Atuagagdliutit - 04.06.1996, Qupperneq 11

Nr. 42 • 1996
11
Pinngortitamik
soqutigiimittut
quppersagaat
All. Bjarne Ljungdahl, Sisimiut
Kiisami takkuppoq... Kalaal-
lit Nunaannut takomariat pin-
ngortitamik soqutiginnittut
quppersagaat.
Atuakkiortoq timmissanik
soqutiginnilluartoq Benny
Gensbøl Kalaallit Nunaanni
pinngortitamut tunngassute-
qarluinnartunik quppernerit
450-it atorlugit allaaserisaqar-
sinnaasimanera tupinnarluin-
narpoq.
Atuakkap inunnit pinngor-
titaq pillugu ilisimatusarpal-
laarsimanngikkaluanit ajor-
naquteqanngitsumik atuarne-
qarsinnaanera immikkut nu-
annaarutissaavoq. Atuakkap
annertunersaa takussutissior-
fittut atomeqarsinnaavoq, im-
mikkoortullu naatsumik nas-
suiagaallutik; kisianni oqalut-
tuamermik nuannarisaqarlu-
artumit saqqummersitaallu-
tik. Ersarilluinnarporlu atuak-
kiortoq nunani issittuni pik-
kortitamik taassumalu im-
mikkoorutaanik nuannarisa-
qarluartuusoq.
Atuakkami eqqartomeqar-
tut tamakkiisuupput, allaallu
takomariaqamermik inuussu-
tissarsiorfiusuni takornariar-
titsisartunut ilinniutitut ator-
neqarluarsinnaalluni, taa-
maammallu kalaallisut, tulut-
tut tyskisullu nutserneqartari-
aqarluinnarpoq. Tamatuma
eqqarsaatigilluarneqarnissaat
neriunarpoq.
Atuagaq Philip Lauritzen-
ip atuakkiaanut »Guide over
Vestgrønland«-imut tapertali-
ullugu Kalaallit Nunaannut
takornariatut tikeraarniartut
paasissutissarsiorfigilluarsin-
naavaat.
Benny Genbøl aamma atu-
akkiorfik atuakkamik saq-
qummersitsisoq qutsavigaa-
vut.
GRØNLANDSPOSTEN
Gmi lut os
—[ JATTJI? —
- en rejsehåndbog
BENNY GÉNSBØL
Atuakkami nuna tamakkerlugu angalanerit 45-t uummaaris-
sumik ersarissumillu oqaluttuarineqarput, naasullu pillugit
allaaserisat Kalaallit Nunaat pillugu atuakkiaasartuni aat-
saat taama ersaritsigisumik oqaluttuarineqarput, atuagarlu
aamma nunatta timmiai, uumasui miluumasut, aalisagai
sullinerilu pillugit quppersagaavoq atorluarsinnaasoq.
Bogen fortæller levende og engageret om 45 ture i naturen
over hele landet, og den indeholder den mest komplette flora,
der endnu er udgivet om Grønland samt en hel felthåndbog
om landets fugle, pattedyr, fisk og insekter.
En god håndbog til naturinteresserede
Af Bjarne Ljungdahl, Sisimiut
Så kom den.... En rejsehånd-
bog for naturinteresserede tu-
rister i Grønland.
Det er utroligt, hvor meget
den fugleinteresserede forfat-
ter, Benny Gensbøl, har kun-
net få med af relevante facts
om den grønlandske natur på
450 sider.
En ekstra glæde er det, at
bogen kan læses ubesværet af
folk uden de store naturviden-
skabelige forudsætninger.
Væsentlige dele kan også
anvendes som opslagsbog, og
regionerne er beskrevet kort;
men med fortælleglæde. Det
fremgår tydeligt, at der her er
tale om ægte kærlighed til den
arktiske natur og dens sær-
kender.
Bogen er så komplet, at den
må kunne anvendes som læ-
rebog for de kommende na-
turturistguides i det kommen-
de turisterhverv, hvorfor den
også fortjener at blive oversat
til grønlandsk, engelsk og
tysk. Man må håbe, at dette
bliver seriøst overvejet.
Sammen med Philip Lauri-
tzens tidligere udgivne guide
over Vestgrønland, udgør
denne bog en mulighed for at
skabe sig en virkelig god
paratviden, hvis man vil be-
søge Grønland som turist.
Tak til Benny Gensbøl og
forlaget, som udgiver bogen.
Sukataamerusa
Perorsaasut ukiumoortumik
ataatsimeersuarput
NUUK - Perorsaasut peqati-
giiffiat PIP ukiumoortumik
ataatsimeersuartitsivoq, ataat-
simeersuarnermilu mani-
guuppallaarunnaamissaq tun-
niutiinnajavallaarunnaarnis-
sarlu oqaluuserineqarpoq. Si-
unissami malunniussinnaa-
nerulernissaq ataatsimeersu-
amermut, sapaatip akunnerata
naanerani naammassisumut
oqallisissiami allassimavoq.
- Qanittukkut isumaqatigin-
ninniarneq pillugu imatut
isummerpugut: Tunngaviler-
suutit pitsaasutut taaneqartut
naammanngillat.
- Perorsaasut ilinniarsima-
sut amigaatiginerat akissarsi-
alunnermik pissuteqartoq o-
qaatigigatsigu sulisitsisunit i-
sumaqatigineqarpugut, tama-
tumanili iliuuseqarnissamut
sulisitsisut piumassuseqan-
ngillat. Piumasaqaatigut sak-
kortunerusumik saqqummi-
ussinnaalersinnaasariaqarpa-
gut, ataatsimiinneiyiut atatil-
lugu oqaaseqaammi taamatut
allassimavoq.
- Suliagut perorsaasunillu
amigaateqameq peqqutigalu-
gu ajalusoorutaasartut erseq-
qinnerulersinniarpagut. Suli-
assat unneqqarissumik pi-
moorussisumillu ingerlanne-
qassapput. Kisiannili aamma
1997-imi suliumajunnaarto-
qassappat sakkortuumik ma-
lussartitsiniarpugut, oqaase-
qaat taama naggasemeqar-
poq.
Siulittaasussamittaaq qiner-
sisoqassaaq. Maannamullu
Alice Gundel, Nuuk, aamma
Holger Simonsen, Sisimiut,
siulittaasussatut qinigassan-
ngortissimapput.
Hårdtslående vil
man være
Pædagogerne har holdt årsmøde
NUUK - Pædagogerne orga-
niseret i PIP har holdt årsmø-
de eller kongres, som man
kalder det, og der er lagt op
til, at man skal holde op med
at være bløde og eftergiven-
de. I fremtiden skal der slås
hårdt, siges det i oplægget til
kongressen, der sluttede i
weekenden.
-Vores konklusion på de
nyligt overståede overens-
komstforhandlinger er: Gode
agumenter er ikke nok.
-Arbejdsgiverne giver os
ret i, at pædagogmanglen
skyldes dårlig løn; men har
ingen vilje til at ændre ved
forholdet. Vi skal kunne slå
hårdt, siges det i en udtalelse i
forbindelse med mødet.
-Vi skal synliggøre vores
arbejde og de skader, der sker
på grund af pædagogmang-
len. Der skal samvittigheds-
fuldt og seriøst arbejdes til,
men vi skal også kunne slå
hårdt til i en konfliktsituation
i 1997, slutter udtalelsen.
Der skal også findes en ny
formand. På forhånd er der
peget på Alice Gundel og
Holger Simonsen, som emner
til formandsposten.

ginianngitsuunngilarpulli taa-
mannarsuaq akissuteqamermi
naalernerani ima oqarmat:
»Taama oqaaseqartut isu-
maqatigiitsigitillugit sooruna-
mi ajomakusoorpoq nutaanik
oqaasissanik nassaamiassal-
luni, kisianni tassa qujanar-
nerpaaq unaaginnarpoq taama
isumaqatigiitsigalusi suleqati-
giissitaliap taassuma saqqum-
miunnissaa inassutigigassiuk
taamatut isikkoqarluni sulias-
saq ingerlateqqinneqaqqullu-
gu«.
Taamali pisoqareeraluame-
rani suli oqaaseqartut arfineq
marluk qasunartumik oqaa-
seqartinneqarput, qinersiviup
siuliani ilageeqamermut naa-
lakkersuisuusimasup nammi-
neq amma suliniuteqangaarsi-
manerminik oqaaseqarnera-
nik naggasemeqartumik!
Innuttaasunit
soqutigineqartut
- innuttaasunut
tusartittariaqartut
Oqallinnerup pineqartup ta-
kisuuliorfioqalunilu uteqat-
taariffioqisup kinguneraa,
KNI-mi misissuisussamik
kommissioniliomissamik o-
qallinnissap nalunaaqutaq tal-
limanut minutsit pingasuin-
nanngortut aatsaat aallartin-
neqarsinnaalemera.
Pasillernianngikkaluaraan-
nilu tamanna avaqqukkumi-
naappoq, ilisimaneqartutum-
mi inatsisartuni oqallinnerup
radiukkut aallakaatinneqarne-
ra nalunaaqutaq tallimanut u-
nittarpoq.
Naalakkersuisut uparuar-
torneqamissaminnik toqqor-
teriniartarnerattut taaneqar-
sinnaasoq inatsisartuni akue-
rineqanngisaannassasoq pi-
ngaaruteqarpoq.
Tamanna ullormut oqaluu-
serisassat siulittaasoqarfim-
mit tulleriiaameqameranni a-
jomanngitsumik nakkutigine-
qarsinnaavoq.
Inatsisartuni innuttaasut, ta-
makkiisumik ataasiakkaatul-
lu, inuunerannut sunniuteqar-
tunik aalajangersaasuuvugut.
Innuttaasut qinigaasalu akor-
nanni tutsuigeqatigiinneq ta-
mannalu aqqutigalugu paasi-
simasaqaqatigiinneq anner-
tuujutissallugu pingaaruteqar-
poq.
Inatsisartuni oqallinnerit ta-
makkiisumik tusamaameqar-
tamerat qanorluunniit isumal-
luartigigaluarutta ilimagisari-
aqanngikkaluaripput, taa-
maattoq ataatsimiinnerup na-
laani suut pineqarnersut ara-
jutsiumaneqartanngilaq. Inat-
sisartunilu sulinitta tamanut
tamatigut soqutiginartuaan-
nannginnera nassuerutigin-
ngitsoortariaqanngimmat, o-
qallinnerup radiukkoortinne-
qarnerani oqallisigineqartut
innuttaasunut soqutigineqar-
nerpaajutinnissaat suusupagi-
naveersaartariaqarpoq.
Qinersivimmimi angalaar-
tamemi innuttaasut oqallik-
kusussuseqamerat amerlasuu-
tigut inatsisartuni oqaatigine-
qarsimasunik aallaaveqarajut-
tarpoq. Amerlasuutigut ani-
ngaasat qanoq agguaanneqar-
simanerat pingaaitinneqartar-
luni.
Imaappoq aningaasanut i-
natsisissat aammalu ilassuti-
tut aningaasaliissutinut inatsi-
sissanut tunngasut annertuu-
mik alaatsinaanneqartarput.
Amerlanerussuteqarner-
mik atomerluiniameq
Taamaattumik upemaaq ataa-
tsimiinnerup ulluisa kingul-
lersaanni 1996-imut ilassuti-
tut aningaasaliissutinut inatsi-
sissamut siullermut siunner-
suutip pingajussaanneerne-
qarnerata oqaluuserisassat
tulleriiaarneqaranni inissin-
neqarsimanera, innuttaasut
soqutigisaattut ilisimasatsin-
nut naapertuussorinanngilaq.
Oqaluuserisassammi taas-
suma pingajussaanneemeqar-
nissaanut naalakkersuisut al-
lannguutissanik aningaasar-
passuarnik nalilinnik saq-
qummiussassaqarmata siulit-
taasoqarfiup arajutsisimana-
vianngikkaa qularinngilarput.
Aningaasaliivigineqartus-
satullu pisariaqartitsinerpas-
suit allat eqqarsaatigalugit,
taamaasiorluni »unnuaqqut-
seriameq« innuttaasunut toq-
qorteriniamerinnaavoq.
Tamannalu periuseq, amer-
lanerussuteqarnermik ator-
nerluinertut taaneqarsinnaa-
sorisarput, inatsisartut siulit-
taasoqarfiannit tapersersome-
qanngisaannartussatut isuma-
qarfigaarput.
Naalakkersuisut qanoq iliu-
seriniagaannik innuttaasut
sinnerlugit inatsisartut sissu-
ertuuvugut. Inatsisartut siulit-
taasuat naalakkersuisunit
qummiunneqarluni naalakki-
sartinneqanngisaannartussaa-
voq.
Eqaatsumik
misigissuseqartumilli
aqutsisinnaaneq
Inatsisartut suleriaasianni aa-
laj angersakkat ataatsimiin-
nermi aqutsisup atuutsitassa-
rai. Taamalu aqutsinermi e-
qaatsumik misigissuseqartu-
millu ingerlatsinissaq iner-
teqqutaanngilaq.
Soorlu oqaluuserisaq soqu-
tiginaateqarsorinarpat oqal-
linneq uummaarissoq oqaluu-
serisamillu sukumiisumik i-
laasortat inemiliinissamik si-
unnerfeqamerat ataatsimiin-
nermi aqutsisup ipitinniagas-
sarinagu uummarissagassa-
raa.
Oqallinnerup ingerlanerani
taama nalilersuisinnaaneq na-
lunaaquttallu issarpaluanit ta-
matigut qilersukkatut misi-
ginnginnissaq suleriaatsimut
tunngasunik aalajangersakka-
nik »malitsitsiniamertulli« pi-
sariaqartigisoraarput.
Inatsisartut
tusagassaqartitsiviat
Tusagassaqartitsiviit Nuum-
miittut kisimik inatsisartut
ataatsimiinneri ammasut ta-
makkivillugit malinnaavigis-
sallugit periarfissaqarput.
Taakkunanilu tusagassiortut
immaqa amerlassutsimikkut
naammannginneri pissutigi-
nerlugu, imaluunniit suliassa-
nik agguataarinermi pikkorli-
ornerit pissutaasimanerput,
ualikkut nalinginnaasumik
suliffiup qaangiunnerani inat-
sisartut ataatsimiittarfianniik-
kunnaartaramik oqallinnerit
tamakkiisumik pingaamersiu-
iffigisinnaaneq ajoraat ilisi-
mavarput.
Taamaattumik inatsisartut,
ombudsmandeqarfik peqati-
galugu, tusagassiisarfeqaler-
nissaat ukiamut siunnersuuti-
gilersaaratsigu ilisimatitsissu-
tigeriissavarput.
Innuttaasut inatsisartumin-
ni aalajangemeqartartunik ili-
simatinneqartamerat amigar-
pallaarujussarpoq nalaatsor-
neruallaarlunilu. Tamannalu
ajunnginneruleruni inuiaqati-
giit naapertuuttumik ineriar-
toqqinnissaannut ajunnginne-
rusumik periarfissiissasoq qu-
larinngilarput.