Vörður - 07.01.1928, Blaðsíða 3

Ritstjóri og ábyrgð-
armaður
Árni Jónsson
Sólvöllum. Sími 869.
Útgeíandi: Midstjórn íhaldsflokksins.
Afgreiðslu- og inn-
heimtumaður
Ásgeir Magnússorí
kennarí.
VI. ár.
Reykjavík 7. Janúar l))2§.
1. blad.
Landbúnaðurinn 1927.
ESS var gctið í síðasta
blaði, að n ú um ára-
mólin grði ritst jóra-
stcifti við „Vörð“. Lætur Iírist-
jún Albertson af ritstjórn
blað/sins, eftir liðlega þriggja
dra starf. Hefir honum farið
starfið svo úr hendi, að óhætt
mun að fullgrða, að eklcert ís-
lenskt stjórnmálablað nýtur um
þessar mundir meiri virðing-
ar nje almennari vinsælda en
,,Vörður“. Er þetta fyrst og
fremst að þakka riístjóra
blaðsins.
I>að er á orði haft, að ís-
land sje öðrum löndum fremur
„land kunningsskaparins“. Er
með því átt við það, að vináttn-
bönd og vensla ráði hjer meiru
en annarsstaðar. Eflaust er
þetta rjett. En það cr ekki nema
önnur hliðin á sannlcikanum.
Hin hliðin er sú, að ísland er
vafalaust öðrum löndum frem-
ur „land fjandskaparins“. Þetta
er tæpast jwi að kenna, að ís-
lendingar sjeu að eðlisfari hlut-
drægari nje illgjarnari en aðrir
menn, heldur því, að hin nána
kynning á einkahögum manna,
sem fámennið skapar, freistar
hjer til annarar bardagaaðferð-
ar en þcirrar, sem tíðkast með
fjölmennari þjóðum. Hjer er
barist í návigi. Þar er skotið á
lengra færi. Þar er miðað á
fytkingar, hjer á menn.
Enginn s t jórnmálarits t jóri
hefir á undanförnum árum
staðist betur „freistingar fá-
mennisins“ en Kristján Albert-
son. Hann hcfir og hlotið al-
menna viðurkenningu fgrir
frjálslyndi og víðsýni og dreng-
skap í öllum skiftum. Hann
hcfir viljað unna mönnum sann-
mælis, viðurkent það sem lion-
um þótti vel um andstæðingana,
og ekki lokað augum fgrir þvi,
sem honum hefir þótt ábóia-
vant hjá flokksmönnum sin-
um. Þetta er meira en sagt
vcrður um þá menn, sem Krist-
jdn hefur átt í höggi við.
ð’ú, er jeg tek við ritstjórn
„Varðar“, er það heitasta ósk
mín, að blaðið verði svo úr
garði gert, að þvi megi fram-
vegis auðnast að halda því
trausti, cr það hefir notið í tíð
fyrirrennara mins.
Að svo mæltu, óska jeg les-
endum „Varðar“ góðs og far-
sæts nýárs.
Árni Jónsson.
Það er ekki nema eðlilcgt, að
nú, þegar árið 1927 er nýrunn-
ið i aldanna skaut, sje athug-
að hvaða eftirmæli það eigi
skilið, að þvi er snertir þann
atvinnuveg vorn, sem um langt
skeið var sá, er framfleytti
langflestuni landsmanna og enn
framfleytir fleiri landsmönnum
en nokkur annar atvinnuvegur.
Eins og vænta má eru þar bæði
skin og skuggar.
Einhver svartasti skuggi árs-
ins var afleiðing af hinu vot-
viðrasama sumri 1926. Hcyfeng-
ur bænda það surnar var yfir-
leitt stórskemdur viðast á land-
inu. Afleiðingin varð sú, að
þegar tók að líða á veturinn í
fyrra fór víða á landinu að bera
mjög á heisluleysi í sauðfje og
drapst það sumstaðar í hrönn-
um. Er varla efi á, að veikindi
þessi hafa að miklu og senni-
lega mcstu leyti stafað af hinu
óholla fóðri, er fjeð hafði. Þyk-
ir sýnt, að hrakin hey vanti ein-
hver þau efni, sem nauðsynleg
eru til þrifa sauðkindinni. Er
hjer mikilsvert rannsóknarefni
fyrir dýralækna landsins og
væri það verlcefni, er lægi
nærri Búnaðarfjelagi íslands að
hrinda þvi máli af stað. Efna-
rannsóknarstofa landsins ætti
að geta stutt þá rannsókn mik-
ið, enda hafa starfskraftar
hennar verið auknir á síðustu
árum. Rjett er að geta þess,
að einn af dýralæknum lands-
ins hefur síðustu árin starfað
að rannsóknum um þetla efni
og er það vissulega þakkarvert.
Eins og nú er komið sam-
göngum iná lelja, að minsta
Icosti ef ekki eru hafþök af ís,
að unt sje að tryggja sæmilega,
að fjenaður falli ekki fyrir
fóðurskorti, þótt grasleysi valdi
litlurn heyafla. En þá er eftir
að tryggja það, að búfje bænda
sýkist ekki vegna óholls eða
lifefnasnauðs fóðurs. Það er
hörmulegt til þess að vita, er
fjenaður sýkist og drepst frá
nægu fóðri að vöxtum, vegna
þess að í það vantar þau efni,
sem nauðsynleg eru fjcnaðin-
um. Hjer verða vísindin að leið-
beina bændum, svo að þeir viti
hvaða íoðurbæti þarf til þess
að bæta upp þessa vöntun.
Þessi faraldur í fjenaði geklc
misjafnt yfir landið. I sumum
sveitum norðanlands og ef til
vill víðar, var hann svo magn-
aður, að stórtjón varð að, jafn-
vel svo að nærri sauðlaust var
á einstöku bæjum.
Á árinu var tíðarfar einstak-
lega hagstætt. Veturinn frá ný-
ári var einhver hinn mildasti,
sem menn muna. Vorið var
sæmilegt og grasspretta víðast
í góðu meðallagi. Um sláttinn
var víðast hagstæð tíð og hey-
afii bænda því með besta móti
yfirleitt. Haustið má telja frem-
ur gott og veturinn til nýárs
eindæma mildur. Mun nú víð-
ast mjög litið eytt af heyjum
<)g litur því út fyrir fyrningar
talsverðar i vor, ef veturinn
hjer eftir verður skaplegur. Eft-
irmæli ársins 1927 verða þvi
yfirleitt góð, að því er veður-
áttu snertir, þótt þetta sje vita-
skuld nokkuð mismunandi eftir
landshlutum. Á Austurlandi
mun tíðarfar síðari hluta slátt-
arins ekki hafa verið hagstætt,
eftir fregnum að dæina.
Verslun hefur verið erfið
bændum á árinu. Útlend vara
hefur að sönnu fallið nokkuð
í verðr síðan í fyrra, en aðal-
framleiðsluvara bænda, saltkjöt-
ið, var í mjög lágu verði. Tals-
verl var flutt út af fryslu kjöti
og mun hafa selst á sæmilegu
verði. Virðist auðsætt að stefna
beri að því að flytja sem mest
út af frystu kjöti og kældu,
því að nýmeti er miklu eftir-
sóttara en saltaður matur hvar-
A’etna í inenningarlöndum, enda
sýnist nú á sumiim stöðum á
landinu vaknaður mikill áliugi
fyrir því að reisa frystihús. Svo
er þetta um Húnvetninga og
Skagfirðinga og ef til vill víð-
ar, þótt mjer sje ekki kúnnugt.
Er það nú þegar komið í ljós,
að það var vel ráðið, að hafa
Brúarfoss með kæliútbúnaði og
alt virðist benda til þess, að
fyrsta aukningin á skipaflota
vorum eigi að vera nýtt milli-
landakæliskip. Norsku kjöttollls-
samningárnir mega að sönnu
teljast oss hagstæðir, en þess
verður að gæta, bæði að þeim
getur orðið sagt upp og að
vjer þrátt fyrir samninga þessa,
höfum að minsta kosti í ár,
ekki fengið viðunanlegt verð
fyrir saltkjötið. Betri markað
verðum vjer því að reyna að
hafa fyrir sem mest af kjöt-
inu. Þá má ekki heldur gieyma
þvi, að norsku kjöttollssamn-
ingana fengum vjer ekki án
þess að láta fríðindi á móti
og inargur sjávarútvegsmaður
mundi gjarnan vilja ná þeim
fríðindum aftur, en það verð-
ur með því eina móti gert, ef
tilefnið á að koma frá okkar
hálfu, að áður sje trygður
markaður hins nýja kjöts. Hjer
er því fyrir hondum verkefni,
sem er sameiginlegt áhugamál
til sjávar og sveita, enda munu
bestu menn sjávarútvegsins við-
urkenna það.
Það bætti talsveii úr hinu
lága kjötverði, að ull og gærur
voru í mjög sæmilegu verði,
en þrátt fyrir það var í liaust
peningaþröng hjá bændum
meiri en venja er til. Hefur
verið mjög mikil eftirspurn
eftir lánum úr Ræktunarsjóði
og þegar mun lánaður mest-
allur hluti þess lánsfjár, sem
sjóðnum var úlvegað á árinu
með erlendri lántöku. Hefur í-
haldsflokknum mjög verið legið
á hálsi fyrir þá lántöku eins
og kunnugt er, en ekki er sjá-
anlegt hvernig bændur hefðu
komist af, ef engin Ján hefði
verið þar að fá.
Talsvert var selt til útlanda
af hrossum á árinu, en verðið
var mjög lágt. Vjelarnar út-
rýma liestaflinu meira og meira
og ekki er sjáanlegt, að gróða-
vænlegt verði í framtíðinni að
ala upp hross til sölu til út-
landa.
Á árinu var unnið mikið að
vegabótum og brúargerðum, en
þær frainkvæmdir snerta mjög
bændur eins og kunnugt er,
því að bættar samgöngur eru
undirstaða aukinnar fram-
leiðslu. Það munu hafa verið
bygðar 25 stærri og minni brýr
og mun aldrei meira verið
hafa. Ekki er kunnugt hvað
verða muni uin járnbrautina
inilli Reykjavíkur og Þjórsár,
en eins og kunnugt er, voru
samþykt lög um hana á síð-
asta þingi. Lög þessi veita
stjórninni heimild til að gefa
h.f. „Titan“ einkaleyfi til að
leggja hana og reka, og fjelagið
hefur óskað að fá leyfið, en
lengra mun það mál ekki kom-
ið. Þess er þó að vænta, að
stjórnin bregði ekki fæti fyrir
þetta mikla framfaramál.
Flóaáveitan varð að mestu
fullgerð á árinu og var veitt á
allstóra fláka í sumar, og þótti
sýnt, að stórum betur sprytti,
þar sem hún náði til. Nefnd
sú, sein skipuð var til þess að
gera tillögur um frekari fram-
kvæmdir á áveitusvæðinu hef-
ur skilað áliti sínu, en hvort
farið verður eftir tillögum
hennar mun óvíst. Mikill meiri
hluti íbúa áveitusvæðisins er þó
sagður því hlyntur, að fara eft-
ir tillögum þessum. Hjer er
ekki rúm til að skýra frá til-
lögunum.
Milliþinganefnd sú, sem síð-
asta Alþingi ákvað að sctja til
að endurskoða landbúnaðar-
löggjöfina mun hafa litið starf-
að, en hefur þó haldið nokkra
fundi. Sagt er því, að ekki sje
að vænta neinna stórra laga-
bálka frá hennar hendi á næsta
þingi.
Víða um landið er vaknaður
mikill áhugi fyrir jarðabótum
og þakka það margir jarðrækt-
arlögunum. Eftirtektarvert er
það hve víða má sjá, þegar far-
ið er um landið, allstóra ný-
brotna landfláka utan túns eða
i túnjöðrum. Þetta sýnir, að á-
huginn fyrir aukinni túnrækt
er vaknaður og er það mikið
gleðiefni, því að því verður að
stefna að hafa sem mest af
ræktuðu landi. Heyskapur á
snöggum og þýfðum mýrum
getur ekki borgað sig með þvi
kaupgjaldi, sem nú er.
Á nýársdag 1928.
Magnús Guðmundsson.
Verslunarsamningur.
Á mánudaginn var undir-
skrifaður í Madrid verslunar-
samningur milli Spánverja og
Dana. Gildir hann um eitt ár
og síðan framvegis verði hon-
uin ekki sagt upp af öðru
hvoru ríkinu með þriggja mán-
aða fyrirvara. Samningur þessi
gengur í gildi 1. mars 1928.
í aukasamningi hafa Danir
lofað því að upphefja auka-
toll á vínum og hækka ekki
toll á Spánarvínum. Ennfrem-
ur er það tekið fram, að Spán-
verjar hafa rjett til að segja
upp samningnum með mánáðar
fyrirvara, ef Danir hækka frá
því sem nú er, toll á ýmsum
tilteknum vörum, sem þeir
framleiða.
Aftur á móti fá Danir þær
ívilnanir, að ýmsar framleiðslu-
vörur þeirra, svo sem saltfisk-
ur, ostur, mjólk (og ýmsar aðr-
ar vörur) falla undir lægra toll-
gjáld á Spáni en alment er
grcitt.
Innflutningstollurinn á dönsk-
um saltfiski á Spáni hefir til
þessa verið 32 pesetar fyrir
hver 100 ltíló, en verður nú
samlcvæmt samningunum 25,60
pesetar.
Samningur þessi mun ekki
hafa nein áhrif á innbyrðis að-
stöðu íslensks fiskjar og fiskj-
ar frá Færeyjum (en þaðan
kemur sallfiskur sá er Danir
flytja út) vegna þess að Danir
hafa að undanförnu endurgreitt
Færeyingum úr rikissjóði þann
halla, sein þeir liafa beðið við
það að njóta ekki bestu toll-
kjara. Hefir sú upphæð num-
ið 4—500 þús. krónumá ári.
Er það nokkur bending um það,
hver geysihagur oss hefir verið
af Spánarsamningunum.
Danir hafa um mörg undan-
farin ár átt í samningum við
Spánverja, en nú loks hafa þeir
komist að bestu tollkjörum.
Verður fisktollurinn samkvæmt
þessum nýja samningi jafn og
á íslenskum fiski. En nokkrar
ívilnanir hafa Danir orðið að
Iáta koma á móti. Má af þessu
marka, hve rjettmætar eru
hnútur þær, sem stundum hef-
ir verið kastað að þeim mönn-
um, sem áttu bestan þáttinn í
því að Spánarsamningarnir
komust á.
Skipstrand.
Þýskur togari, „Kromann",
frá Cuxhaven, strandaði við
Garðskaga á gamlárskvöld. Var
skipið að koma frá Þýskalandi,
hlaðið kolum. Mannbjörg varð
en engu hefir verið bjargað
af kolunum.