Heima er bezt - 01.12.1963, Blaðsíða 17

MAGNUS HOLM ARNASON:
vinir
N'ú er verið að safna drögum að ævisögu Hall-
gríms Kristinssonar, kaupfélagsstjóra. Margar
minningar um hann geymast á meðal eldri Ey-
firðinga. Hér kemur ein:
Það var venjulega ekki talið til mikilla tíðinda, þó að
gesti bæri að garði í Saurbæ í Eyjafirði á sunnudögum
að sumrinu.
Hitt hefðu þótt meiri tíðindi, ef einn sunnudagur
hefði liðið svo, að enginn ókunnugur hefði komið. Oft
komu margir gestir, bæði úr sveitinni og einnig lengra
að. Var oft mikil ánægja að þessum gestkomum. Var
hvorttveggja, að oft var um góða vini að ræða, og að
gestirnir höfðu frá einhverju því að segja, er heima-
fólk hafði gaman af að hlusta á.
Eru mér margar þessar gestkomur minnisstæðar. Og
ein er sú gestkoma, er oft kemur í hug minn og ég
ætla nú að færa í letur.
Það var einn sunnudag í ágtist 1918 að sérstaka au-
fúsugesti bar að garði í Saurbæ. Það voru þau hjónin
María Jónsdóttir og Hallgrímur Kristinsson í Reyk-
húsum. Hallgrímur var þá búinn að vera framkvæmd-
arstjóri Kaupfélags Eyfirðinga frá 1902 og jafnframt
starfsmaður kaupfélaganna í landinu frá 1912 og dval-
ið að mestu í Reykjavík síðastliðin tvö ár. En öll þessi
ár hafði Hallgrímur einnig búskap í Reykhúsum og
María og börn dvalið þar. En nú var ákveðið, að þau
hjón flyttu alfarin til Reykjavíkur með börn sín, en
Hallgrímur yrði framkvæmdarstjóri Sambands íslenzkra
samvinnufélaga.
Sigurður bróðir Hallgríms, er undanfarin ár hafði
verið önnur hönd bróður síns við Kaupfélag Eyfirð-
inga, átti nú að taka þar alveg við framkvæmdarstjóra-
starfi.
Milli foreldra minna og þeirra hjóna var gömul og
gróin vinátta. Þá er Steinunn amma mín Benjamíns-
dóttir fiutti frá Öxnafelli með föður minn ungan fór
hún í húsmennsku til Hólmfríðar Pálsdóttur og Krist-
ins Ketilssonar foreldra Hallgríms. Rómaði amma mín
jafnan góðmennsku þeirra hjóna og drengskap í sinn
garð. Enda fengu þau hjón almenningsorð fyrir góða
breytni í garð þeirra, er þau höfðu viðskipti við. Og
aldrei komu þau hjón svo að Saurbæ að þau kæmu ekki
inn til foreldra minna. Og Hólmfríður kom alloft að
finna ömmu mína. En Kristinn kom á alla mannfundi,
er haldnir voru í Saurbæ, því að hann hafði mikinn
áhuga á öllum félagsmálum og þjóðmálum, en naut sín
ekki sem skyldi vegna mikillar heyrnardeyfu.
Eitthvað mun Hallgrímur hafa notið kennslu hjá
föður mínum, áður en hann fermdist. Og síðar, áður
en hann fór í Möðruvallaskóla, var hann vinnumaður
hjá föður mínum eitt ár, að einhverjum parti, og fékk
þá tilsögn hjá honum í ýmsum fræðigreinum.
María kona Hallgríms flutti árið 1889 í Hvassafell
með Jóni Davíðssyni föður sínum er Jón kom þangað,
og gekk að eiga Sigríði Tómasdóttur, ekkju Benedikts
Jóhannessonar. Jón var þá fyrir fjórum árum búinn að
missa fyrri konu sína Rósu Pálsdóttur frá Tjörnum,
systur Pálma yfirkennara. Kom Jón með 4 börn, Davíð,
síðar hreppstjóra á Kroppi, Maríu, Pál, síðar kennara
á Hvanneyri, og Sigríði. Alan ég allvel eftir Sigríði, og
á ég frá henni minningargjöf, því að ég var í miklu
uppáhaldi hjá henni. Sigríður, sem var mesta efnis-
stúlka, dó átján ára 19. febrúar 1889. Öll voru þau syst-
kyn ágætisfólk, eins og foreldrar þeirra. María var mjög
hlédræg kona, en tryggur vinur vina sinna.
Jón Davíðsson hjó í Hvassafelli í ellefu ár, en þá dó
Sigríður kona hans, aðeins fimm mánuðum síðar en
Sigríður dóttir hans. Flutti Jón með börn sín frá
Hvassafelli vorið eftir. Bæði fyrir og eftir að Jón kom
í Hvassafell, var mikill samgangur á mi’lli Saurbæjar og
Hvassafells og vinátta milli heimilanna. María Jónsdótt-
ir mun hafa notið einhverrar tilsagnar í hannyrðum hjá
Ragnheiði móður minni.
Nú voru þessir góðu heimilisvinir, María og Hall-
grímur, komnir til að kveðja. Og ekki sennilegt að þau
kæmu aftur í Saurbæ á næstu mánuðum. Það fór ekki
hátt um burtför þeirra hjóna úr héraðinu. Það kom öll-
um í Saurbæ á óvart er þau hjón komu í þessa heim-
sókn. Vitanlega komu þau í bæinn og þágu góðgerðir
hjá foreldrum mínum. Og það var margt, sem bar á
góma. Nú er þau komu á gamlar stöðvar, rifjuðust upp
ótal gömul atvik, er gerzt höfðu hér á ungdómsárum
þeirra. Hallgrímur sat þó ekki lengi inni í bænum eftir
að hafa þegið góðgerðir, heldur gekk út á hlaðið. En
María sat áfram inni í gömlu baðstofunni á tali við
móður mína.
Enginn sími var þá kominn í sveitina og engir bílar.
En sú frétt hafði borizt með ótrúlegum hraða um sveit-
ina, að þau Reykhúsahjón væru komin að Saurbæ.
Og er Hallgrímur kom út á hlaðið voru komnir og
Heima er bezt 421