Skírnir - 01.12.1917, Side 43

Skírnir]
Þjóðfélag og þegn.
377
sem honum eru háðir, né heldur af hinum tilætlaða-
gjaldstofni.
Ef núgildandi skattar eru virtir fyrir sér, með hlið-
sjón af þessum skilyrðum, er það næsta augljóst, að þeir
fullnægja þeim ýmist a 11 s e k k i, eða þá ekki fullkom-
lega og að eins í stöku atriðum, og þá sízt þeir, senr
þyngst liggja á, en það eru aðflutningsgjöld eða tollar.
Eins og bent hefir verið á, eru tollarnir sú skattálöguað-
ferð, sem bezt er til þess fallin að dylja fyrir mönnum,.
hvar og hvernig féð er frá þeim tekið — þar eð skatt-
stofninn er svo dreifður og margbrotinn, og féð fer svo-
margra í milli, en hún gefur þó undir fótinn með undan-
drátt og pretti, þar sem við verður komið, því fremur
sem eftirlit er torvelt. Nú er enn fremur innheimta slíkra
skatta margbrotin og dýr1) en þó er ótalinn sá gallinn á
þeim, sem þyngst legst á pyngjur landsmanua, u m a 11 a
þörf fram, en það er sú tilhögun að leggja skatt á
vöru, sem handhafa — t. d. kaupmanni — er innanhandar
að hækka í verði, ekki einungis um þá sjálfsögðu upphæð,
sem skattinum nemur, heldur og með tilsvarandi álagning
á hann og reikningsverð vörunnar. Sú mun reglan vera,-
og afleiðiugin verður, að fyrir hverjar 2 krónur, senv
landsjóður fær inn með tollheimtu sinni, þarf alþjóð að-
láta 3 af hendi rakna. Mestan hlut þeirrar fúlgu taka-
kaúpmenn fyrir »ómak« sitt, enda mun sú stétt aldrei'
hafa verið á móti auknum tollálögum.
Þegar það kemur nú fram, að tollastefnan fullnægir
engu því skilyrði — hvorki ytra né innra, eins og síðar
mun sýnt —, sem krefjast verður af hverjum skynsam-
x) Að þessu hefir tollheimta verið tiltölulega ódýr hér á landi, a£
því lögreglustjórar hafa verið létnir hafa hana á hendi fyrir fremur lága
horgun. En eftir ýmsum framkomnum ummælum að dæma, og sérstak-
lega tillögum milliþinganefndarinnar í launamálinu, má búast við, að-
þau störf yrði aðskilin bráölega, ef sama héldi fram um skattastefnur
hér. Landinu yrði þá að skifta í tollhéruð með sérstökum tollgæzlu- og
innheimtumönnum, eins og tíðkast með öörum þjóðum, og kynni þá að»
koma fram hvað slík innheimta kostaði.