Heima er bezt - 01.02.1954, Blaðsíða 20

52
HlIllA KR BKZT
Nr. 2
Frá Fornahvammi til Ameriku
— Úr endurminningum Helga Þórðarsonar —
VII.
Þetta sama vor, aldamótaárið
1900, mun hafa farið mjög margt
fólk af íslandi til Ameríku. Úr
Norðurárdal í Mýrarsýslu fóru
átta manns. Fjórir fóru frá
Fornahvammi. Það var Davíð
gamli, sonur hans Daníel, Helga
gamla, fóstra Daníels og ég.
Tvær systur fóru frá Hvanna-
felli, Helga og Ragnhildur And •
résdætur. Ragnhildur var unn-
usta mín. Vorið áður fóru það-
an systir þeirra og maður henn-
ar ásamt bróður þeirra, vestur.
Ragnhildi kynntist ég sumarið
áður. Þá var hún kaupakona í
Fornahvammi.
Þann 13. júní var lagt á stað
til Borgarness. Næsta dag var
farið á nótaskipi til Reykjavík-
ur. í Reykjavík vorum við þrjá
daga um kyrrt og biðum eftir
fari til Englands. Tuttugasta
júní fórum við um borð í póst-
skipið Láru, sem átti að koma
við í Leith í Skotlandi. Við kom-
um við í þremur höfnum í Fær-
eyjum. Fórum við þar í land.
Þótti okkur fallegt þar um að
litast. Ferðin til Leith gekk vel.
Þegar þangað var komið, var
viðstaða stutt, sex stundir. Vor-
um við látin fara í járnbrautar-
lest til Liverpool. Þangað kom-
um við næsta morgun. Við mun-
um hafa verið um 85 íslend-
ar, er þangað komum, og voru
allir á leið vestur til fyrirheitna
landsins. Okkur var öllum boð-
ið á hótel, þar sem matur stóð
á borðum. Nú var Kanadastjórn
búin að taka við okkur. Var vel
við okkur gert á allan hátt. Okk-
ur var tekinn vari fyrir því, að
fara langt frá hótelinu, meðan
við dveldum í borginni, því að
hætta væri á að við villtumst.
Þrátt fyrir þetta gátum við ekki
stillt okkur um að sjá okkur um
í þessari ókunnu borg strax
næsta dag. Þarna var margt að
sjá og margt langaði okkur til
að kaupa, en efni voru lítil. Með-
an við vorum í Liverpool bar svo
við, að einn okkar íslending-
anna drakk sig þéttfullan. Átti
sá konu í hópnum, en konuna
seldi hann gyðingi nokkrum í
ölæði. Hafði hann átt nokkur
viðskipti við Gyðinginn. Eitt sinn
er við sátum að máltíð, mætti
hann ekki við borðið, né kona
hans. Var þá strax gerð leit að
þeim. Hafði hann sézt seint um
daginn. Agent sá, er fylgdi okk-
ur frá Leith til Kanada, fór að
leita hans í fylgd með lögreglu-
þjóni. Fundu þeir hvorugt hjón-
anna þann dag. Daginn eftir
fann lögreglan manninn dauða-
drukkinn en enn vantaði kon-
una. — Var erindrekanum þá
gert aðvart. Þegar hann fór að
tala við manninn, mundi hann
ekki neitt af því er gerzt hafði.
Fór hann með manninn til
læknis. Gaf læknirinn mannin-
um eitthvað inn, svo að ölæðið
rann af honum að mestu. Mundi
hann þá, að hann átti margar
vínflöskur hjá kaupmanni nokkr
um, er hann hafði verið hjá fyrr
um daginn. Var kaupmaðurinn
spurður, hvort hann myndi til
þess, að kona hefði verið með
manni sínum daginn áður. Sagði
maðurinn að hún mundi hafa
verið með sér í búð kaupmanns-
ins. Lögreglan átti í erfiðleik-
um með að finna kaupmann-
inn, sem var Gyðingur. Gyðing-
urinn var mjög tregur til að
kannast við að hafa séð íslend-
inginn áður. En stúlka ein, sem
var stödd í búðinni, sagði, að mál-
laus kona hefði verið með þess-
um manni og benti á íslending-
inn. Lögreglan gekk þá hart að
Gyðingnum og hótaði honum
öllu illu, ef hann gæfi ekki rétt-
ar upplýsingar um, hvað orðið
hefði af konunni. Guggnaði
kaupmaðurinn þá og kvað kon-
una vera hjá kunningja sínum,
en kunninginn hefði keypt hana
af íslendingnum í ölæði. Eftir
mikla leit, þref og þjark, hafðist
loks upp á konunni. Hún kvaðst
hafa verið ginnt í hús Gyðings
eins, en þó var henni þar ekk-
ert mein gert.
VIII.
Við fórum um borð í skipið
1. júlí. Átti skipið að fara með
útflytjendur beina leið til Qui-
beck í Kanada. Á leiðinni yfir
hafið fengum við miklar þokur
og gekk ferðin því seint. Margir
urðu sjóveikir, og var líðan
manna mjög misjöfn. Eitt barn
dó á leiðinni. Tveir læknar voru
á skipinu. Skoðuðu þeir farþega
daglega. Margir kunnu fæðinu
mjög illa. Var það þó í raun og
veru gott, en kom fólkinu ó-
kunnuglega fyrir, svo sem svína-
flesk, ávextir og síld. Með skip-
inu munu hafa verið um 800 inn-
flytjendur, og voru þeir af mörg-
um þjóðum. Okkur löndunum
fannst Pólverjarnir vera sér-
staklega sóðalegir og fengum
við andstyggð á þeim þess vegna.
Til Winnipeg komum við 15. júlí.
Við vorum strax látin fara í svo-
nefnt innflytjendahús. Þangað
komu margir Vestur-íslendingar
til þess að taka á móti frænd-
um og vinum að heiman. Um
daginn fór fólk að tínast í burtu.
Sá ég sumt af því aldrei síðan.
Margir, sem enga áttu að, dvöldu
nokkra daga í innflytjendahús-
inu, meðan stjórnin var að út-
vega þeim atvinnu eða húsnæði.
Ég var um viku tíma hjá syst-
kinum unnustu minnar, en þau
tóku á móti okkur. Síðan fór ég
að fá vinnu við og við. Fannst
mér vinnan fremur leiðinleg og
erfið mjög. Var ég oftast í steypu
vinnu, skurðgrefti, hreinsun á
múrsteini og ýmislegri grjót-
vinnu. Það mun hafa verið um
18. ágúst, að ég gat náð í her-
bergi á leigu. Þegar ég fékk
samastað giftum við okkur. Lítil
voru efnin, áttum við ekki ann-
að en rúmfatnaðinn og koffort,
sem við komum með að heim-
an. Urðum við að kaupa okkur
rúmstæði og önnur búsáhöld er
nauðsynlegust voru. Ég hafði
vinnu öðru hvoru til haustsins.
í október fór ég að hugsa um að
komast út í nýlendu og fá mér
þar land, því að ætlun mín var