Heima er bezt - 01.06.1951, Blaðsíða 19

Nr. 4
Heima er bezt
115
annars hefði hún vel getað
skorist í sundur.
Um Skálmarnafnið, sem upp-
haflega hefur verið gefið Eystri-
Skálm einni, mun síðar hafa
verið látið taka til alls bjargsins
sem eru: Eystri- og Vestri Há-
skálmar og milli þeirra Eystri-
Lágskálm og vestast Vestri-Lág-
skálm.
Ekki lét faðir minn síga í
Eystri-Skálm nema vana siga-
menn.
Andspænis Skálmunum,
sunnan Árhafnar, er Góðabjarg.
Eins og nafnið bendir til, er þar
bæði gott að síga og gott að
sitja undir festi. Gras að sitja
á og góðar viðspyrnur. Það kom
sér líka vel, því stundum var
sigamaður hálftíma í sigi, ef
hann var á hnotskóg eftir
svartfugli, sem þar er víða tals-
vert af. Þótti festarfólki þá
stundum tíminn langur, sér-
staklega ef stormur var og ef til
vill þoka og súld. Stundum var
líka yndislegt veður og víðsýni
mikið af hæztu björgum bæði
til lands og hafs. Það stytti oft
tímann, að faðir minn sagði
okkur af veiðiskap og siga-
mennsku í Ingólfshöfða, en
hann byrjaði veiðiskap þar að-
eins ellefu ára gamall og stund-
aði hann í um tuttugu ár eða
þangað til hann fluttist til Pap-
eyjar. Hann var annálaður
veiðimaður og bjargmaður og
eru þessar aðferðir við siga-
mennsku, sem hér hefur verið
lýst, samskonar og tíðkuðust í
Ingólfshöfða um það leyti sem
hann stundaði þar veiðiskap.
Ég get ekki stillt mig um að
segja frá einu atviki, sem faðir
minn sagði okkur frá siga-
mennsku í Ingólfshöfða. Það er
stutt en gefur þó hugmynd um
hvaða hættur geta verið á leið
sigamanna í bjarginu.
í fáum orðum sagt, er atvik
þetta á þá leið, að sigamaður
nokkur var kominn langt niður
í bjargið og veit þá ekki meir
fyr en fjórir þættir úr festinni
falla á hann ofan. Honum varð
bilt við, sem von var, en þegar
hann áttaði sig, sá hann að
fimmti þátturinn var skorinn til
hálfs. Sá hann þá egghvassa
brún í berginu fyrir ofan sig,
sem hann hafði ekki veitt at-
hygli. Færði hann sig nú til með
gát og kallaði síðan: „hala
hægt.“ Var það gert og allt fór
vel.
Það getur vel verið að faðir
minn hafi haft þessa sögu í
huga er hann útbjó sigafestar
í Papey og hafði þær yfirleitt
4—6-þættar. En eitt er víst, að
aldrei kom neitt óhapp fyrir við
sigamennsku í Papey þau 48 ár,
sem hann stjórnaði þar bjarg-
sigi.
Venjulega var farið í siga-
mennsku eftir morgunverð og
þegar leið að hádegi, varð okk-
ur yngri mönnunum á að líta
alltítt i þá átt, sem sendi-
manns að heiman var von og
loks hyllti undir hann á ein-
hverju leitinu. Bar hann — eða
hún — talsverðan poka á baki
og hélt á hvítum böggli í hendi.
Vonuðum við nú að sigamaður
kallaði sem fyrst „hala“, og
þegar kallið loksins kom, var
halað miklu rösklegar en
venjulega — alveg ósjálfrátt.
Þegar sigamaður var kom-
inn upp, var valinn einhver
notalegur staður og leyst frá
pokanum og hvíta bögglinum.
Fullorðna fólkið fékk þriggja
pela flösku af kaffi (hver flaska
var í ullarsokk) en við strák-
arnir hálfflösku. Nutum við þess
að þamba svona mikið kaffi og
borða pönnukökur, lummur eða
eitthvað annað góðgæti með.
Þegar lokið var kaffidrykkj-
unni og allir höfðu hvílzt um
stund, var aftur tekið til við
sigamennskuna. En um þrjú-
leytið fórum við yngri festar-
mennirnir aftur að gjóta aug-
unum í sömu átt, og um hálf
fjögur leytið kom matarsend-
illinn aftur í ljós. Bar hann
emailleraða fötu á baki og
flöskupoka í fyrir og hvítan
böggul í hendi. Þegar sigamað-
ur var kominn upp, var aftur
sezt í græna laut og leyst ofan
af fötunni. Efst voru diskar og
eitthvað af hnífum og kartöflur
ef til voru, en allir vissu hvað
var undir í fötunum. Það var
nefnilega maturinn, sem allir
óskuðu helzt eftir að fá, sem sé
soðinn rituungi. Ég held, að það
sé einhver ljúffengasti matur
sem til er. í hvíta bögglinum var
svo flatbrauð og smjör og í pok-
anum kaffiflöskurnar.
Ef lengi var verið fram eftir
við sigamennsku, var von á
þriðju sendingunni um sjöleyt-
ið, en það var ekki venja að
vera lengi fram eftir kvöldi,
nema ef verið var að keppast
við að ljúka við að síga eitthvað
ákveðið svæði, því að hvort
tveggja var, að koma þurfti
fuglinum heim (var hann bæði
borinn á baki og fluttur á
hesta) og svo mátti ekki ofgera
sigamanninum.
Annað helzta f uglabj argið
heitir Eldriði. Hann er austan á
eynni. Þar er bæði svartfugl og
ritur og heldur þótti vont að
síga þar og ómjúk voru sætin
fyrir íestarmenn. Var kulsamt
að sitja þar undir festi, ef hann
blés af austri eða norðaustri.
Sagan segir, að endur fyrir
löngu hafi Papeyjarbóndinn
gengið fyrir Eldriða og auðvit-
að týnst, því þar er grængol-
andi hyldýpi undir.
Þriðja helzta fuglabjargið er
í Hrafnabjörgum, en það er
klettagarður ca. 600 m. langur
og 45 m. hár þar sem hæst er.
Mér er það minnisstætt, að ég
sá þennan klettagarð hyljast
brimi, svo að ekki sá í auðan
blett. Þetta var árið 1910.
Þarna þykir sigamönnum gott
að síga, en festarmönnum verra
undir festi að sitja. Bjargið er
allhátt, en þægilegt fyrir siga-
menn, en festarmenn verða að
sitja á hörðu, nibbóttu grjót-
inu. Það bætir talsvert úr skák,
að útsýni er bæði vítt og fagurt.
Önnur fuglabjörg eru lág á
heimaeynni og mörg, en öll
frekar lág í úteyjum. Talsvert
má taka af unga að neðan, bæði
af bát og af klöppum, en það
heyrir ekki undir bjargsig.
I. Gíslason.
Fylgizt með
Heima er bezt
frá upphafi. Það verður góð eign
í framtíðinni.