Þytur - 17.06.1955, Blaðsíða 2

Þ Y T U R
2
Þrautin skal leyst
Til er saga, sem segir frá því,
að eitt sinn, er hinn heimsfrægi
fiðlusnillingur Ole Bull hélt
hljómleika í París, brast a-streng-
urinn á fiðlunni hans. Hann lét
sér ekki bylt við verða, en hélt
áfram að leika, og lauk viðfangs-
efninu á þá þrjá strengi, sem eftir
voru. Slíkt er aðeins á færi snill-
inga að ljúka hlutverki sínu með
sæmd, enda þótt svo stór óhöpp
steðji að í miðjum kliðum. Það
er lífslist, sem gott er að kunna,
en fáir munu eftir leika, að standa
jafnréttir og hiklausir þegar
veigamiklir þættir bresta, sem
treyst er á sjálfum sér og öðrum
til framgangs og heilla. Menn
sem skilja giidi örðugleikann, sem
skóla, er geri þá færa til þess
að læra þá list að breyta mínus
í plús, eru þroskaðir og sérhverj-
um vanda vaxnir.
Það er auðvelt að græða á höpp
um en erfiðara er að græða á skað-
anum. Af skaða verður maður
hygginn, en ekki ríkur segir gam-
alt máltæki. Þó hafa ávallt verið
til menn, sem hafa beinlínis og
óbeinlínis grætt á sínum eigin
óhöppum. En til þess þarf gáfur
og þrek. Til þess þarf að koma
auga á möguleikana, sem þrátt
fyrir allt felast oftast nær í erfið-
leikum augnabliksins.
Sú var tíðin, að örugglega mátti
treysta á sumaratvinnu í Siglu-
firði við síldveiðar og síldarverk-
un. I áratugi kom síldin á miðin
við Mið-Norðurland og úr þeim
nægtabrunni mátti ausa verðmæt-
um svo miklum, að af sköpuðust
aðalgjaldeyristekjur íslenzku þjóð
arinnar. Til þess að gernýta þessa
möguleíka var lagt í milljóna-
kostnað til þess að hægt væri að
hagnýta þessi verðmæti. Skipa-
stólinn stækkaði ár frá ári, sölt-
unarstöðvum fjölgaði, síldarverk-
smiðjur voru reisar. Allt var gert
til þess að notfæra þessi auðæfi
hafsins, og á þau var treyst, sem
ótæmandi og óbrigðul. Vegna legu
sinnar, varð Siglufjörður sjálf-
' kjörin miðstöð síldveiða og síldar-
verkunar, og hér var lagt í mest-
an kostnað vegna vinnslu og verk-
unar aflans. Hér var allt atvinnu-
Ííf miðað við þennan eina atvinnu-
veg. Atvinnutæki, svo sem fiski-
bátar af smærri gerðum, voru
seldir burtu úr bænum, gamlir at-
vinnuvegir svo sem landbúnaður
og hákarlaveiðar lögðust niður.
Siglfirðingum fórst eins og spila-
manni, sem bindur allar vonir
sínar við eitt tromp á hendi. Allt
í einu brast a-strengurinn. Þessi
veigamesti þáttur í tilveru Sigl-
firðinga slitnaði.
Að vísu reyndum við að halda
áfram eins og ekkert hefði í skor-
izt. En fram að þessu hefur þó
verið lifað í þeirri von að ein-
hverntíma muni koma gott síldar-
sumar á ný.
Fyrir 10 árum brást síldin von-
um okkar. í öll þau löngu ár, sem
síðan eru liðin, höfum við vonað,
að hún ætti aftur eftir að koma.
I fyrstu áttuðum við okkur ekki
á þessum breytingum. Forráða-
menn bæjarfélagsins og aðrir bæj-
armenn gátu ekki gleymt gengn-
um góðærum, og gerðu ekkert til
þess að byggja upp nýtt atvinnu-
líf. Leið svo fram um hríð. Þar
kom þó, að ýmsir skildu nauðsyn
þess, að úrbóta væri þörf. í kjöl-
far hinnar svonefndu nýsköpunar
atvinnuvega þjóðarinnar sigldi
fyrsti togarinn inn að Þormóðs-
eyri, sem siglfirzkt atvinnutæki.
Um svipað leyti voru einnig keypt
ir til bæjarins 4—5 fiskibátar. —
'Var það fyrsti vottur þess, að nú
hygðust Siglfirðingar byggja upp
nýtt atvinnulíf. En þetta hrökk
skammt til úrbóta. Fólkið í bæn-
um hafði ekki næga lífsmöguleika
hér og flutningar þess fóru að
hefjast til Faxaflóahafnanna, sem
buðu upp á lífvænlegri skilyrði.
Síðar var svo keyptur annar tog-
ari til viðbótar. Mörugm þótti slíkt
gerræði mikið og glópska, þó síð-
ar hafi annað í ljós komið.
Til þess að hægt væri að verka
afla þessara togara í bænum, var
fyrir áeggjan og ötula forgöngu
nokkurra ráðamanna bæjarfélags-
ins og annarra komið upp stór-
virku hraðfrystihúsi á vegum
Síldarverksmiðja ríkisins. Hefur
þeð skapað mikla atvinnu, en er
ekki nýtt að fullu. Hefur því haf-
izt hreyfing í þá átt, að kaupa til
bæjarins þriðja togarann.
Hér í bæ eru tvö önnur hrað-
frystihús, sem hafa tekið á móti
afla smábátanna. Annað þessara
frystihúsa hefur verið rekið með
miklum myndarbrag og dugnaði.
En hitt er orðið úr sér gengið og
þarfnast endurbóta, sem sagt er
að séu í undirbúningi. Ef svo verð
ur er hér í bæ mikill kostur hrað-
frystihúsa. En meira fiskmagn
þarf að berast á land til þess að
fyrirtæki þessi geti skapað þá at-
vinnu, sem skilyrði og þörf kref ja.
Nú eru gerðar ráðstafanir til
þess að auka bátaflota Siglfirð-
inga. Fyrir nokkrum dögum kom
hingað nýkeyptur bátur, sem að
sögn fróðra manna er glæsilegt
skip. Væntanlegir eru tveir aðrir
nýjir bátar til viðbótar á næstu
mánuðum. Fyrir eru aðeins örfáir
fiskibátar, misjafnir að gæðum,
en hafa þó reynzt vel og verið til
mikilla úrbóta á undanförnum ár-
um.
Allt eru þetta spor í þá réttu
átt að byggja upp nýjan atvinnu-
grundvöll. Þetta er árangur af
baráttu þeirra, sem ekki treysta
lengur á síldina sem aðalatvinnu-
grein bæjarbúa. En þetta gengur
allt hægar en æskilegt hefur ver-
ið. Það var of seint farið af stað.
Fjöldi dugmikilla manna hafa
flúið af hólmi og horfið til ann-
arra staða, þar sem vænlegra er
til góðrar fjárhagslegrar afkomu.
Siglufjörður má ekki við því á
neinn hátt, að fleiri hverfi héðan.
Áfram skal því halda. Þegar eru
stigin erfiðustu sporin. Við þurf-
um meiri fjölbreytni í atvinnulíf
bæjarins. Þörf okkar kallar á
fleiri skip, meiri og fjölbreyttari
iðnað, betri samgöngur, meira
framtak, og síðast en ekki sízt
aukið fjármagn til eflingar og
endurreisnar atvinnulífinu.
Þrátt fyrir erfiðleika og áhyggj
ur undanfarinna ára er farið að
rofa til fyrir batnandi framtíð og
bættum efnahag Siglfirðingum til
handa.
Ef Siglfirðingar standa einhuga
saman um velferðarmái þessa
byggðarlags, er óhætt að ala
bjartar vonir í brjósti. Þá verður
dómur framtíðarinnar á þá leið,
að við höfum orðið hyggnir af
skaðanum, þegar síldin brást, og
borið gæfu til þess að treysta að-
stöðu okkar á nýjum grunni og
þarafleiðandi jafnvel hagnast á
óhöppunum. R.
Bæjarbragor og byggðarstoðt
Efst í huga okkar hlýtur að
vera velferð og viðreisn Siglu-
f jarðar. Og það á að vera okkar
sómi og skylda, að skapa hér
þann bæjarbrag og byggðarstolt,
sem framförum flýtir og frjótt
athafna- og menningarlíf þróast í.
Við eigum að bera höfuðið hátt
sem Siglfirðingar og minnast þess,
að þótt vegur okkar væri mikill
á uppgangsárum síldar og silfurs,
erum við þó meiri fyrir hitt, að
hafa þraukað, þrátt fyrir vöntun
silfurs og síldar!
Við eigu mað standa trúan vörð
um bæinn okkar og allt það, sem
honum má til framdráttar verða
og við kemur hag hans og sögu.
----------------o-----
20. maí, dagur siglfirzkra kaup-
staðarréttinda og tilkomu verzlun-
ar hér, er nýliðinn. (Á 100 ára
afmæli löggiltrar verzlunar í Siglu
firði, 20. maí 1918, hlaut Siglu-
fjörður kaupstaðarréttindi í af-
mælisgjöf). Það er sorglegt, að
það sem einkenndi daginn, var
þetta þrennt:
1. Hve fáir drógu fána að hún.
2. Hve margir spurðu fyrir
hverju flaggað væri.
3. Algjört tillitsleysi ráðandi
aðila til dagsins og þess,
sem hann átti að minna á.
Slík er okkar ræktarsemi, okk-
ar niðurbrotna byggðarstolt. Bær-
inn okkar, saga hans og helztu
söguviðburðir, hverfa í grátt skiln
ingsleysið, flatneskju hversdags-
manna og ískaríót-hugar til
heimahaganna. Þetta er okkar
allra sök, en 20. maí má aldrei
aftur gleymast þeim, sem Siglu-
firði unna. (f Reykjavik var dags-
ins minnzt af þar búsettum Sigl-
firðingum með veglegu hófi).
----o-----
Enn eimir eftir af gömlum Gróu
sögum um Siglufjörð víðsvegar
um land. Sögum, sem að mestu
eru tilbúnar, en að litlu sannar.
Sannleikskornið í sumum þeirra
á rætur að rekja til manna, sem
hingað sóttu um stundarsakir, er
gull hafsins gekk hér á land, lifðu
hátt og léku grátt — og lýstu svo
sínu eigin hátterni í friðsömum
bæ, sem siglfirzku sérkenni!
Er þeir voru á burt, var eftir
friðsamt og frjálslegt fólk, sem
kaus að lifa lífi sínu í heilbrigðu
starfi og hófsamri gleði, fólk, sem
að vísu var laust við kreddur og
hástúkustig, en mátti ekki vamm
sitt vita. Þetta fólk vildi skapa
frjálslegan bæjarbrag, þar sem
heilbrigður metnaður og byggðar-
stolt knýja á dyr frama og fram-
þróunar.
Þessar Gróusögur þarf að kveða
niður, hvítþvo skjaldarmerki
Siglufjarðar, hinar þrjár silfruðu
síldar, í augum alþjóðar.
-----o----
Við erum of sundruð. Stjórn-
mál, starfsgreinar, trúmál, jafn-
vel íþróttir, skipta okkur í and-
stæðar heildir, oft stríðandi. Við
berjumst sem berserkir, körpum
og klögum um hvert mál, oft því
meira og hærra, sem málið er
nauðsynlegra og varðar meira
heildarhagsmuni okkar. Okkur
skortir þann Klakksvíkureinhug,
sem skapar eina sál, órofa heild,
þegar þörf er brýn og Sigluf jörð-
ur þarfnast þess.
Sökin er skortur á ræktarsemi,
skilningi og virðingu fyrir því,
sem ætti að sameina okkur, hags-
muni okkar og hugi: Siglufirði,
þess sómastaðar að fornu og nýju,
sögu hans og velferð.
-----o----
Saga Siglufjarðar hefst á land-
Framhald á 3. síðu
Þad borgar sig að verzla hjá Gesti Fanndal