Bjarmi - 01.03.1923, Blaðsíða 11

BJARMl
39
John Wanamaker
hjet ungur piltur efnalaus í Ameriku,
(f. 1838). Faðir hans var murari, en
fjölskyldan var stór og oft voru börnin
svöng og fátækleg til fara. John varð
því snemma að fara í vinnumensku,
og alla æfi mundi hann hvað hann
varð ánægður, þegar hann gat i fyrsta
skifti unnið foreldrum sínum einn
dollar á viku. Hann var einkar spar-
samur og styrkti foreldra sína og
systkini eftir föngum. Þegar hann
varð tvilugur, átti hann 100 doll-
ara í sparisjóð. — Hann stofnaði
verslun með þessum höfuðstól í Fíla-
delfíu og hafði alskonar vörur á boð-
stólnum, en þá voru slík »vöruhús«
fágæt í stórborgum svo aðsóknin varð
mikil. Sama árið slofnaði hann sunnu-
dagaskóla með 27 börnum.
Hvortveggja fór vaxandi, vörurnar
voru vandaðar og verkamennirnir
góðir og ánægðir. Wanamaker varð
smám saman stórauðugur, 25 þúsund
starfsmenn voru í haust sem leið í
vöruhúsi hans í Fíladelfíu, og þó átti
hann litlu minni verslun í New-York.
Var verslun hans þar í tveim risa-
vöxnum húsum sitt hvoru megin við
fjölfarna götu, en jafnframt var skó-
vöruverslun mikil og fleiri deildlr
undir strætinu í sambandi við húsin.
Er þeim sem þetta rita minnistætt
hvað erfitt honum veitti einum og ó-
kunnugum að rata um það völundar-
hús. »En þjer fáið hvergi vandaðri
vörur en hjá Wanamaker«, sögðu
gamlir Jórvíkurbúar honum. — Marg-
oft voru 200 þús. menn afgreiddir
daglega í þessum tveim stórversl-
unum.
J. W. gleymdi samt ekki kristin-
dómsstörfum og allra síst sunnudaga-
skólanum sínum. Hann var alt af
formaður sama skólans, og skólinn
varð flestum stærri, hafði að lokum
5000 nemendur. 4 ár var J, W. yfir-
póstmeistari Bandaríkja og varð þá
að búa í höfuðborginni, en á hverju
laugardagskvöldi fór hann með hrað-
lest frá Washington til Fíladelfíu til
að geta kent í gamla sunnudagaskól-
anum sínum. Mörg ár undanfarin var
hann formaður alþjóða bandalags
sunnudagaskólanna og styrkti það
með fje og ráðum. Hann gaf K. F.
U. M. mörg stórhýsi einkum á Ind-
landi og í Kina. Á meðan á stríðinu
stóð bauð hann Pjóðverjum 500
milljónir dala, ef þeir vildu sleppa
Belgíu með góðu, og þegar það fjekst
ekki, sendi hann skipsfarm af ýms-
um nauðsynjum til Belgíu alveg ó-
keypis.
J. W. andaðist í des. f. á., hafði
hann óskertan trúmálaáhuga til æfi-
loka.
Svenskar bækur.
Evangeliska Fosterlandsstiftelsen hefir
sent Bjarma þessar bækur til umtals:
Frán forna dagar och flydda ar. Minnen
av Emelie Lundalil (128 bls., verð 2 kr.).
Höf. segir fyrst frá æskuheimili sinu í
Stokkholm, skóiagöngu og kenslustörfum
sínum í Svíþjóð, en aðalhlutinn er um
kristniboðsstörf í Abessínu. Pangað fór
hún með manni sínum 1875, og dvaldi
þar 20 ár. Frásaga hennar er einkar lát-
laus og fiytur margs konar fróðleik um
kristniboð Svía i Afriku, sem fiestum fs-
lendingum er ókunnugt.
Addis Abeba av J. Ivarson (56 bls., v.
1 kr.). Bókin heitir eftir samnefndri höf-
uðborg, en lesendurnir munu flestir
spyrja: »Hvar er hún?« Vjer vitum lík-
lega álika mikið um hana og íbúar henn-
ar vita um Reykjavik. Reir eru samt
fleiri, 100 þúsundir; og þó er hún ekki
nema 30 ára gömul. Fjallaland er þar
sem hjer, en hiti og gróður meiri.