Bjarmi - 15.11.1912, Side 5

B J A li M I
173
Ljúflyndi.
»Ljúflyndi er lífsins yndi« —
leik eg á mina strengi, —
rós, sem ilmar, blóm, sem brosir
bæði milt og lengi.
Ljúflyndi er Hfsins yndi —
lætur birta og hlýna;
næðingarnir ytri og innri
ósjálfrátt þá dvína.
Ljúflyndi er lífsins yndi —
laðar þreytta’ á fætur,
hjálpar snauðum, hressir sjúkan,
huggar þann, sem grætur.
Ljúflyndi er lífsins yndi —
ljúfast vor i blóma;
ástargeislar eilifs föður
af því jafnan Ijóma.
Ljúflyndi, lífsins yndi,
Iausnarans vors kæra,
góður andi guðs oss kenni;
gotl er það að læra. —
Bækur
sendar Bjarma.
7ón Trausti: Sögur frá
Skaftáreldi. I. Kostn-
aðarmaður: Sigurður Krist-
jánsson. Rvík 1912.
Flestir munu hafa heyrt Skaftáreldsins
getið, seni korn upp 1783. Aldrei hafa nteiri
hörnningar dunið yfir þetta land en þá frá
náttúrunnar hálfu.
Höf. hefir nú færst í fang að segja frá
þessum stórkostlega og minnisstæða við-
burði, og gengur þessi fyrri hluti undir
nafninu: Holt og Skdt.
Hér er hvorki rúm né staður til að rekja
ganginn í þessum sagnabálki höf, eða
leggja nokkurn verulegan dóm á, hvernig
honum hafi tekist að leysa þessa sagnasmíð
af hendi.
Eitt er víst, að þar kennir margra grasa,
því sögurnar eru jafnframt látnar vera eins-
konar lýsing á aldarfarinu, eins og það var
þá. En það er ávalt meiri vandi en veg-
semd að draga upp skýra og sanna mynd
af lifi liðinna alda; til þess þarf nokkuð
meira en tómt ímyndunaraflið; þá þarf oft
svo langt að leita og djúpt að grafa eftir
sannsögulegu efni. Höf. lýsir trú og hjátrú
aldarinnar, ættarmetnaði og ástafari, bú-
skap og hýbýlaháttum, klæðaburði og at-
vinnubrögðum og mörgu fleiru. Um alt
þetta hefir höf. að mestu leyti orðið að
byggja á eigin rannsókn, því að enginn
hefir ritað sögu 18. aldarinnar hér á landi,
svo til nokkurrar hlítar sé. Meðan svo
standa sakir, má t. d. lengi þrætast á urn
það, hvort iýsingar höf. á hjátrúnni séu
réttar, þegar litið er til tímans, er sögurnar
gerast. Vér látum það liggja milli hluta.
Viðleitni höf. er allrar virðingar verð.
Það, sem oss þykir mestu rnáli skifta, er
alt það, sem höf. segir frá Jóni prófasti
Steingrímssyni. Hann ber af öllum öðrum
persónum sögunnar eins og gull af eiri.
Hámarkinu nær lýsingin á þeirn ágætis-
manni í þáttunum: „Lokið kyrkjunni" og
„Eldmessan", og eru þeir eins og Ijós-
kjarni sögunnar, sem alt hitt er ofið utan
um. —
Frásögn höf. er í fæstum orðum á þessa
leið:
Kyrkjan á Klaustrinu troðfyltist af fólki
úr öllum áttum 5. sd. e. tr., sem þá bar
upp á 20. júlí.
Hraunstraumurinn, logandi og þjótandi,
stefndi beint á Klaustrið. Það var djarf-
legt tiltæki að fylla kyrkjuna af fólki þarna,
rétt fyrir framan gínandi hraunið á hraðri
framrás. Það gat verið komið fyrir dyr
kyrkjunnar, áður en nokknr vissi af, svo að
engum yrði útkomu auðið. —
En er kyrkjan var alskipuð, kom próf.
inn, og var einhver hátignarleg rósemi í
svip hans, sem menn báru ósjálfrátt lotn-
ingu fyrir. Hann stjakaði sér hægt og
hægt 1 gegnum mannþröngina innar eftir
gólfinu og sneri sér þar við og mælti
hálfhátt og alvarlega: „I.okið kyrkjunni!
Það fer um okkur sem guð vill!" Og svo
mikið vald hafði próf. vfir ölluin söfnuðin-
um, að enginn mælti móti, þó að sumum
að sjálfsögðu fyndist bráður dauðinn vera
fyrir dyrum.
Og svo kom hin mikla, fágæta stundin
— ein af þeim stundum, þegar himininn
stígur niður á jörðina, þegar trúin gnæfir