Heima er bezt - 01.04.1997, Page 32

stæðinu í Þórshöfn eða roðnað
á Nolsey og Kirkjubæjarreyn,
kvöldin sveipað sjó og land
töfraslæðu sinni, er breyttist
síðan í morgunroða að aflíð-
andi miðnætti.
Á leiðinni til Suðureyjar
með Smyrli siglum við með
fram austurströnd Sandeyjar,
framhjá Skálavík, Húsavík og
Dal. Hér skiptast á grænar
hlíðar og grá hamrabelti með
hengiflug í sjó fram milli þess-
ara fámennu byggðarlaga.
Sums staðar má sjá beitarhús
eða fjárborgir hátt í snarbrattri
hlíðinni.
Það var einmitt á þessum slóðum
sem Björn Jónsson ritstjóri ísafoldar
og síðar ráðherra, varð skipreika við
42. mann í febrúarmánuði 1904, er
eitt af Thore-skipunum, Scotland,
strandaði hér undir berginu í nátt-
myrkri og hríð. Skipstjóri á Scotlandi
var Emil Nielsen, sem 10 árum síðar
varð fyrsti framkvæmdastjóri Eim-
skipafélags íslands. Skipið var að
koma frá Skotlandi og Danmörku og
ætlaði til íslands með viðkomu í
Þórshöfn. Farþegar og skipverjar
björguðust nauðuglega í land nema
fyrsti stýrimaður, sem drukknaði við
björgunarstarfið.
Mér verður starsýnt á eitt ijárhús-
anna hátt uppi í hlíðinni, stutt frá
Skálavík, en það var á slíkum stað,
sem skipbrotsmennirnir hittu fyrir
færeyskan fjármann er þeir voru að
leita byggða. Ef til vill stendur hús
Dalsgaardhjónanna, Rasmusar og
konu hans, ennþá í Skálavík, þar sem
Björn ritstjóri dvaldi meðan hann
beið ferðar heim til íslands. Þar eru
líklega ritaðir íyrstu pistlar um Fær-
eyjar, sem birst hafa í íslenskum
blöðum. Lofar Björn mjög i þeim
gestrisni og alúð Færeyinga í garð
þeirra skipbrotsmanna.
Það er ekki löng sigling með skipi
eins og Smyrli ffá Sandey til Suður-
eyjar, en þó kemur margt upp í hug-
ann eða ber fyrir augu á þeirri leið.
Það er gaman að virða fyrir sér í
góðum sjónauka eyjarnar Stóru- og
Strandferðaskipið Teistan leggur að
landi í Klakksvík.
Litlu-Dimun og Skúfey, sögusvið
gamalla atburða, viðureign þeirra
Sigmundar Brestissonar og Þrándar í
Götu.
Þegar suður fyrir Stóru-Dímun
kemur blasa við húsakynni kóngs-
bóndans á eynni, í grænni hvilft, á
annað hundrað metra hæð yfir sjó.
Bæjarhús eru rauðleit með kvisti mót
suðri og varin grjótgarði. Ég stóð um
stund við borðstokkinn á Smyrli og
horfði á þennan merkilega stað, ein-
hvem hinn einangraðasta í allri Evr-
ópu, allt þangað til Færeyingar tóku
þyrlu í notkun til þessara afskekktu
staða fyrir fáum árum. Ekkert fær
lýst þeirri ógnandi kyrrð, sem hlýtur
að hafa fylgt því að búa á þessum
stað, þar sem slysfarir voru tíðar.
Jörgen Frantz-Jacobsen reynir að
varpa yfir Dímun mildandi fegurð
Ijarlægðarinnar í bók sinni um Fær-
eyjar, þar sem hann segir:
„Menn eru þarna á grösugu túni,
mitt á milli hafs og himins. Kýr og
kindur vaða grasið, skýin svífa hægt
um himininn, menn eru utan við
heiminn, utan við tímann, á ódáins-
hnetti, innan um blómskrúð og gróð-
urangan. Hengiflugið girðir þennan
sælustað á alla vegu. Flestir kóngs-
bændur í Stóru-Dímun hafa farist af
slysum þar í björgunum. Þessi
merkilega og afskekkta ævin-
týraeyja í úthafinu býr því
ekki aðeins yfir fólgnum ynd-
isleik en líka mikilli skelf-
ingu. Ef til vill eru töfrar
hennar einmitt fólgnir í sam-
einuðum áhrifum þessara
andstæðna.“
Færeyjar koma ferðamann-
inum sífellt á óvart. Þegar við
ókum upp frá Lopra á Suður-
ey og fórum út úr bílnum þar
sem hæst bar, endaði landið
skyndilega fast við fætur okk-
ar. Við stóðum nú fremst á
hengiflugi, hundruð metra
yfir sjó. Mig sundlaði ein-
kennilega. Langt niðri gat að líta
öldubrotið freyða um rætur bjargsins
og til suðurs teygðist hafflöturinn í
endalausan fjarska.
Annað, sem mér kom helst á óvart
í Færeyjum, var hve gott þjóðvega-
kerfið er þar, nær allt með bundu
slitlagi eða steypt. Enn var það hve
launakjör fólks í Færeyjum eru
miklu betri en hjá okkur, miðað við
sambærileg störf eins og til dæmis í
fiskiðnaði, en þó selja báðar þjóðirn-
ar afurðirnar á sömu mörkuðum.
Þrátt fyrir þetta er verðlag síst hærra
í Þórshöfn en í Reykjavík. Það er
greinilegt að ísland er að verða eitt
mesta láglaunaland hins vestræna
heims.
Einstök veðurblíða hafði haldist
alla dagana sem við vorum í Færeyj-
um, en þegar komið var að ferðalok-
um að morgni 26. júní, var þoka
lögst yfir Þórshöfn og nágrenni.
Þessi gráa birta lá eins og fíngerð
slæða yfir höfninni og Norrænu þeg-
ar skipið lagði frá landi.
Orð verða oft fátækleg varðandi
land- og náttúrulýsingar og þetta á
ekki hvað síst við um Færeyjar. Þeim
verður ekki lýst til hlítar á þann hátt,
heldur verður að lifa þær, finna ná-
lægð þeirra, teyga hinn salta keim
Norður-Atlantshafsins, sjá með eigin
augum hina dynkenndu birtu, sem
lætur reginhamra og úthaf fallast í
faðma.
152 Heima er bezt