Fríkirkjan - 01.07.1900, Page 8

104
T(m vísindalcga Éiílíurannsóhn.
(Utlagt úr tímaritinu ,.For Ivirke og Kultur“).
„Fyrst og fremst mætti koma með þá spurningu, hvort
það sé timabært og tilhlýðilegt að efni þau, er snerta hina
vísindalegu rannsókn biflíunnar, séu lögð fram almenningi til
íhugunar eða um þau rætt i heyranda hljóði; og um þetta eru
skoðanir manna vitanlega mjög sundurleitar. Sumir halda því
fram, að slik efni beri eigi að ræða annarstaðar enn meðal
þoirra manna einna, sem hafi vit á vísindalegri biflíurannsókn
og hafi sérstaklega lagt hana fyrir sig. Og vitanlega er að
eins á þann hátt unnt að tryggja sig gegn öllum þeim grófa
misskilningi, sem að öðrum kosti getur svo hæglega komið
upp og smeygt sér inn. Og að eins á þann hátt er unnt að
meta eins og vera ber hin smávægilegu afbrigði á því, hvernig
menn skilja eitt og annað.
Aðiir vilja aptur á móti halda því fram, að hin vísinda-
lega rannsókn ritningarinnar hafi svo rnikla þýðingu fyrir
memi á vorum tímum, að eigi tjái annað enn að hreifa henni
hvorvetna, jafuvel meðal hinna fáfróðustu og menntunarsnauð-
ustu.
Eigi nú að skera til hlítar úr þessum skoðanamun, þá
má úrskurður vor eigi vera kominn undir því, hvort vér höf-
um mœtur eða óbeit á vísindalegri rannsókn ritningarinnar;
eigi heldur undir sannfœringu vorri, hve rótgróin sem hún
kann að vera; og eigi heldur undir því, live mikið vit vér
kunnum að hafa eða þykjast hafa — eða hve lítið vit —
á því, hvernig menn hafa ráðið gátur þær, sem hin vísinda-
lega biflíurannsókn fæst við, eða þykjast geta ráðið þær. Nei,
úrskurður þossi hlýtur aðallega að vera kominn undir algjör-
lega nauðsynlegu liiiiti til inanna þeirra, sem vér snúum máli
voru til. VTér veiðum fyrst að ihuga það samvizkusamlega,
hvort menn þessir hafi til að bera hin nauðsynlegu skil-
yrði; hvort þeir hafi þörf á fræðslu um vísindalega bifliurann-
sókn og geti haft not af henni; hvort þeir goti skilið hana og
komið henni fyrir í meðvitund sinni; hvort þeim jafnvel sé
ekki ofvaxið að fylgjast með framsetningu slíkra efna. Þvi,
eigi að gefa þeim sanna „upplýsingu", þá verður það auðvitað