Heima er bezt - 01.06.1951, Qupperneq 5

Nr. 4
Heima er bezt
101
Sunnudaginn 22. apríl s. I. sigldi Jökulfell, hið nýja frystiskip
Sambands ísl. samvinnufélaga, inn fagran, spegilsléttan Reyð-
arfjörð, sem er heimahöfn þess. Mikill fólksfjöldi fagnaði þessu
tigulega skipi, er það lagðist að aðalbryggju Kaupfélags Héraðs-
búa við Bakkagerðiseyri. — Kaupstaðurinn var allur fánum
skreyttur og hátiðahöld fóru fram með miklum glœsibrag.
stæðum?“ spurði ég. „Já, ég
treysti mér vel til þess,“ sagði
Jónína. „Ég ætlaði að segja við
Þjóðverjana: Ég held það sé nú
ekki mjög amalegt að fá ykkur
hingað inn i húsið að næturlagi,
þótt öllum finnist þið svo hræði-
legir. Og því næst ætlaði ég að
reka upp hláturinn.“ — Þessi orð
hennar áttu að vera sem ástæða
fyrir hlátrinum, og til þess að
dreifa grun Þjóðverja. — í eitt
skipti var það, að Jónína geymdi
þrjá Rússa í vikutíma. Norskur
lögregluþjónn kom til hennar og
spurði hana, hvort hún fengist
til að taka þá, þeim hefði heppn-
ast að flýja úr þýzkri fangabúð.
Jónína svaraði þegar í stað: „Já,
bara láta þá koma.“ Jónína
sagði, að sér hafi líkað alveg
prýðilega við þessa Rússa, þeir
hafi verið alúðlegir í framkomu,
hreinlegir og þakklátir fyrir allt,
sem fyrir þá var gert. Þegar þeir
komu í húsið til hennar voru
þeir í fangafötum, en þau hjón-
in fengu safnað handa þeim
fatnaði, og gleði þeirra var mik-
il, sagði hún, þegar þeir gátu
skoðað sig í speglinum í þessum
nýju fötum — þótt gömul væru.
Eina nótt barst þeim hjónun-
um mikil háreisti utan af göt-
unni. Því næst heyrðu þau grát
og börn hrópa: „Þið drepið
pabba! Þið drepið pabba!“ Þau
hjónin fóru ekki út, því þau
máttu ekki blanda sér í neina
slíka atburði. í sjálfu sér var það
ekki nein nýjung að heyra slíka
kveinstafi í Noregi á hernáms-
árunum. En tildrög þessa at-
burðar, sem átti sér stað fyrir
utan hús þeirra hjónanna þessa
nótt, voru þau, að Þjóðverjar
höfðu krafizt þess af manni
nokkrum, að hann segði til þess,
hvar elzti sonur hans væri, en
Þjóðverjar höfðu sterkan grun
um, að hann væri einn þeirra
mörgu Norðmanna, er hófu gegn
þeim hina öflugu, en leynilegu
sókn. „Ég veit það ekki. Hann er
einhvers staðar uppi í sveit,“
hafði maðurinn sagt, faðir hans.
„Það er lygi! Þú veizt það víst!“
sögðu Þjóðverjarnir. „Nei, það
eruð þið, sem ljúgið,“ svaraði
maðurinn. Þetta hvatskeytlega
svar var nóg til þess, að Þjóð-
verjar skutu hann fjórum skot-
um í kviðinn og fóru síðan frá
honum, þar sem hann lá í blóði
sínu. Maðurinn dó skömmu síð-
ar og stóð kona hans eftir blá-
snauð með fjögur börn. Þjóð-
verjar höfðu stranglega bannað,
að slíkum fjölskyldum væri auð-
sýnd nokkur hjálp og lá dauða-
refsing við. En frú Jónína Sæ-
borg fór sínu fram, án þess að
hræðast nokkrar ögranir. Hún
færði þessari konu þráfaldlega
peninga, bæði frá sjálfri sér og
öðrum, og einnig prjónaði hún
sokka á börnin, sem voru mjög
klæðlítil, og laumaði hún þessu
til konunnar í körfunni sinni.
Eins og gefur að skilj a, var þetta
á engra vitorði, nema þeirra
tveggja, konunnar og Jónínu. —
Þegar Jónína fer í búðina að
kaupa mjólk og aðrar nauðsynj-
ar til heimilisins dag hvern, ber
hún að jafnaði, og bar einnig þá,
þennan varning sinn í lítilli
körfu, sem hún hefur á hand-
legg sér. Ef Þjóðverja hefði
rennt grun í það á þessum ár-
um, hvað oft og einatt lá á botni
þessarar körfu, þegar frú Jón-
ína gekk fram hjá þeim, þá er
ábyggilegt, að sú karfa hefði
verið tekin úr umferrð — og ekki
síður ábyggilegt, að Jónína sjálf
hefði verið tekin úr umferð.
Einn þeirra mörgu Norð-
manna, sem Jónína geymdi hjá
sér, var einn nábúi hennar.
Þjóðverjar sátu um líf þessa
manns, og á heimili hans sjálfs
héldu þeir vörð, til þess að koma
honum á óvart og taka hann
fastan, ef vera kynni, að hann
kæmi heim til sín. Einn morgun
sagði þessi maður við Jónínu:
„Ja, nú er ég illa staddur, Jón-
ina sæl, alveg búinn með tóbakið
mitt. Sárast til þess að vita, að
ég skuli eiga nóg tóbak heima
hjá mér, en engin leið að geta
nálgast það.“ „Ég næ í tóbakið
fyrir þig,“ sagði Jónína. Maður-
inn rak upp stór augu. „Þjóð-
verjar halda vörð í húsinu,“
sagði hann. „Segðu mér bara
hvar tóbakið er, og svo skaltu
vera alveg áhyggjulaus,“ sagði
Jónína. „Tóbakið liggur uppi á
fataskápnum okkar heima,“
sagði maðurinn, „en ég ætla að
biðja þig þess lengstra orða, Jón-
ína, að stofna þér ekki í neina
hættu fyrir þennan hégóma.“
„Vertu nú bara rólegur," sagði
Jónína, og svo lagði hún af stað
niður í mjólkurbúð með körfuna
sína á handleggnum eins og
venjulega. Hún staldraði litla
stund í búðinni, þangað til konu