Heima er bezt - 01.05.1954, Síða 21

Nr. 5
Heima er bezt
149
48 prósent að fjórum klukku-
stundum liðnum. Þegar að sög-
nnni kom mundu þeir, sem not-
nðu yfirheyrsluaðferðina, 10
prósentum meira en hinir, sem
notuðu allan tímann til lestrar.
Þessi tilraun sannaði þrjú merk
atriði hvað nám snertir. í fyrsta
lagi varð árangurinn langbeztur
hjá þeim, sem notuðu mestan
hluta tímans til þess að hlýða
sjálfum sér yfir námsefnið, ef
miðað er við hvað þeir kunnu
strax að lestri loknum. í öðru
lagi mundu þeir einnig náms-
efnið betur þegar frá leið. í
þriðja lagi kom yfirheyrsluað-
ferðin að langmestu gagni í sam-
bandi við efni, sem læra varð
með þululærdómsaðferðinni. í
sjálfu sér eru niðurstöðurnar
ekki nema eðlilegar. Sá s em
beitir yfirheyrsluaðferðinni
prófar alltaf sjálfur svo að
segja jafnóðum og hann les
hvað hann kann og hvað hann
kann ekki. Það sem hann kann
getur hann látið eiga sig og í
þess stað einbeitt huganum að
því sem hann kann ekki. Yfir-
heyrsluaðferðin er því hyggindi
sem í hag koma, þar eð hún
kemur í veg fyrir óþarfa vinnu,
en beinir námsorkunni inn á
heppilegar brautir.
Allmikið hefur verið um það
deilt hvort heppilegra sé að læra
námskafla í heild eða skipta
honum í smábúta. Rannsóknir,
sem gerðar hafa verið á þessu
atriði, sýna að heppilegra er að
læra alllanga kafla sem heildir.
Að vísu sækist nám betur í fyrstu
með því að búta þá sundur en
sá tími, sem vinnst á þann hátt
fgr forgöðum þegar að því kem-
ur að setja þarf bútana saman á
ný og meira til. Heppilegast
verður því að teljast að lesa fyrst
kaflann sem heildd og gera sér
grein fyrir heildarefni hans og
aðalatriðum. Síðan mun réttast
að einbeita sér að aðalatriðun-
um og hlýða sjálfum sér yfir þau
öðru hvoru unz þau hafa verið
lærð og skilin til hlítar, þá rekur
hygginn nemandi smiðshöggið á
verkið með því að rifja upp fyr-
ir sjálfum sér kaflann sem heild.
Þeir sem ráða yfir allmikl-
um tíma til náms geta gert sér
námið auðveldara með því að
skipta tímanum milli lestrar og
smáhvílda. Hversu langar þær
hvíldir eigi að vera, er ekki hægt
að segja neitt ákveðið um, því
námsþrek manna er svo mis-
jafnt. Samt er óhætt að segja,
að öllum nemendum sé hollt að
taka sér smáhvíld þegar þeir
hafa lokið lestri í einni náms-
grein og eiga aðra óskylda fyrir
höndum. Þá er öllum sem við
nám fást hollt að athuga hvort
þeir muna betur það sem þeir
lesa hátt eða í hljóði og haga
námi sínu eftir því. Hvað fólki
hentar í þessu efni er afarmis-
munandi, þar eð sumir muna
langbezt það sem þeir heyra, en
aðrir það, sem þeir sjá. Heppi-
legt er að ræða sem mest um'
námsefni við félaga sína, sam-
anber það, sem áður var sagt um
blaðamanninn, sem skriftaði
fyrir húsfreyju sinni á hverju
kvöldi þeim báðum til gagns og
ánægju.
Flestir, sem glímt hafa við
flókin viðfangsefni á námsferli
sínum munu kannast við, að
stundum koma tímar þegar
þeim finnst ekkert gangast við
námið. Sennilega kannast allir,
sem hafa lært að skrifa á rit-
vél, við þessa dauðu punkta í
náminu. í raun og veru erum við
að læra, þótt okkur finnist lítið
eða ekkert gangast. Við nem-
um staðar á einhverum náms-
hjallanum, kryfjum til mergjar
námsefnið, sem við höfum náð í
á leiðinni upp brattann, athug-
um það nákvæmlega og gerum
meira eða minna ósjálfrátt ráð
stafanir til að það festist í
minni. Þegar allt þetta er um
garð gengið leggjum við á næstu
námsbrekku og sækjum af kappi
á brattann, unz efnisnámið
neyðir okkur til þess að nema
staðar á nýjum námshjalla. Má
því með sanni segja, að við lær-
um flókið námsefni í einskonar
stökkum, og er engin ástæða til
þess að örvænta, þótt okkur
finnist lítið ganga um hríð.
Lengi vel var sú skoðun ríkj-
andi, að ef fólk lærði einhverja
námsgrein vel og vandlega, ætti
það hægara með að læra aðra
áður óþekkta námsgrein síðar.
Hefur algerlega tilgangslaust
nám oft verið réttlætt með því,
að það auki þó að minnsta kosti
almennan þroska. Vísindalegar
rannsóknir hafa nú sannað, að
þessi skoðun á ekki við rök að
styðjast. Hitt er svo annað mál,
að ef við lærum hentuga náms-
aðferð um leið og við lærum ein-
hverja námsgrein, þá höfum við
lært það, sem kemur okkur að
gagni meðan við lifum. Við höf-
um lært að læra. í raun og veru
ættu allir skólar að leggja mikla
áherzlu á að kenna nemendum
sínum að nota sem heppilegast-
ar námsaðferðir og minnast þess,
að meira máli skiptir að kunna
aðferð, sem gerir okkur auðvelt
að læra hvað sem er og hvenær
sem er, heldur en að læra
ákveðna lexíu í ákveðinni bók
um ákveðið efni. Hafi nemand-
inn lært að læra og skilið, að það
er honum sjálfum fyrir beztu að
nota sem hagkvæmastar að-
ferðir, verður námið allt auð-
veldara og skemmtilegra en ella.
Að síðustu skulum við rifja
upp aðalatriði þessarar greinar,
en þau eru þessi:
1. Notaðu ekki allan tímann
til lestrar, hlýddu sjálfum þér
yfir námsefnið öðru hvoru og
athugaðu hvað þú kannt.
Mundu, að þessi aðferð hefur
reynzt sérstaklega vel, ef um
samhengislítið námsefni er að
ræða.
2. Myndaðu þér heildaryfirlit
yfir námsefnið, taktu vel eftir
aðalatriðunum og legðu áherzlu
á þau. Kljúfðu ekki námsefnið
sundur að óþörfu, það tefur fyr-
þér við námið.
3. Athugaðu hvernig minni
þínu er háttað, hvort þú manst
bezt það, sem þú heyrir eða sérð.
Hagaðu námi þínu eftir því, að
hvaða niðurstöðu þú kemst.
4. Ræddu um námsefnið við
félaga þína eða rifjaðu upp það
helzta, sem þú hefur lært á dag-
inn, á kvöldin, rétt áður en þú
ferð að hátta.
5. Lestu ekki margar náms-
greinar án þess að hvíla þig á
milli. Viljirðu muna eitthvað
sérstaklega vel, þá lestu það að
kvöldi vel og vandlega og rifjaðu
það síðan upp næsta morgun.
6. Láttu ekki hugfallast, þótt
þér finnist námið gangast seint,
þegar þú fæst við flókin við-
fangsefni.
7. Mundu, að þú getur ekki
bætt minni þitt, en þú getur lært
að nota það betur en áður.
8. Gerðu þér ljóst, hvað þú
Framh. á bls. 157.