Heima er bezt - 01.06.1951, Qupperneq 12

108
Heima er bezt
Nr. 4
Ungt rímnaskáld:
Mansöngvar úr rímum
af Herði Grímkellssyni
Sveinbjörn Benteinsson
ástum, því að þráin til að vera
elskaður er einn snarasti þáttur
sálarlífsins. Og vonbrigði í ást-
um, einkum ef konur eiga í hlut,
veldur varanlegum andlegum
meinum, því að þrá hennar til
að verða elskuð er samgróin eðli
hennar og hegðun. Slík von-
brigði valda því oft andlegri
deyfð, sjálfsmorðshugleiðingum
eða ólæknandi heilsubilun, sem
er móðursýkilegs eðlis. Stundum
gerir veilan vart við sig með
andverkun — áköfu hatri á karl-
mönnum yfirleitt og hefnigirni,
reiðiköstum og slæmri hegðun
annað veifið, svo sem drykkju-
skap og lauslæti.
Vanþakklæti og virðingar-
skortur, hvort sem um ímyndun
er að ræða eða ekki, er oft upp-
spretta andlegra óheilinda og
illkynjaðra meina. Margur mað-
urinn hefur misst móðinn af því ^
að starf hans hækkaði hann ekki
í metorðastiganum, eins og hann
hafði vænzt, og margar eigin-
gjarnar mæður hafa fengið al-
varleg taugaáföll, af því að börn-
in þeirra uxu úr grasi og hurfu
að heiman til að stofna eigin
heimili. í báðum dæmunum get-
ur verið um gildar ástæður að
ræða, en venjulega er þar ekki
nema hálfsögð saga. Framavon-
in getur hafa brugðizt mannin-
um, af því að hann var of ein-
urðarlaus, þorði ekki að fara
fram á, að hann yrði hækkað-
ur í tigninni, og varðandi sjálfs-
elskufullu móðurina nægir að
benda á það, að orðið sjálfs-
elskufullur skýrir, í hverju meg-
inorsök ógæfunnar liggur.
Þetta gefur okkur nokkrar vís-
bendingar um, hvernig við eig-
um að haga lækningunni, þeg-
ar svona stendur á. Við þurfum
ekki aðeins að gera okkur
glögga grein fyrir, hvað fyrir
sjúklinginn hefur komið, held-
ur og hvers vegna hann er svo
auðsæranlegur og hví afleiðing-
arnar urðu þær, sem raun er á
um. Og svarið verður það, að
þetta fékk svo mjög á heilsu
hans, af því að virðing hans og
sjálfsmat var freklega skert, að
því er honum þótti, en hvort
tveggja er honum annt um öðru
fremur, og því getur hann ekki
um það talað við nokkurn mann.
Og því stendur sárið opið, gref-
ARIÐ 1946 kom út nokkuð ó-
venjuleg bók á síðari tímum.
Hún hét „Gömlu lögin“, rímur,
eftir Sveinbjörn Benteinsson frá
Draghálsi. Þessi bók vakti mikla
athygli og umtal og var meðal
annars minnst á hana hvað
eftir annað í dagskrá Ríkisút-
varpsins. Höfundurinn var þá
kornungur, aðeins 17 ára, sveita-
piltur, sem ekki hafði heyrzt til
ur um sig, veldur þjáningum og
grær ekki. Nú er til ágæt regla
um meðferð líkamlegra sára, sem
sýking kemst í og full eru af
greftri. „Hleypið út úr því,“
segja læknarnir, og sama gildir
hér. Hleypið greftrinum út, með
öðrum orðum, látið sjúklinginn
opna æð hinnar bældu tilfinn-
ingar og reynið svo að græða
sárið.
Það er hægðarleikur að gefa
góð ráð, en erfiðara að fylgja
þeim. Stundum er lækningin svo
erfið og vandasöm, að það er
ekki á annarra færi en sérfræð-
inga að framkvæma hana.
Fáið einhvern til að tala um
dýpstu tilfinningar þeirra, en
varlega verður að fara í sakirn-
ar til þess að forðast reiði sjúkl-
ingsins og grunsemdir, fyrstu
skilyrðin fyrir því, að þetta beri
tilætlaðan árangur, er stakasta
þolinmæði, samúð og skilning-
ur. Enga gagnrýni má viðhafa,
og sá, sem gerir tilraunina, verð-
ur umfram allt að'gæta þess að
leggja ekkert til málanna, fyrr
en sjúklingurinn er farinn að
leysa frá skjóðunni. Stundum
getur vakin viðræða, þótt vel sé
heiman búin, ekki verið þess
megnug að opna stífluna, og
þegar þannig stendur á, má nota
sérstök lyf, með fullu samþykki
sjúklingsins, til þess að grafa
fyrir rætur meinsins og opna
þannig hið andlega graftrarsár
áður í Bragatúni, en kunnugt var
að skyldmenni hans voru sum
skáld góð. Síðan hefur verið
hljótt um hið unga skáld. Hann
hefur unnið að sveitastörfum,
unað við búskap hjá foreldrum
sínum að Draghálsi í Borgarfirði.
— Fyrir nokkrum dögum heim-
sótti hann ritstjóra „Heima er
bezt“ og ræddi við hann. Svein-
björn er nú að kveða rímur af
og lofa hinni særðu tilfinningu
að fá útrás.
Þegar þetta hefur verið gert,
er lækningin vel á veg komin,
þótt henni sé ekki lokið. Þegar
sjúklingurinn hefur að nokkru
létt af sér áhyggjunum með því
að leysa frá skjóðunni, fer hann
að líta á hlutina í nýju ljósi,
hleypidómarnir mega sín ekki í
sama mæli og áður. Það er meira
að segja ekki loku fyrir skotið,
að hann sjái, að það er eitthvað
broslegt við þetta — öðrum
þræði! Eða það sem betra er —
að ekki sé laust við, að hann sé
broslegur sökum þess að hafa
haft áhyggjur miklar út af öðru
eins og þessu! Næstum þvi allt-
af verður sjúklingurinn hressari,
um leið og hann hefur „létt af
sér“, og gildir hér þvi sama og
um opnun kýlis á líkamlega
veikum sjúklingi. Og í langsam-
lega flestum tilfellum nægir að
opna tilfinningasárið og hleypa
út úr því, og láta náttúruna
sjálfa um hitt. Það grær af
sjálfu sér. Svikna unnustan fær
annan elskhuga og starfsmað-
ur nýjan áhuga, og sjálfselsku-
fulla móðirin getur orðið sér úti
um eins konar barngæzlu að
nýju, og þannig fullnægt eðlis-
kröfum sínum. En ef verr tekst
til en ætlað er, og sárið grær
ekki, verður að grafa dýpra, leita
betur, en mikill minni hluti
andlegu meinanna þurfa ná-
kvæmari rannsóknar við.