Vörður - 16.10.1926, Side 4

4
V Ö R Ð U R
Kosningin í Reykjavík.
Því nær sem dregur kosningu,
Jjví auðsærra verður, að hjer í
Reyltjavík verður hún fjölsótt.
Það er alvitað, að sjaldan hefir
meira kveðið að sundurþykkju
innan Jafnaðarmannaflokksins
en á þessu hausti og að mjög
skortir á að þar ríki almenn á-
nægja með þingm.efnið. Hjeðinn
Valdimarsson. Ertalið að marg-
ir flokksmenn muni sitja heima
á kjördag eða kasta atkvæði sínu
á B-listann, því að háðir fram-
hjóðendur hans eru vinsælir
mjög af alþýðu. En þetta hefir
glætt vonir íhaldsmanna og ann-
ara þeirra sem andvígir eru
jafnaðarmönnum, um að takast
megi að koma báðum mönnum
B-listans að. Því nær sem dreg-
um kosningu, því meir fjölgar
þeim, sem hugsa á þá leið, að
ekki skuli standa á tómlæti
þeirra, að Þórður Sveinsson
læknir komist að.
óþarf er að fjölyrða um menn-
ina á B-listanum, því báðir eru
kunnir hverju mannsbarni í
Reykjavík.
Jón Ólafsson er sjálfhafinn
insður, sem hvorki á gengi sitt
að þaklca efnum úr föðurgarði
eða tangri skólavist. Hann er
fæddur og uppalinn við erfið kjör
til sveita og fór ungur að heiman
til þess að freista gæfunnar á
sjónum. Örðugleikar bóndans
eru honum vel kunnir og hann
hefir ríka sannið með alþýðu
manna við sjávarsíðuna. Fyrir
dugnað sinn varð hann snemma
skipstjóri, síðar útgerðárstjóri og
er nú í fremstu röð islenskra at-
vinnurekenda.
Honum hafa verið falin mörg
trúnaðarstörf. Hann á sæti í Mið-
stjórn íhaldsflokksins. í stjórn
í’yrirætlanir „Titans.“
Klemens Jónsson, alþingism.,
sem sæti á í stjórn fossavirkj-
unarfjelagsins „Titans“, er ný-
kominn frá útlöndum og hef-
ir skýrt Mhl. frá Jiví, að fjelagið
muni fara frarn á það við þingið
i vetur að fá sjerleyfi til þess að
virkja Urriðafoss í Þjórsá. Vatns-
magn hans er 80,000 hestöfl. Ef
Jeyfið fæst með ekki lakari skil-
yrðum en þeim, er síðasta þing
setti fyrir leyfi Jiví er það veitti
til fossavirkjunar á Vestfjörðum,
J)á verður bráðlega hafist handa
við virkjun Urriðafoss. Afl hans
verður aðallega notað til þess að
vinna saltpjetur úr loftinu. Til
virkjunarinnar er gert ráð fyrir
að þurfi 600 verkamenn, auk
verkfræðinga og verkstjóra, og
verður að miklu leyti að sækja
J)á til útlanda. En henni lokinni
mun vera hægt að komast af
með innlent vinnuafl að mestu
leyti.
Kirkjuhljómleikar.
Páll ísólfsson hjelt fjórðu
hljóinleika sína í Fríkirkjunni 8.
þ. m.
Aðalverkin voru Passacaglia ,í
D-moIl eftir Diderik Buxtehude
og Toccata í C-dúr (Preludium,
adagio og fuga) eftir J. S. Bach.
Eru bæði þessi tónverk kirkju-
legs efnis og sígild. Þótti sem
vænta má mikið til þeirra koma
í alla staði.
Frú Guðrún Ágústsdóttir söng
„Fjelags isl. botnvörpuskipaeig-
enda“ og „Samtryggingar ísl.
botnvörpunga" hefir hann sitið
frá stofnun þessara f jelags. Hann
situr í stjórn fjelagsins „Land-
náms“, og í Bæjarstjórn Reykja-
víkur hefir hann setið árum sam-
an.
Hjá J. Ól. fer saman áhugi at-
hafnarmannsins á sjávarútvegi
og landbúnaði.
Ósjerhlífni hans, dugnaði og
þrautseigju er viðbrugðið af
þeiin er best þekkja til hans.
Pórður Sveinsson læknir er
maður skarpgáfaður og auðug-
ur í hugsun uin öll mannleg
efni. Hjá honum fara saman
fjölbreytt óg óvenjulifandi æðri
mentun, og hagsýni og' hug-
kvæmd í verklegum efnum.
Nægir að minna á Jiað, að fyrir-
myndarstjórn hans á búinu á
Kleppi hefir sparað ríkissjóði
tugi þúsunda. Margt mætti segja
um þennan merka mann, en í
sambandi við framhoð hans er
sjerstök ástæða til þess að minna
á frábæran áhuga hans á J)jóð-
málum, í rýmstu merkingu
orðsins. Hvort sem hann nær
kosningu að Jiessu sinni eða
ekki, J)á ber að vona að hann
eigi eftir að sitja á Alþingi. Er
engum vafa bundið, að hæfileik-
ar hans myndu verða J)ar að
miklum notum.
Jón Ólafsson er vis með að
ná kosningu, en enginn má sita
heima fyrsta vetrardag af þeim
ástæðum að, hann telji vonlaust
um að Þórður Sveinsson komist
líka að.
Reykvíkingar! Fjölmennið á
kjörstað á laugardaginn og kjós-
ið
B-listann !
á hljómleik J)essum 6 lög, J)ar af
3 sálmalög eftir Bach, 1 lag eftir
Sigfús Einarsson og 2 eftir Pál
ísólfsson. Heitir annað lagið
„Bæn“ og hefir eigi verið sung-
ið hjer fyr. Þótti það tilkomu-
mikið lag og söngurinn í heild
sinni góður.
Að endingu voru spiluð 2 ný-
tísk verk: Priére á Notre-Dame
e’ftir L. Boelmann, og Variations
de Concert eftir Joseph Bonnet.
Hafa þau verið leikin áður á
hljómleikum J)essum. Útheimta
þau mikla kunnáttu í meðfert
orgelsins, þó eigi jafnist þau at
efni til við hin fornu verk.
Aðsókn var mikil og er J)að
Reykvíkingum til sóma.
Ain.
Atvinnuleysisskýrslan.
414 menn ljetu skró sig sem
atvinnulausa við skýrslusöfnun
J)á, sem bæjarstjórnin ljet fram
fara fyrir skömmu. Þar af voru
262 sveitfastir hjer, 149 utan-
sveitar og 3 útlendingar.
Andvirði útfluttrar vöru
nam í septembermánuði 5.274.-
050 kr. — Frá því í janúar og til
1. okt. þetta ár nam andvirði vör-
unnar í seðlakrónum 31.248.310,
en í gullkrónum 25.523.427. En í
fyrra nam andvirði útfluttrar
vörur á sama tíma i seðlakrón-
um 49.860.345, en í gullkrónum
34.455.000.
Mussoline.
borgar, en hvorugt hæfði hinn I
einvalda forsætisráðherra.
Stundu síðar talaði hann til .j
lýðsins af svölum Chigihallarinn-
ar og var auðheyrilega mikið
niðri fyrir. Hafði hann í hótun-
um við Frakka fyrir að leyfa
landvist og vernda 'fjölmarga
andstæðinga sína, sein land-
rækir hafa verið gerðir. Kvað
hann óhæfu að Jieim væri þolað
Pangalos.
Mussolini.
Banatilræðið við Mussolini 12.
sept. er hið þriðja ,sem stofnað
hefir verið til á síðastliðnu ári
og' munaði enn á ný minnstu að
það heppnaðist. ítalskur verka-
maður, sem undanfarin ár hefir
húið í Frakklandi og var nýkom-
inn heim til ættjarðar sinnar
skaut tveim skotum á eftir hon-
um er hann ók um götur Róma-
Nýltoniið skeyti herinir, að
ítalska stjórnin liafi lagt fyrir
Jiingið lagafrumvarp um dauða-
hegningu fyrir banatilræði við
konungshjónin, ríkiserfingjann
og forsætisráðherrann.
Grikkíand.
Byltingar hafa verið tíðar í
Grikklandi á síðustu árum.
Konstantin fyrv. Grikkjalcon-
ungur, sein nú lifir í útlægð i
Buda-Pest, komst svo að orði við
hlaðamann ekki alls fyrir löngu,
að landið hefði í raun og veru
verið í ófriðarástandi í 12 ár. Og
þó er þjóðin friðsöm, afskifta-
lítil um stjórmnál og löngu
þreytt á óeirðum og umbrotum
síðustu ára. Byltingarnar eru
venjulegast framkvæmdar af
fámennri klíku herforingja, sem
svo sest að völdum. Þess vegna
er hver ný bylting svo .auðveld.
Það þarf ekki annað en að taka
Cesare Rossi.
að vinna að látlausum æsingum
gegn sjér í Frakklandi og undir-
búa þaðan tilræði gegn lífi sínu,
og gaf í skyn að hann myndi
ekki una við að slíku færi fram.
Eftir ræðu Jiessa hófu ítölsku
blöðin ákafar árásir á Frakka í
anda hennar. En frönsku blöðin
svöruðu með Jiví að minna ó, að
banatilræðið hefði verið framið
í Ítalíu og af ítölskum manni,
að ógjörningur væri fyrir
frönsku lögregluna að hafa ná-
kvæmt eftirlit með Jieim hundr-
uðum þúsunda ítala sdn í
Frakklandi lifðu. Kváðu þau á-
mæli Mussolini og itölsku hlað-
anna í garð Frakka vanhugsuð
og ástæðulaus. Það væri gömul
hefð í Frakldandi, að leyfa land-
vist pólitískum flóttamönnum,
meðan þeir hjeldu lög landsins,
og ekki kæmi til mála að Jiað
yrði unnið fyrir vinfengi ítala,
að hrjóta gegn Jiessari hefð.
í Italíu er því haldið fram, að
hatursmaður Mussolinis Cesarc
Rossi, sem lifir i útlegð í Frakk-
landi, hafi stofnað til banatilræð-
isins 12. sept. og kostað ferð
þess, er framdi það, til Ítalíu.
10—20 menn fasta, stundum
færri, og svo er „þjóðin frelsuð
undan oki kúgaranna" og „nýr
hetri tími runmnn yfir Iandið“,
að því er ávörp hinna nýju vald-
hafa segja.
Síðasta byltingin var i ágúst í
sumar. Pangalos general, sem
undanl'arið hafði liaft alræðis-
vald á Grikldandi og neytt þess
með harðneskju og dæmafáu
blygðunarleysi lil J)ess að auðga
Konduriotes.
sig og fylgismenn sína, var tek-
inn hönduni og sendur í varð-
hald til Krítar. Fyrir þessu stóð
annar herforingi, að nafni
Iiondijlis. Myndaði hann Jiegar
nýtt ráðuneyti, kvaddi fyrv.
forseta lýðveldisins, Kondúriotes
(þann er Pangalos hafði flæmt
í útlegð), á veldisstól að nýju,
lofaði Jijóðinn frelsi að nýju,
kvaðst mUndi vinna að gengis-
hækkun grískra peninga, mink-
un dýrtíðar o. s. frv. Og bendir
óneitanlega alt til þess að hinir
nýju valdhafar. Grikklands sjeu
heiðarlegri menn og þjóðhollari
en síðustu fyrirrennarar þeirra.
Konduriotes varð forseti
Grikklands 1920, eftir að A!ex-
ander konungur kiest úr blóð-
eitruri, sem valdið hafði apabit.
Um leið og tíainn tók við völdum
borgaði ríkið spilaskuldir hans„
til þess að Jiær yrðu ekki mann-
orði hans að meini. Hann var
virktarvinur og gamall samherji
hins fræga gríska stjórnmála-
slcörungs Venizelos.
Síðustu skevti herma, að>'
dómsmáiáráðh. Grikkja krefj-
ist þess, að Pangalos verðí
dæindur fyrir morð, þar eð hann
hafi látið lífláta marga menn án
dóms og laga í stjórnartíð sinni.
Ennfremui' berst sú fregn, að-
talið sje að Venizelos inuni bráð-
lega heitast fyrir myndun sam-
steyp u r á ð u neýt i s.
Dánarfregn.
Um miðjan síðastliðinn mán-
uð andaðist Sigfús Jónsson
bóndi að Halldórsstöðum í
Reykjadal í Suður-Þingeyjar-
sýslu, rúnilega sjötugur að aldri.
Sigfús vai' mesti dugnaðarmað-
ur, f jármaður nxéð afbrigðum og
annálaðrir hestamaður. Hann
var greindur vel og hagorður,
glimurn aðiir á yngri árum,
söngvinn og gleðimaður mesti
alla daga. Ekki fjekst hann
inikið við opinber mál, en kynti
sjer þau vel og var jafnan ákveð-
inn í skoðunum. Hann var
kvæntur Sigríði Jónsdóttur, al-
systur Jóns heitins alþm. frá
Múla og lifir hún mann sinn. Öll
eru börn þeirra uppkomin og eru
meðal þeirra: Jón bóndi á Hall-
dórsstöðum, Sigurður Bjarklind
forstjóra Kaupfjelags Þingey-
inga og Pjetur starfsmaður vi8
K. Þ.
Guðmundur Kamban.
Kvikmynd Kambans „Det sov-
ende Hus“ liefii' verið sýnd
fyrsla sinni í Höfn og hlotið lof
i blöðunum, segir nýkomin sím-
fregn.
Húsbrun á Hólum.
Aðfaranótt finitudags hrann
gamla skólahúsið á Hólum í
Hjaltadal til kaldra kola. V»r það
notað fyi'ir heimavistir og kenn-
araibúðir og bjuggu í því alls 30
manns. Talið er að eldurinn hafi
komið upp í kompu einni á há-
loftinu, þar sem föt voru geymd,
en með hvaða hætti er ókunn-
ugt. Allmiklu varð bjargað úr
húsinu. Líklegt er að kensla falli
niður í neðri deild búnaðarskól-
ans í vetur, en reynt verði að
halda uppi kenslu í efri deild
hans.
Níels P. Dungal
læknir hefir verið skipaður
docent í læknisfræðideiíd Há-
skólans. Hefir hann dvalið ytra
hálft annað ár til þess að búa sig
undir embættið en kom heim nú
í haust.
Dánarfregnir.
Ársætl Jónsson bóndi í Hösk-
uldarkoti í Njarðvíkum andað-
ist 30. sept. á 94. aldursári. —-
Brgnjólfur Magnússon frá
Prestbakka á Síðu er nýlátinn
á sjúltrahúsi á Danmörku.
Prentsmiðjan Gutenberg.