Bjarmi - 01.03.1923, Blaðsíða 10

38
BJARMI
Jólahátíðin.
Beyer prófessor í Steltin í Þýska-
landi skrifar í Licht und Leben í
vetur (24. des.) á þessa leið:
Það er rangt að segja að kristin
kirkja hafi verið jólalaus í meira en
300 ár. Það var mjög snemma farið
að halda fæðingarhátíð frelsarans 6.
janúar í austrænu kirkjunni. freneus
kirkjufaðir (f 202) segir: »Eins og
Adam var skapaður á 6. degi eins
birtist hinn annar Adam á 6. degi til
endurfæðingar fyrri Adam«. — Þessi
fæðingarhátíð var nefnd wepifaníu-
hátíð«, birtingarhátíð, þar eð menn
vildu tákna með því orði, hina und-
ursamlegu fæðingu frelsarans. Það
væri ekki unt að segja um neinn
Jósefsson: »Hann birtist í Betlehem«.
Allir sjá hvað heimskulegt það væri
að segja t. d.: »Marteinn Lúter birt-
ist 10. nóvemb. 1483 í Eislehen!« —
Epifaníus kirkjufaðir frá Salamis
(f 403) segir, að fæðingarhálíð frels-
arans hafi verið haldin 6. janúar
síðan á dögum postulanna. Basilíus
mikli biskup í Kappadósíu (f 379)
flutti jólaræðu á »epifaníudaginn«,
þar sem hann nefnir þessa hátíð fæð-
ingardag mannkynsins, en telur þó
betra að nefna hana »Þeófaníuhátíð«,
þar eð Guð hafi þá birst (í samræmi
við I Tím. 3. 6. »Guð er opinber-
aður í holdinu«). Gregor biskup frá
Nazíanz (f 390) er honum sammála,
er hann segir: »Nú höldum vjer
»Þeófaníhátíð« eða fæðingarhátíð
Drotlins«.
Þegar sú skoðun varð almenn í
vestrænu kirkjunni að fæðingardagur
frelsarans væri 25. desember, þá
slepli austræna kirkjan vegna friðar
og samlyndis að halda fæðingarhá-
tíðina 6. janúar, en dagurinn, sem
orðinn var þar svo kær, hjelt þó á-
fram að vera hátiðisdagur, og var
þá minst komu fyrstu heiðingjanna
að jötunni í Betlehem. Enn eru til
vingjarnleg orð Krysóstómusar biskups
frá Antíokkíu (f 407) um það efni.
Hann segir i ræðu, er hann flutti í
Konstantínopel 25. des. 386. »Mjer
er það gleði að þessi hátíðisdagur,
sem áður var kunnur vestrænu kirkj-
unni einni, hefir íljótlega breiðsl út,
þótt fá ár sjeu síðan að hann kom
til vor«.
Orsakir þess að vestræna kirkjan
(í Italiu og öðrum rómverskum lönd-
um) fór að halda fæðingarhátið Jesú
25. desember eru aðallegar þessar:
Tertúllíanus kirkjufaðir (f 220) bendir
Markión villimanni á rómversk skjala-
söfn og segir: »Um manntal Ágústusar
keisara eru skjalasöfnin rómversku
öruggusl vitni«. Tertúllíanus reiknar
og frá Daníel 9, 25 (vikurnar 62) að
fæðingardagur Jesú bafi hlotið að vera
25. des. Krýsóstómus (f407) telur frá
röðinni í Lúk. 1. 9 og friðþægingar-
deginum í 6. mánuði (Lúk. 1. 16);
verður þá boðunardagur Maríu 25.
marz og fæðingardagur Jesú 9 mán-
uðum síðar 25. des. í þriðja lagi
segja kirkjufeðurnir að ritningin hafi
spáð um fæðingardaginn, hljóta þeir
þar að eiga við Haggaí 2. 11. 18. 20
þar sem þrisvar er talað um 24. dag
hins 9. mánaðar. en eftir okkar tíma-
tali er það 25. des.
Þeir, sem frekar vilja kynnasl þessu,
geta sjeð sannanakeðjuna í hinni lærðu
Jólabók (Weihnachten) eftir Paulus
Cassel. í þeirri bók er rækilega hrakin
sú almenna skoðun að Jólahátíðin sje
eftirlíking sólhvarfahátíða Rómverja.
Paulus Cassel fullyrðir rjettilega:
»Kristnu hátiðirnar eiga upptök sín
í sögu kristninnar«, — og sannar
það. S. G. þýddi.