Vörður - 24.04.1926, Blaðsíða 4

4
V Ö R Ð U R
verðlag. Hefir kolamáiafundur-
inn í London tekið vel í þessa
tiilögu og eru samningatilraunir
byrjaðar.
— Á fjárlögunum bresku er
gert ráð fyrir nýrri tekjugrein
— veðmálaskatti.
Tyrkir vígbúast, segir ný sím-
fregn, og telja sig hafa áreiðan-
legar heimildir fyrir því, að
Grikkir og Italir hafi orðið
ásáttir um að taka lönd af þeim
í Litlu-Asíu.
Meðal annara
orða -.
Dýpra og dýpra.
Ekkert virðist hafa haft meiri
áhrif á Jónas frá- Hriflu upp á
síðkastið, en þegar Sigurður
Pórðarson lýsti hanu »ærulaus-
an lygara og rógbera«. Greinar
hans á fremstu síðu Tímans
um »sölu landsins« er ljós
vottur þess, hve ruglaður og
ráðalaus hann stendur eftir yfir-
lýsingu S. I1.
í fyrri greininni segir hann að
tveir helstu íhaldsmenn á þingi
hafi bannað að bera Vörð (sem
hann hjer sem endranær kallar
»mörð!«) í hús sín, svo mikinn
»viðbjóð« vekti blaðið — eftir
grein þess um »Nýja sáttmála«,
að manni skilst.
f seinni greininni segir hann
að ritstjóri Varðar hafi »gert
gælnr við þá hugmynd að ís-
lendingar eigi að verða aftur
pólitisk undirlægja annara þjóð-
ar«. En í síðasta tbl. Tímans
segir hann að stjórnin hafi »í
blöðum sínum talað hátt um
nauðsyn að hefja málaferli á
hendur Sigurði þórðarsyni!«
Svona eru allar þessar feitletr-
uðu greinar, sem J. J. hefir
skrifað eftir að hann var lýstur
ærulaus — endileysur og hauga-
lýgi-
Maður getur ekki lengur reiðst
Jónasi frá Hrifiu eða fengið
af sér að nota hörð orð um
skrif hans. Til þess er maðuvinn
of djúpt sokkinn — ósannindi
hans og rangindi hata 'fyrir
löngu náð þvi hámarki, að þau
hljóta að vera orðin skaðlaus
með öllu. Pað er enn hægt að
undrast þau — en að reiðast
þeim, svara þeim, reyna að
hnekkja þeim — getur nokkur
maður, sem ekki vill gera sjálf-
an sig hlægilegan, lagt sig í það
framar?
í sameinuðu þingi var um
daginn skorað á J. J. að hreinsa
sig af þeim áburði, að hann
væri »ærulaus lygari og rógberi«
— því var haldið fram að sómi
þingsins krefðist þess. J. J. svar-
aði með því að S. þ. væri
aannað hvort geðveikur eða
landráðamaður« !
það er ekki von að J. J. vilji
stefna honum. Alt sem hann
myndi upp úr því hafa yrði i
mesta lagi það, að S. þ. fengi
lítilförlega sekt fyrir haröoröan
rithátt. En hins vegar væri á-
hætta J. J. gífurleg. því gerum
ráð fyrir því að S. Þ. tæki sig
til, færi í gegnum 10 árganga
af Timanum og semdi svo bók
uin það, hvað J. J. er búinn að
ljúga miklu síðasta áratuginn
— hvílíkt rit gæti það ekki
orðið! Ætli J. J. gæti sýnt sig
á þingi eða á málafundum eftir
að það væri út komið?
Nei, sannleikurinn er sá, að
nú orðið getur hver sem er
alveg áhættulaust lýst J. J. æru-
lausan lygara og rógbera — það
verður engin málsókn úr því.
En þó að hinn landkjörni
þingmaður J. J. þykist ekki
þurfa að fara í mál við S. þ.,
þá ber hann nú fram tiilögu
um að Alþingi stefni honum og
ennfremur forsætisráðherrann
og bæjarfógetinn í Reykjavík.
Er nokkur heil brú í þessu?
J. J. getur ekki verið sæmdur
af því að stefna S. þ. — en
Alþingi getur það! Fyrst gefur
hann í skyn að S. þ. sje geð-
veikur — svo Ieggur hann til
að Alþingi íslendÍDga fari í mál
við hann!
íslenskur kommnnismi.
Fyrir nokkium dögum ritaði
Ársœll Sígurðsson í Alþýðublaðið
um »þáittöku öreigalýðsins í
kosningum og þingstörfum«.
Niðarlagsorð hans eru á þessa
leið:
»þÍDgið er ein af ríkisstofnun-
um auðvaldsins, sem verkalýð-
urinn veiður að brjóta á bak
aftur til þess að ná völdunum.
það er vígi sem verður að I
leggja í rústir. Með þetta fyrir
augum fara jafnaðarmen 1 inn á
þing. þeir nota aðstöðu sína
sem þingmenn til þess að veikja
þessa auðvaldsstofnun og rýra
álit almennings á henni, ef
nokkuð er, með því að sýna
almenningi hana í rjettu Jjósi,
— svo að síðar meir verði auð-
veldara að varpa henni um koll«.
Á. S. telur sig kommúnista
eins og Ól. Fr. þeir voru sam-
an í nefndinni sem semja átti
í vetur um kaup daglauna-
manna og verkamanna og sigldi
þá öllum samningum í strand
með ósanngirni sinni. það þarf
engum að koma á óvart að
heyra þessa menn tala um að
leggja í rústir, veikja og rýra,
að varpa um koll núverandí
þjóðskipulagi — og þó er gott
að þeir tali svo skýrt, að allir
skilji hvað þeir vilja. það er
auðvitað, að þegar þeir eru
kosnir í samninganefndir fyrir
alþýðuna, þá muni þeim meira
um það hugleikið að nota að-
stöðu sína þar til þess að leggja
í rústir og veikja, en til þess að
stuðla að bráðum og sann-
gjöinum málalyktum.
En þó að kommúnistar lýsi
yfir því, að jafnaðarmenn eigi
að neyta áhrifa sinna á þingi
til þess að eyðileggja störf þess
og hnekkja virðingu þess, þá
gegnir sú bíræfni furðu, að Al-
þýýublaðið skuli flytja þessar
kenningar þeirra athugasemda-
og mótmælalaust.
þingmanni flokksins, Jóni
Balduinssyni, hefir vafalaust of-
boðið þessi ósvífni blaðsins, því
þrem dögum eftir að grein Á.
S. birtist svarar hann henni í
Alþýðublaðinu. Er auðfundið
að J. B. kærir sig ekki um að
því sje haldið tram í flokks-
blaði hans, að hann hafi verið
sendur á Alþingi til þess að
reyna að koma á það smánar-
orði og leggja það rústir. Jafn-
aðarinenn vilja ekki fara svo
að — þó að kommúnistar vilji
það. wþingið er vígi, sem jafn-
aðarmenn eigi að vinna og stýra
þaðan landinu til hagsmuDa
fyrir alla alþýðu«, segir J. B.
það væri vel ef þessi orða-
skifti Á. S, og .1. B. gætu orðið
til þess að skýra afstöðuna milli
jafnaðarmanna og kommúnista
hjer á landi — svo að alþýða
manna eigi framvegis betra með
að átta sig á því en hingað til,
hvorum flokknum hún á áð
trúa fyrir málum sínum.
Ibsen
ogyngri kynslóðin.
Norska skáldið Jakob B. Bull
hefir nýlega ritað um Ibsen í Poli-
liken. Meðal annars segir hann frá
| þvi, að eftir heimkomu sína til
Noregs 1890 var Ibsen kosinn heið-
ursfjelagi í norska rithöfundafjelag-
inu og litlu síðar sótti hann aðal-
fund pess. Meðal viðstaddra voru
tveir af gáfuðustu yngri rithöfundum
Norðmanna, þeir Gabriel Finne og
Nils Kjœr. (Hinn siðarnefndi skrif-
aði sjö árum seinna ágæta ritgerð
um Ibsen í minningarrit það, sem
út var gefið á sjötugsafmæli hans).
»Pegar dagskránni var lokið bauð
formaðurinn heiðursgestinn vel-
kominn«, skrifar Bull, »og Ijet fagna
honum með dynjandi húrrahróp-
um. Þá stóð Níls Kjær alt í einu
upp, talsvert drukkinn og mótmælti
ræðunni til Ibsens. »Að minum
dómi«, sagði hann, »verðskulda
bæði Ibsen og Björnson-----með
leyfi að segja . . . flengingu á ber-
ann rassinn fyrir alt það sem þeir
hafa ilt gert norskri æsku«. Síðan
snjeri hann sjer að Gabriel Finne,
sem sat drukkinn á stól, og bað
hann að taka við skál fyrir æsku
Noregs. Finne stóð upp og þakkaði
fyrir skálina, riðandi á fótunum.
Pað var steinhljótt í salnum af
undrun. þar sem formaðurinn
hafði látið undir höfuð leggjast að
áminna ræðumann, kvaddi jeg mjer
hljóðs. Jeg sagði að ef nolckrir við-
staddir ættu skilið ílengingu, þá
væru það herrarnir Kjær og F'inne,
og að ef annarhvor þeirra ætti lil
nú á yngri árum ofurlítið af þeirri
snild og þeim æskukrafti, sem
Björnson og Ibsen' miðluðu af á
efriárum sínum, þá væri framtíð
norskra bókmenta borgið í bili.
Jeg lauk ræðunni með að skála
fyrir »hinum síungu« og bað Ibsen
að taka við skálinni. Hann þakkaði
með brosi meðan fagnaðarópin
streymdu til hans. Litlu siðar stóð
hann hljóðlega upp og fór. þetta
var eina skiftið sem hann kom á
fund í norska rithöfundafjelaginu«.
Nokkrum árum síðar rjeðist
Hamsun á Ibsen bæði i hinni töfr-
andi skáldsögu sinni »Myslerier«
og í fyrirlestri sem hann flutti í
Osló og Ibsen hlustaði á.
— það kemur fyrjr víðar en á ís-
landi, að eldri skáldin sæta ómild-
um dómum bjá yngri kynslóð rit-
höfunda eða fremstu fulltrúum
hennar.
Málaferli. Dómur er fallinn í
undirrjetti á ísafirði í bryggju-
máli bæjarins gegn Sameinuðu
íslensku verslunum. Voru þær
dæmdar til þess að nema burtu
viðbótarbryggju frá 1920 innan
45 daga frá birtingu dómsins,
annars væri hafnarnefnd heim-
ilt að gera það á kostnað versl-
ananna. þær voru ennfremur
dæmdar til að greíða 100 kr. í
málskostnað. Málafærslumaður
þeirra Páll Jónsson dæmdur í
50 kr. sekt fyrir ósæmilegan rit-
hátt. Setudómari var Brynjólfur
Árnason.
Allsherjarmót I. S. í.
Með þvi að sljórn íþróttasambands íslands (f. S. í.) hefir falið Glimu-
fjelaginu Ármann og Knatlspyrnufjelagi Reykjavikur að halda Allsherjar-
mót fyrir alt land árið 192C, auglýsist hjer rneð, að mót þetta verður háð
á hinuni nýja fþróttavelli í Reykjavik, dagana 17.-22. júni n. k. og er öll-
um fjelögum innan í. S. í. heimil þátttaka.
Kept vetður í ]
I. íslenak glíma í tveim þyngdar-
flokkum, (fyrsti flokkur undir
70 kg, annar flokkur 70 kg. og
þyngri).
II. Hlaup: 100, 200, 400, 800, 1500,
5000 og 10000 stikur, Boöhlaup
4 X 100 st. Boðhlaup 1500 stik-
ur (100 + 200 + 400 + 800)
Grindahlaup 110 st.
III. Kappganga 5000 stikur.
IV. Stökk: a. Hástökk með atrennu.
b. Langstökk með at-
rennu.
c. Stangarstökk.
d. þrístökk.
V. Köst: a. Spjótkast.
b. Kringlukast.
c. Kúluvarp, öll köst
eru samanlögð beggja
handa.
Dagskrá:
etsiira íþróttnm:
VII. Fimtarþrnnt grísk:
1. Laugstökk með atrennu.
2. Spjótkast betri hendi.
3. Hlaup 200 stikur.
4. Kringlukast betri liendi.
5. Hlaup 1500 stikur.
VIII. Uelpdráttur: (8 manna sveitir).
VIII. Fimlelkar í flokkum (minst 8
menn)
IX. Snnd: a. 100 stikur, frjáls að
ferð.
b. 100 stikur, baksund.
c. 200stikur,bringusund.
d. 4 flokkasund frjáls
aðferð. Sundið verð-
ur háð við sundskál-
ann í Ö/firisey.
X. Íslandsglíma. Kept um glimu-
belti í. S. í. Handhafi Sigurð-
ur Greipsson.
17. júní. 1) Fimleikar. 2) 100 stiku
hlaup. 3) 1500 st. hlaup.
4) Stangarstökk. 5) íslensk
glíma. 6) þrístökk. 7) Boð-
hlaup 4 X 100.
1S. Júuí. 1) 800 stiku hlaup. 2)
Langstökk með atrennu.
3) Kringlukast, 4) Há-
stökk. 5) 5000 stiku hlaup.
20. júní. 1) kl. 2 e. h. sundkeppni
við sundskálann. 2) Spjót-
kast. 3) 1500 st. boðhlaup.
4) Kappganga. 5) 200 st.
hlaup. 6) Reipdráttur.
21. júní. 1) Grindahlaup 110 st. 2)
Kúluvarp. 3) 400 st. hlaup.
4) 10000 st. hlaup. 5) Fimt-
arþraut, grísk.
22. júnf. Íslandsglíman.
Framkvæmdarnefndin hefir rjett til að breyta dagskránni, þó verður
það ekki gert nema nauðsyn krefji. þess er fastlega vænst, að öll fjelög
innan í. S. í. sendi menn á þetta mót og tilkynni þátttöku sína fyrir 7.
júni n. k., stílaða til framkvæmdanefndar Allsherjarmótsins. pósthólf nr.
561 Reykjavík.
í framkvæmdanefnd Allsherjarmótsins 1926.
Magnús Kjaran formaður, Erlendur Pjelursson gjaldkeri,
Jens Guðbjörnsson ritari. Kristján L. Gestsson, Björn Rögnvaldsson,
Guðmundur Ólafsson, Karl Guðmundsson.
Kínverskt talmál
og ritmál.
Hámentaður kínverskur prófessor
að nalni dr. P. C. Shii, sein dvaldi
í Kaupmannahöfn í vetur til þess
að kynnast skólamálum Dana,
sagði svo frá í viðtali við blaöa-
mann:
»það er feikna örðugleikum
bundið að læra Idnversku. Maður
getur verið 20 ár að nema ritmálið
og þó ekki þekt öll tákn þess eftir
þennan langa námstíma. þjer getið
fengið nokkra hugmynd um mun-
inn á ritmáli og talmáli í Kína ef
þjer reynið að hugsa yður að
danska þjóðin talaði dönsku en
skrifaði latínu og notaði þar að
auki tugi túsunda sjerstakra tákna
til þess að rila orðin í stað 20—30
bókstafa. það er auðskilið mál, að
ómögulegt er að efla þekkingu og
mentun alls almennings meðan rit-
málið er svo gerólíkt talmálinu og
táknkerfi þess svo margbrotið og
auðugt. þess vegna hefir á síðari
árum myndast hreyfing í Kína,
sem berst fyrir því að skrifað sje
eins og menn tala og með bókslöf-
um í stað lákna. Stafrof hefir verið
búið til með 3 bókstöfum og stofn-
sett föst námskeið um alt ríkið,
þar sem menn geta orðið fullnuma
í hinu nýja ritmáii á þrem mánuð-
um. Síðustu þrjú ár hefir rúm
miljón manna, sem áðurvoru ólæsir
og óskrifandi, lært bæði lestur og
skrift á þessum námskeiðum. Áður
gat yfirstjeltin ein aflað sjer ment-
unar, en nú geta bændur og verka-
menn sent börn sln i skóla.
Frjáls samtök hafa hrundið þess-
ari hreyfingu áfram. Flestir kenn-
aranna eru prófessorar, stúdentar
eða kennarar við aðra skóla — og
engir taka borgun fyrir vinnu sína
á lestrar- og skriftar-skólum al-
mennings«.
Notuð ísl. frímerki
kaupir undirritaður báu verði.
Verðskrá sendist gegn 20 aurum
í ónotuðum frímerkjum.
Bfarni Guðmundsson
Túni, Árnessýslu. Hrg.
4. tbl. I. árg. Varöar ósk-
ast keypt á afgreiðslu blaðsins.
f'"
Frá ísafirði er símað 22. þ. m.:
Konungs-heimsóknin rædd bjer í
bæjarstjórn í gær. Oddviti lagði
til, að veittar yrðu til móttöku-
fagnaðar 2000 kr. úr bæjar-
sjóði, og að kosin væri nefnd
til þess að sjá um undirbúning.
Fjárveitingin var feld með 5
atkv. gegn 4. Voru móti henni:
Vilmundur Jónsson, Finnur
Jónsson, Jón M. Pjetursson,
Jón H. Sigmundsson og Magnús
Ólafsson. En með voru: odd-
vitinn, Sigurður Kristjánsson,
Stefán Sigurðsson og Eiríkur
Einarsson. Engin nefnd kosin.
— Finnur Jónsson lýsti yfir því,
að það væri stefnumál sitt, að
veita ekki fje til þessa.
Frettándakvöldið, eftir Shake-
speare, var leikið í fyrsta sina
í gærkvöldi og var því tekið
með miklum fögnuði af áhorf-
enduin.
Karlakór K. F. U. M. lagði af
stað í Noregsför sína á sumar-
daginn fyrsta. Bæjarbúar fjöl-
mentu á hafnarbakkanum, til
þess að kveðja þá og hlýða á
söng þeirra af skipsfjöl.
Prentsmiðjan Gutenberg.