Heima er bezt - 01.06.1951, Side 11

Nr. 4
Heima er bezt
107
Frægur læknir og sálfræðingur rita um:
Andleg sár og meðferð þeirra
til hans kona, glæsilega búin og
fögur álitum. Biður hún klerk aö
fylgja sér og kvað mikið við
liggja hjá sér. Hann segir sem
fyrr, að hann skyldi fylgja henni
þegar í stað, ef hún drykki hjá
sér þrjá sopa af kaleiknum. Ekki
vill hún það og fer við það frá
honum.
Þegar konan er fyrir nokkru
farin, kemur til hans höfðing-
legur maður. Leggur sá fast að
honum að koma með sér. Prest-
ur setur honum sömu skilyrði og
hinum, en þeim vill hann ekki
hlíta og hverfur á brott. Og enn
kemur til hans kona með lítið
barn trítlandi við hlið sér. Hún
kvað honum þó í öllu falli óhætt
að fylgja sér. Prestur kvaðst
vissulega skyldu gera það, ef hún
vildi áður súpa þrisvar á kal-
eiknum. Til þess var konan ekki
fáanleg, og fer hún einnig við
svo búið.
Líður nú enn stund. Þykist
hann þá kenna, hvar sjálfur
biskupinn kemur inn kirkj u-
gólfið. Gengur biskup inn að
altarinu til hans og segir, að í
öllu faili muni honum þó óhætt
að fylgja sér. Klerkur kvað hann
fyrst verða að bergja á kaleikn-
um. Gengur biskup þá að og tek-
ur tveim höndum í kaleikinn,
hallar barmi hans að sér og sýp-
ur af honum þrjá væna sopa.
Sannfærist þá prestur um, að
þessi muni vera sá, er hann sýn-
ist vera og gengur þegar af stað
með honum. Um leið og þeir
koma í kirkjudyrnar, heyra þeir
kirkjuklukkunum hringt í ákafa
og var þá kominn morgunn. Var
ætlað, að biskup hefði haft
mann við í klukkuportinu til að
hringja. Getum var einnig leitt
að því, að biskup hefði sj álfur
haldið sig á kirkjuloftinu og
fylgzt gjörla með öllu því, sem
fram fór niðri í kirkjunni og inn
við altarið, og sótt svo prest,
þegar tími hans var útrunninn.
Nú lét biskup sækja dóttur
sína að Torfastöðum og var síð-
an slegið upp mikilli veizlu í
Skálholti. Ekki löngu síðar flytja
þau alfarin að Skálholti frá
Torfastöðum, presturinn og
biskupsdóttir. Biskup gerist nú
líka hniginn að aldri og þar
kemur, að hann leggur niður
biskupstign. Verður klerkurinn
ÞEGAR NÚTÍMA skurðlæknir
gerir við kviðslit eða annað, er
engin smitun hefur komizt í, er
mjög sjaldgæft, að sárið grói
ekki. Enginn læknir mundi hafa
áhyggjur út af græðslu sársins.
Líkaminn sér sjálfur um lækn-
inguna. Hinn frægi skurðlækn-
ir, Ambroise Paré, sagði: „Ég
gerði að sárunum, guð græddi
þau.“ Ef sárið grær ekki, er ann-
að tveggja, að læknirinn hefur
ekki gætt tilhlýðilegs hreinlætis
og sárið sýkzt eða sjúklingurinn
er of veill fyrir til að geta grætt
það með þeim lækningarmætti,
er líkaminn sjálfur ræður yfir.
En ef að er gætt, er líka ástæða
til að slá þann varnagla, að
sjúklingurinn einhverra ástæðna
vegna vilji ekki gróa sára sinna.
Sumum sjúklingum hrýs hug-
ur ur við að hverfa af sjúkra-
húsum og taka aftur upp bar-
áttuna fyrir daglegu lífi og etja
kappi við hina og þessa erfið-
leika, og aðrir, er hafa von um
lífeyri, ef þeir læknast ekki,
leggja sig fram um að núa sár
sín, erta þau og sýkja, svo að þau
gróa seint. En sem betur fer er
þetta ekki algengt fyrirbrigði,
því að flestir vilja verða heilir
heilsu sem fyrst og hæfir til
starfa. En alkunnugt er, að ýms-
Um betlurum fyrri tíma var sú
list lagin að bráka sig og særa
til þess að eiga greiðari aðgang
að hjarta og pyngju náunga síns.
En tilfinningarnar eru særan-
legar engu síður en likaminn.
Drenghnokkinn, sem var hýdd-
ur, sagði með grátstafinn í
kverkunum: „Ég kenni ekki svo
mjög til í rassinum — en það
eru tilfinningarnar!“
Þegar tilfinningar fólks eru
frá Torfastöðum eftirmaður
hans, og þótti vel að því kom-
inn sakir mægða við biskup,
skörungsskapar síns og annars
ágætis. Þannig endaði fátæki
förupilturinn sem biskup í
Skálholti.
særðar, skyndilega og illa, get-
ur hið andlega sár orðið svo
djúpt og illkynjað, að mjög erf-
itt *verði að lækna það, og þess
eru nóg dæmi, að þau hafi vald-
ið dauða. Skáldin tala um „að
springa af harmi,“ og í sögunum
úir og grúir af dæmum um
sjálfsmorð og alls konar óhöpp,
er eiga rót sina að rekja til
særðra tilfinninga, svo sem til
afbrýði og vanþakklætis.
Og þá eru þeir sjúklingar, sem
eru hættulega veikir eins og til
dæmis af lungnabólgu, en hjarna
ekki við eins og vera bæri, er
líkamlegar orsakir vanheilsunn-
ar eru með öllu horfnar. Þá ber
að grafa fyrir rætur hinna and-
legu meinsemdar, sem hefur
dregið úr siðferðisþreki sjúkl-
ingsins, svipt hann allri sjálfs-
bjargarhvöt og lífsvilja, svo að
hann lætur sér einu gilda, hvern-
ig allt veltist. — Við kynnum
okkur liðna ævi hans og kom-
umst þá að raun um, að hann
hefur háð langa og stranga bar-
áttu og beðið ósigur í öllum lot-
um. Hann hafði t. d. loksins kom-
izt í arðvænlega stöðu, er styrj-
öldin brauzt út, svipti hann
henni, leysti upp heimilið, og
framtíðin bauð honum ekki upp
á annað en manndráp og hörm-
ungar vígvallanna. Hann kom
heill á húfi úr hildarleiknum
með ólamað baráttuþrek, en
komst þá fljótlega að raun um,
að kona hans var orðin fráhverf
honum, en börnin gift og farin
að heiman og létu sem þau
þekktu hann ekki, en atvinnu-
leysi framundan. Og þá segir
hann við sjálfan sig eins og
ósjálfrátt: „Til hvers ei; að halda
þessu áfram? Ólánið eltir mig.“
Þegar hann er kominn á þetta
stig, er hann ekki heill maður,
ekki brynjaður gegn þeim hætt-
um, er að steðja úr öllum átt-
um. Hann verður fórnarlamb
þeirra.
Einhver algengustu og um leið
illkynjuðustu sálarmeinin eiga
rót sína að rekja til óheppni í