð getum
við haldið þessari samlíkingu
áfram. Fólk setur gjaman
samasemmerki á milli stór-
slysa og skilnaða. Og við sem
lendum í þeirri aðstöðu setjum
samasemmerki á milli við-
horfa fólks. Hinn slasaði lend-
ir oft inni á sjúkrastofnun um
lengri tíma. Við þannig að-
stæður þynnist óneitanlega
vinahópurinn, tryggustu vin-
imir eru jú ennþá á sínum stað,
en félagsskapurinn sam-
anstendur aðallega af þeim
sem lent hafa í sömu aðstöðu
og liggja á sömu stofnun. Ná-
kvæmlega það sama gerist
þegar fólk skilur. Vinahópur-
inn skiptist gjaman í tvennt.
Gamlir „vinir“ leiða ekki hug-
ann að því hvað gerist eftir að
hjónin fyrrverandi ganga út úr
sýslumannsskrifstofunni í sitt
hvora áttina með skilnaðar-
pappírana í hendinni. Og
smám saman komum við okk-
ur upp nýjum vinahópi sem
samanstendur af fólki sem hef-
ur lent í sömu aðstæðum.
Skilnaður gefur manni tæki-
færi til að ganga í gegnum
þroska unglingsáranna í annað
sinn. Reyndar undir öðrum
formerkjum, með gamla
reynslu að baki. Oft kemur sú
reynsla ekki að mikl-
um notum og einfald-
ir hlutir geta reynst
eins og óyfirstígan-
legur fjallgarður. T.d.
er ég viss um það að
margur bankastarfs-
maðurinn hefur ef-
laust þurft á auka-
kaffihléi að halda eft-
ir að hafa reynt að út-
skýra fyrir mér að
reikninga ætti að
borga mánaðarlega
ef ekki ættu að koma til harð-
ar og dýrar aðgerðir inn-
heimtumanna. Lífi mínu í
munaði var lokið. En það voru
fjallgaröar sem gaman var að
glíma við og smám saman varð
það klifur létt undir fæti. Það
voru önnur og erfiðari fjöll
sem þurfti takast á við; þau
sem voru byggð upp af um-
hverfinu og fordómum þess.
Nú spyijið þið eflaust sem svo
hvort þessi saga mín sé að
breytast í eina frásögnina enn
um „reynsluheim kvenna.“
Gott og vel, ef til vill má segja
sem svo að sagan sé að taka þá
stefnu en lesið samt áfram. Sá
heimur getur nefnilega verið
mjög skemmtilegur, fyndinn
og uppbyggjandi. í mínu til-
felli var hann góður og gef-
andi. Tilviljun réði því að ég
flutti í hverfi þar sem í öðru
hverju húsi voru konur í sömu
eða svipaðri aðstöðu og ég.
Margar þeirra þekkti ég frá
fyrri tíð; þijár þeirra voru og
eru enn mínar bestu og ljúf-
ustu vinkonur. Það var ótrú-
legt að upplifa samstöðuna
sem ríkti innan þessa hóps. Við
deildum öllu saman, hjálpuð-
Það er nefnilega þannig ad
einkalíf fráskilinnar konn
verður nokkurs konar al-
inenniiigseigii og eiiílivern
veginn verðitr kynlíf lienii-
ar; eða kynlífsleysi, áluiga-
mál allra í kringmn hana.
um hver annarri að flytja, lán-
uðum hver annarri peninga
þegar harðnaði á dalnum og
undir mánaðamót, þegar tómt
var í öllum buddum, skröpuð-
um við saman í bensín á einn
bfl og ókum hver annarri til og
14
I