Einingin - 01.09.1902, Blaðsíða 2

14
Einingin.
4. blað.
sé bein skylda bindindismanna, með því að þeim sé um það að
kenna, að veitingahúsin leggist niður.
Það þarf auðvitað ekki að eyða mörgum orðum að annari eins
fjarstæðu og þessari. Því er alveg eins varið með þetta þjóðar-
mein, áfengisveitingarnar, og hverja aðra meinsemd. Ef einhver
hefir fengið kolbrand í fótinn, er læknirinn tafarlaust sóttur, til
þess að taka fótinn af, án þess að nokkurum detti í hug, að gera
lækninum það að skyldu, að láta manninn hafa nýjan fót í staðinn
fyrir þann veika.
Það er þjóðfélagið sjálft, og enginn annar, sem á að byggja
upp í skörðin, sem verða eftir, þar sem veitingahúsunum er kipt í
burtu. Enginn einstaklingur á að þurfa að tefla eigum sínum og
atvinnu á tvær hættur, til þess að sjá óviðkomandi ferðamönnum
fyrir nauðsynlegum gististað; því eins og ferðamönnum hlýtur að
vera það óljúft, að þurfa að níðast á gestrisni einstakra manna,
eftir að veitingahúsunum er lokað, eins hlýtur þeim að vera það
ógeðfelt, að njóta óbeinlínis aumingjanna, sem borga framfærslu-
eyri sinn og sinna inn til veitingamannsins fyrir brennivín og
styrkja hann þannig til að viðhalda gistihúsi fyrir þá.
Gistihúsin eiga alls ekki og þurfa alls ekki að styðjast við á-
fengisveitingar. Ef þau ekki geta borið sig sjálf, sem þau auðvitað
geta ekki nærri allstaðar, eiga þau að styðjast við tillag af opin-
beru fé. Þau eru fyrir almenning og almenningur á að sjá fyrir þeim.
Það virðist heldur ekki vera óframkvæmanlegt.
Gerum ráð fyrir, að eins og nú er, geti landið komist af með
50 gistihús og að landsjóður leggi af mörkum 12,500 kr. til þeirra
á ári, gegn því, að hlutaðeigandi sýslu- og bæjarfélög legðu jafn
mikið fram, og þau yrðu aðnjótandi hvert um sig, en Iandsjóðs-
tillaginu væri skift mismunandi niður, eftir staðháttum. Rleð þessu
móti fengjust 25,000 krónur, er skiftust niður milli 50 gistihúsa,
en það eru 500 kr. á hvert að meðaltali, sem ætti að vera nægi-
legur styrkur, til að halda þeim uppi og alls ekki tilfinnanlegur,
hvorki fyrir Iandsjóð né sýslu- og bæjarfélög. Stærri kauptún og
bæir, þar sem stærri gistihúsanna er þörf, borguðu auðvitað meir
en 500 kr., hin minni aftur talsvert lægra.
Að sjálfsögðu stæðu gistihúsin undir umsjón þess opinbera, og
bæjarfógetar og sýslumenn leituðu á manntalsþingum undirboðs í
þau, til 2 eða 5 ára í senn, en sýslunefndir og bæjarstjórnir settu
skilyrði þau og ákvæði, er styrkhafi væri bundinn.