Æskan - 01.06.1948, Blaðsíða 10

ÆSKAN
undirdjúpum haf
Ýmsar þjóðir hafa lagt mikið kapp á að rann-
saka dýralífið í hafinu, og þá einlcum þær, sem mikla
atvinnu liafa af fiskveiðum. Ekki verður það raunar
sagt um okkur íslendinga, þó að einstakir fræði-
menn hafi af áliuga og upp á eigin spýtur unnið þar
merkilegt starf. En nú eru ráðagerðir um, að bætt
verði úr þessu, og er mál til komið, því að engin
þjóð í heiminum á eins mikið undir hafinu og íbú-
um þess og einmitt við.
Meðal þeirra þjóða, sem mest hafa rannsakað lífið
í djúpum hafsins eru Danir. Árum saman sigldu
danskir vísindamenn á hafrannsóknaskipinu Dana
um heimshöfin og öfluðu margvíslegrar þekkingar.
Það kom á daginn, að niðri í regindjúpunum var
veröld af lifi, veröld, sem áður var að mestu ókunn
og að mörgu leyti ákaflega ólílc þcirri, sem menn
þelcktu. i * | I * (]
Það er ekki lengra síðan en um miðja síðustu öld,
að menn héldu, að öllu lifi væri lokið, þegar kæmi
niður í 5—600 metra dýpi. En nú er komið i ljós
að miklu lengra niður er að finna hið fjölbreytt-
ásta líf.
Þegar komið er niður í um það hil 1000 metra dýpi
er birtan algerlega horfin, þar er algert, þreifandi
myrkur og sér engin skil dags og nætur. En þarna
niðri sveima hinar fáránlegustu verur, sjálflýsand'
fiskar, ólíkir að vexti og sköpulagi öllum fiskuni'
sem hafast við á grunnsævi. Þeir eru sannarleg^
„upplýstir“, því að hér og hvar á skrokknum en1
ljósaugu, stundum á trýninu, stundum í röðum 3
hliðunum. Sumir hafa kjaft svo ferlegan, að undruH'
sætir, og marhnúturinn má sárskammast sin við lilið'
ina á þeim. Einn hefur geysilangan anga á hryggn'
um, nokkurs konar veiðistöng, og getur veitt nie$
honum aðra fislca sér til matar. Talið er, að allí*
þessir djúpfiskar séu ákaflega næmir fyrir hvert-1
hræringu í vatninu, og verði þannig varir við aðr11
fiska, sem koma í námunda við þá. Kemur þettí>
þeim að góðu gagni við að ná sér í æti. Auðvita^
rikir þarna hnefarétturinn, sem svo er nefndut
meðal mannanna, hinir sterkari háma þá í sig, seU1
eru minni máttar. Auk þess fá þeir alltaf æti ofa"
úr efri lögum sjávarins, allt sem deyr þar og fersf
fellur niður áleiðis til botns, en undirheimabúarnir
grípa það „á lofti“ er það sígur niður.
Það hlýtur að vera ævintýralegur heimur, þetts
riki djúphafsfiskanna, undarlegur heimur sjálflý8'
andi vera, sem sveima þarna um í hinum neðstu
myrkrum. Tekizt hefur að veiða slíka fiska, ná þeiu1
lifandi og koma þeim í sjódýrabúr, þar sem reynt er
(^amalt fiáÍLir.
Otrúlegt er það, en samt er það satt,
að báturinn á myndinni er talinn vera
10-15 hundruð ára gamall, Hann fannst
I mýrarfeni í Suður-Jótlandi nálaegt 1860'
og hefur síðan verið vandlega geymdur
á safni einu í Kiel ( Þýzkal andi Var hann
eldci meira fúinn en svo, að hann hélt
sér algerlega, þegar hann var tekinn
upp. Lagið minnir mjög á vikingaskipin>
sem síðar komu til sögu, og voru hin
fegurstu og vönduðustu skip, sem til
voru á sínum tíma.
...%

í
í
i
i
•t