Vörður - 15.08.1927, Blaðsíða 1

Útgrefandi: Midstjóru íhaldsflokksius.
V. ár.
Reyhfavik t.ý. ágúst 1027,
33. blaA.
Mynd þessi er af fundi í sam-
einuðu þingi Rúmena, þegar
nýja konunginum voru svarn-
ir holluslueiðar. Er þar flest
stórmenni Rúmena samankom-
ið, auk þingmannanna, prinsar
og prelátar, dómstjóri hæsta-
rjettar o. s. frv. Til vinstri
handar á inyndinni sjást for-
ráðamenn litla konungsins ó-
samt móður hans. Sjálfur er
konungurinn merktur X. Hon-
um hafði ekki litist á blikuna
þegar hann varð að standa
frammi fyrir þessum hávirðu-
lega söfnuði. Fór litli konunj*-
urinn að gráta og varð móðir
hans að hugga hann.
Rúmenfa.
Ekkert mál hefir verið rætl
jafn mikið undanfarnar vikur
og ríkiserfðirnar í Rúmeníu.
Ferdinand konungur.
Ferdinand konungur andaðist
20. júli s. 1. 62 ára að aldri.
Hann kom til valda i október-
mánuði 1914, að látnum föður-
hróður sínum, Carol konungi
fyrsta. Sonur Ferdinaiids kon-
ungs, Carol ríkiserfingi hafði
orðið að afsala sjer tilkalli til
ríkiserfða fyrir ári síðan, og
var þvi sonur Carols, Míkael,
sein er barn að aldri gerður
að könungi.
Flokkadrættir eru miklir í
Rúmeníu, en svo er að sjá, sem
Maria drotning, ekkja Ferdin-
ands konungs muni hafa þar
tögl og hagldir ásamt þeini vild-
arvinum sínum, Stirbey fursta
og Bratianu forsætisráðherra.
Samt er það víst, að Carol hef-
ir einnig mikil ítök þar í landi
og þá einkum meðal bænda, en
hændur eru langstærsta stjett-
in í Rúmeníu, um % af allri
þjóðinni. Hefir heimurinn nú
beðið þess með eftirvæntingu
nokkrar vikur að Carol Ijeti nú
til skarar skríða og hrifsaði
konungdóminn í sínar hendur.
En Carol hefst við sem útlagi
í Frakklandi, ásamt ástmey
sinni, og veit enginn hvað hann
ællasl fyrir.
Ekki bar mikið á Ferdinand
konungi í stjórnartíð hans.
Hann var maður bilaður á
heilsu þegar hann settist að
völdum og virðist auk þess ekki
hafa N verið umsvifamikill
stjórnmálamaður að eðlisfari.
Þrátt l'yrir það átti hann mikl-
um vinsældum að fagna með
þjóð sinni, en það bar til, að
í stjórnartíð hans tvöfaldaðist
Rúmenía nálega að landrými.
Var þó ekki að þakka sigur-
Bralíanu forsætisráÖherra.
sæld Rúmena sjálfra, heldur
þvi, að þeir hjeldu með Banda-
mönnum í styrjöldinni miklu,
og fengu svo þessi miklu land-
flæmi í launaskyni fyrir lið-
veisluna. Fyrstu tvö ár styrj-
aldarinnar sátu Rúmenar hjá
og höfðust ekki að. En lýður-
inn gerðist Iirátt herskár og svo
fór að lokum að konungi og
ríkisstjórn þótti eigi fært að
standa mót kröfum þjóðarinn-
ar. Scgðu nú Miðveldunum
slríð á hendur i September
1916. — En ekki gátu Rúmen-
ar sjer frægðarorð í þeim skift-
um. Mackensen hershöfðingi
sneiást móti þeim með fylking-
um sínum og fengu Rúmenar
ekki rönd við reist. Flýði
stjórnin frá höfuðborginni
Búkarest til borgarinnar Jassy.
Settu Miðveldin Rúmenum síð-
an harða kosti. En þetta stóð
aðeins skamma stund. Þegar
friðarsamningar voru gerðir
sýndu Bandamenn, að þeir
mátu viljan fyrir verkið og
gáfu Rúmenum víðáttumikil og
i góð lönd.
i
j En þó Ferdinand væri frið-
j semdarmaður og ekki aðsúgs-
j mikill, var öðru máli að gegna
j um drotningu hans, Maríu. Hún
j er framgjörn kona og skörung-
Iur i gerð. Mun hún og ávalt
hafa verið húsfreyjan og bónd-
inn á bænum þeim.
j María drotning er ensk að
j uppruna, en þó mjög blandin
j rússnesku blóði. Hefir herini
j jafnan þótt kippa meira í
j það kynið en hið breska. Er
í svo mælt að hún hafi ung átt
þess kost að giftast núverandi
konungi Breta, en hafi heldur
kosið valdaminni höfðingja
vegna þess, að hana fýsti meira
„Sigurvegarar".
Þegar sigurinn er vel feng-
inn, ber sigurvegarinn höfuðið
hátt. Hann heí'ir barist af
drengskap og einlægum hug.
Manngildi hans hefir aukist. Sú
ósjálfráða gleði, sem af þvi
skapast er aðal sigurgleðin. Hitt
skapar enga sigurgleði, þó kom-
ið sje á knje andstæðingi, ef
það er gert með óheiðarlegu
móti, ráðist að honum að baki,
eða brögð höfð í tafli. „Hjer
höfum við mikinn garp að velli
lagt“, sögðu sigurvegarar Grett-
is. Slik hreystiyrði heyrast ein-
att frá þeim mönnum, sem
með likum vopnum vega. Sig-
urbros þeirra er svikagylling til
þess að breiða yfir gretni og
gremju illrar samvisku.
Framsóknarmenn ganga um
og hrósa sigri. En sigurhrós
þeirra ristir ekki djúpt. Þeir
vita, að fylgi þeirra er illa feng-
ið. Þeir eru undrandi yfir
hundahepni sinni. Þeir höfðu
ekki hai't fulla trú á þvi fyrir-
frám, að fjöldi kjósenda væri
eins og hákarlinn, því gráðugri
sem beitan er úldnari. Þeim
datt ekki í hug,, að lykillinn
gengi að.
Nú eiga „sigurvegararnir“ ó-
róar nætur og erfiða daga. Þeir
hafa gefið út ávísanir, sem ekki
er innstæða fyrir. Gjalddaginn
er kominn!
Margir af hinum samvisku-
samari Framsóknarþingmönn-
um út um land spyrja sjálfan
sig um þessar mundir, hvern-
ig hann eigi að efna það sem
hann loí'aði. Hann rifjar upp
kosningaræðurnar sínar. Jú, I-
að njóta glaðværðarinnar við
suðrænu hirðina, en eyða æfi
sinni við þá ensku. Hún kaus
þvi heldur Búkarest en Lund-
únaborg, en Búkarest heitir á
íslensku G,laðheimar, og þykir
bera nafn með rjettu. Hefir það
löngum þótt viðbrenna þar í
landi, jafnvel fremur en nokk-
ursstaðar annarsstaðar, að höfð
væri ráð kvenna um stjórnmál
og stórræði.
María drotning hefir ávalt
notið mikillar lýðhylli í riki
sínu. (Er hún kvenna fegurst,
en það kunna Rúmenar vel að
meta). Hefir hún og gert sjer
alt far um að vekja á sjer eft-
irtekt hvar sem var. Hefir
mönnum stundum þótt hún
berast meira á en við ætti. En
hún hefir alt af stefnt að á-
kveðnu marki, að gera Riimen-
iu, að drotnandi þjóð á Balk-
anskaga. Til þess hefir hún
gefið nágrannahöfðingjum dæt-
ur sinar. Er ein dóttir hennar
gift Alexander konungi í Júgó-
slaviu, önnur giftist Grikkja-
konungi, sem síðar hröklaðist
frá völdum.
María hefir löngum átt í örð-
ugri baráttu um það, að ná ut-
anríkismálunum algerlega á sitt
vald. En aldrei hefir þetta tek-
ist til fullnustu. En þau gerðu
með sjer bandalag drotning,
Stirbey fursti og Bratianu. Virt-
ist nú málum drotningar komið
hið besta. En þá kom sonur
hennar, Carol prins, til skjal-
anna. Eftir það hefir ekki ver-
ið tíðindalaust í rúmönsliu kon-
ungsættinni.
Carol prins er talinn vel gef-
inn maður og hefir sýnt tölu-
verða hæfileika sem sljórn-
málamaður. Hann naut mikill-
ar lýðliylli og var maður demó-
kratískur i allri hugsun. Hafði
hann því megna skömm á öllu
atferli Bratianu, sem gerst hafði
einvaldsherra undir yfirskyni
„frjálslyndis“. Bygði alþýða
manna í Rúmeníu vonir sínar
á honum, því faðir hans var
Iöngu dauðanum ofurseldur.
Reis nú Carol öndverður gegn
móður sinni og bandamönnum
hennar. En það var ekki ætlun
Maríu að láta völdin úr hönd-
um sjer.
Það hefir orðið Carol prins
að í'alli, að hann hefir verið æði
laus á kostunum í ástamálum.
Lenti hann i hverju ævintýrinu
á fætur öðru í þeim efnum.
Móðir hans kom því þá til leið-
ar að hann kvæntist grikk-
neskri prinsessu, Helenu að
nafni. Er þeirra son Míkael,
sem nú hefir verið gerður að
konungi Rúmena. En það kom
fyrir ekki. Carol lenti í makki
við ltvenmann einn af Gyðinga
ættrim. Var hún landræk ger
úr Rúmeníu. Tók Carol prins
því allilla, þótti það síst sitja
á móður sinni og Stirbey fursta
að siða sig í ástamálum, og er
mælt að hann hafi að lokum
lúbarið Slirbey. Var Carol þá
sendur til Lundúna til þess að
vera við jarðarför Alexöndru
drotningar.
En í þeirri ferð hitti hann
aftur gyðingakonuna fögru.
Neitaði hann þá með öllu að
hverfa aftur til Rúmeníu — og
var síðan neyddur til að afsala
sjer ríkiserfðum 1926.
Nú vita menn, að Carol muni
hafa sjeð eftir þvi, að afsala
sjer ríkiserfðunum. Er talið, að
hann eigi marga og öfluga
stuðningsmenn, og að faðir
hans hafi stutt hann svo sem
hann mátti, meðan hann lifði.
En Carol hefir ekki enn þótt
ráðlegt að ganga mót móður
sinni og bandamönnum hennar,
hvað sem verða kann.