Brúin - 01.12.1928, Qupperneq 2

2
BRÚIN

I
verið minst ahnent, eða i ölluni
sveitum og bæjum landsins. Yfir
hinum níu afmælisdögum full- j
veldisins hefir enginn hátðíabrag-
ur livílt. — peir liafa liðið fram
hjá þjóðinni athyglislaust eins og
aðrir dagar ársins. ]?ó mun fáni
hafa verið að hún dreginn á þeim
stöngum sem til hafa verið í land-
inu. En það eitt út af fyrir sig, að
draga fána að hún, deginum til
heiðurs, getur ekki talist mikils
virði. Til þess er það of hvers-
dagleg athöfn. —
í dag er tiu ára fullveldisafmæli
íslenska rikisins, og' er þess að
vænta að þjóðin minnist þess
rækilega. Mundi með því að nokk-
uru bætt fyrir það tómlæti, sem
fullveldisdeginum liefir hingað til
verið sýnt. Og framvegis má þjóð-
in ekki gera sig seka um slíkt
tómlæti. Hún á að minnast full-
veldis síns með þvi að halda dag-
inn bátíðlegan.
petta er ekki sagl út í bláinn.
Eg tcl fullveldisdaginn almerk-
astan allra merkisdaga þjóðar-
innar. Og mér finst það ekki ein-
ungis viðeigandi, heldur og sjálf-
sögð skylda þjóðarinnar að minn-
ast þessa dags svo sómasamlegt
megi teljast.
pað á, að minni hyggju, að vinda
bráðan bug að því, að lögskipa
daginn sem helgi — og liátíðisdag
þjóðarinnar. Á þessum degi á
hverju ári á svo fram að fara
minningar- og fagnaðarhátíð um
land alt. —
pað er óneitanlega margs að
minnast á þessum degi. —-
Má ekki þjóðin á þessum dcgi
minnast þeirra manna, sem á
ýmsum timum unnu að því, bæði
í orði og á borði, að þjóðin yrði
sjálfstæð og frjáls? Má ckki þjóðin
á þessum degi minnast spámanna
sinna, skáldanna, sem þrátl fyrir
skortinn og fátæktina, gengu
fram fyrir skjöldu og fluttu hvatn-
ingarljóð, þrungin eldmóði og
sannleika? Má ekki þjóðin á þess-
um degi minnast hetjanna sem
hæst lyftu merkinu, og aldrei
viku af vegi réttlætis og sannleika
í sjálfstæðiskröfum hennar? —
pessum mönnum þakkar þjóð-
in best og réttilegast með því að
minnast afreka þeirra á heiðurs-
degi sínum — fullveldisdeginum.
— Og góð vísa verður i þessu
efni, aldrei of oft kveðin.
Einstaklingarnir minnast á
meðan lifa, beslu og björtustu
stunda æfinnar, og þær minning-
ar gefa meðal annars lifinu gildi.
Hví skyldu þá ekki þjóðirnar
minnast sinna mikilvægustu og
hamingjufylstu stunda, og gefa
þannig lífi sínu frekara gildi? pað
er alt sem mælir með því, að þær
geri það, en ekkerl á móti. —
Og íslenska þjóðin, sem hinn 1.
desember 1918, hlaut þá fegurstu
og dýrstu gjöf, er henni liefir
nolckuru sinni hlotnast, ber sann-
arlega skylda til þess, að minnast
dagsins og muna gjöfina, bæði í
nútíð og framtíð. —
Með því að minnast fullveldis
vors og frelsishetja, eflum vér
ættjarðarástina og traustið á
þjóðinni. Og það er einmitt ætt-
jarðarástin og traustið á þjóðinni,
sem til sigurs og þroska flytur.
pórl. Jónsson.
pað á vel við að minnast Jóns I
Jónassonar skólastjóra í þessu
blaði, þvi að hann gaf fyrstur
manna út blað í Hafnarfirði, 25.
október 1907. Korn þá li.r út 12.
tölublað Fjallkonunnar, er fluttist
hingað frá Reykjavík; í það blað
ritaði Jón Jónasson þessi ávarps-
orð:
„Svo er til ætlast, að Fjall-
konan komi út í Hafnarfirði
héðan i frá, ef vel fellur á með
henni og Hafnfirðingum, sem
engirt ástæða er til að efast um.
Hafnfirðingar hafa helst til
Jengi verið blaðlausir. Kauplún-
ið er orðið svo mannmargt,
breytingarnar og framkvæmd-
irnar miklar og umræðuefnin
þess vegna svo mörg, að full
þörf er að hafa við hendina blað
til þess að ræða þau.“ — En
hann Jjætir þvi við, „að blaðið
eigi að ræða öll þau mál, er al-
um) og tók gagnfræðapróf vorið
eftir, og réðsl þá skrifari til Björns
sýslumanns Bjarnasonar á Sauða-
felli, en var þar aðein eitt ár.
Iiaustið 1897 gekk han í kennara-
deild Flensborgarskólans og lauk
þar prófi 1898 með ágSetum vitn-
isburði. Var hann þá fullur fjörs
og a'sku og hafði mörg áhugamál,
af honum stóð ylur og áhugi. Ár-
ið cftir var liann umgangskennari
á Fellsströnd, en árið 1899 varð
hann kennari í Bessastaðalireppi
og var þar tvö ár; 1901 réðist liann
kennari við unglingaskóla i Búð-
ardal, en undi þar ekki og hvarf
þaðan til Björns ritstjóra Jónsson-
ar og vann á skril’stofu Iians, en
kendi jafnframt við barnaskóla
Reykjavikur. Hófst þá vinátta
milli þeirra Björns heitins rit-
stjóra, er hélst mcðan þeir lifðu.
Sumarið 1903 réðsl Jón forstöðu-
rnaður barnaskólans í Hafnar-
Jón Jönasson,
menning varðar, einkum stjórn-
málin, og þá helst að stuðla að
þvi, að sjálfstæðismálið fái
heppilegan enda, til þess væntir
ritstjórinn að fá hjálp allra
góðra manna.“
Fjallkonan kom síðan út í Hafn-
arfirði til áramóta 1908, árgang-
arnir 1908 og 1909, og eitthvað
fram á árið 1910.
Jón .Jónasson var fæddur 9. nóv.
1870, lcominn af góðu bændalólki, |
ólst upp á góðu heimili við mikið
ástriki, var yngustur af fimm syst-
kinum, sem öll höfðu meslu mæt- |
ur á honum. Sncmma var liann
námfús og bókhneigður, þægileg-
ur i viðmóti og skýr i tali. prent
var það, er mest áhrif hafði á hann
í ækku: Islendingasögur, landsfeg-
urðin á Fellsströnd og kynni hans
af Kjartani Helgasyni presli í
Hvammi, er þá var sóknarprest-
ur hans. Presti geðjaðist að svein-
inum, fann gáfur lians og skildi
hann.
Eftir ferminguna íysti Jón að
fara í Mentaskólann, en efni skorli
til þess, hvarf hann þá frá því og
gekk inn í eldri deild Flensborgar.
skólans (liann var þá í tveim deild-
skólastjóri.
firði, og hélt þeirri stöðu meðan
heilsa og kraftar leyfðu, fluttist
hann þá í Fjörðinn og gekk að
eiga festarmey sína Valgerði Jens-
dóttur frá Hóli í Hvammsveit, er
einnig hafði lokið kennaraprófi,
og ti! þessa dags hefir verið
kenshikona barnaskólans.
pá er stjórnmáladeilurnar risu
hæsl út úr millilandafrumvarpinu,
skipaði Jón sér í fylking með sjálf-
stæðismönnum og var jafnan
ákveðinn fylgismaður þess flokks.
Flokksmönnum þótti mikið kom-
ið undir því að fylgja málstað sín-
um fram með mörgum blöðum.
Um þessar mundir var Fjallkon-
an bandbendi flokksins, hafði skift
um ritstjóra hvað eftir annað og
var ekki orðin annað en hamsarn-
ir einir. Varð það þá að ráði, að
Jón keypti hana og gerðist ritstjóri
liennar. Um sömu mundir kom
hingað prentsmiðja, og þar var
blaðið prentað. Reyndist það hrátt,
að kaupendur vildu heldur lesa
blaðið en borga það, urðu tekjurn-
ar þessvegna minni en áætlað var.
Áuk blaðsins hafði Jón á hendi
forstöðu barnaskólans, kendi þar
sjálfur 2G stundir á viku, rilaði
blaðið og las sjálfur prófarkir og
annaðist fjárliald blaðsins. petta
var ofætlun. Samt sem áður liélt
Jón stefnu sinni og ritaði margt
vel. Var honum fundið það til, að
hann vægði lítt til við menn, hann
var geðríkur og hræddist ekki
mennina. — Síðar fluttist blaðið
til Reykjavikur, og liafði þreytt
Jón afar mikið og komið honum
í stórskuldir.
Jón var vel fallinn til kenslu og
hafði gott, lag á að sníða kenslu
sína eftir þroskastigi nemenda
sinna, var honum og einlcar sýnt
um skólastjórn, og mundi það liafa
betur komið i ljós, ef horpun licfði
enst aldur.
I janúar 1911 kom í ljós veiki
sú, er dró Jón til dauða og fór
liann þá á hælið á Vífilsstöðum,
en eftir rúmt ár fór hann heim
aftur, talinn albata. Tók hann þá
við forstöðu skólans, hafði hana
á hendi i (5 vikur, en sló þá niður
aflur og varð aldrei heilbrigður
upp frá þvi. Vorið 1912 sagði bann
upp stöðu sinni við skólann, en
þá komu í ljós vinsældir hans. í
16 mánuði lá liann á hælinu, og
hafði mikla lífsþrá og lífsvon, en
þegar á leið banalegu hans, mun
hann hafa séð hvert stefndi, en
enginn lieyrði lil bans seðruorð,
hann var jafnglaðr og ræddi
ábugamál sín við kunningja sína.
Álla æfi var hann trúmaður, sjúk-
lingar sem voru með honum sökn-
uðu hans og þjónustufölk liælis-
ins hafði mætur á honum.
Ö. S.
BÆRINN OG GRENDIN.
Messur á morgun.
í frikirkjunni kl. 2 síðdegis, síra
Ólafur Ólafsson.
í spítalakirkjunni: Hámessa kl.
9 árdegis. Guðsþjónusta með pré-
dikun kl. 6 síðd.
í Bessastáðakirkju kl. 1 síðdeg-
is, próf. Árni Björnsson.
K. F. U. M. og K.
Bygging hins nýja húss kristi-
legra félaga ungra kvenna og
manna er nú að mestu lokið. Ver-
ið að leggja síðustu hönd á smið-
ina og mála húsið innan. Búist við
að vígsla þess geti farið fram um
miðjan þennan mánuð og byrja þá
að nýju regluleg fundaliöld félag-
anna, sunudagaskóli og önnur
störf er niður hafa fallið um hríð,
vegna húsnæðisleysis.
Gleðiefni
er það öllum Hafnfirðingum,
að próf. Árni Björnsson, sem eins
og kunnugt er hefir húið að Görð-
um á Álftanesi, flytur nú til bæj-
arins innan skamms. Hefir hann
látið reisa hér stórt og vandað
íbúðarliús úr steinsteypu á fögr-
um og víðsnum stað, nokkru
sunnar en í miðjum bænum.
Munu allir bæjarbúar, undan-
tekningarlaust, fagna hingaðkomu
liins ágæta manns og þjóðkirkju-
söfnuðurinn sins ástsæla prests.
Templarareglan.
Bindindisstarfsemi hefir aukist
hér mjög upp á siðkastið. Fram
að þessu hafa tvær stúkur, Morg-
unsljarnan og Danielslier áll hús