Templar - 04.01.1904, Qupperneq 4

2
Félagslíf.
Flestir hugsandi framfaramenn álíta það,
að félagslíf sé eitthvað með því helzta til
þess að hefja þjóð vora á braut framfara.
Félagsandinn er líka altaf smámsamán að
komast meir og meir inn í meðvitund
manna, enda má óhætt segja að vér vær-
um ilia staddir án hans. Yér íslendingar
erum yfjrleitt svo smáir, og svo
efnalitlir, að hver einn einstaklingur má
sín iítils, og hið eina ráð við þvi, er það
að sameina kraftana, mynda félög.
Sundrunar- og tortrygnis-andinn er hefir
ríkt hér í landi svo lengi er nú að smá-
hverfa, enda er' sundrungin búin að gera
oss ísiendingum nóg mein þó hún ekki
geri það meir. En samt ei of mikið af
sundrunginni enn, fjöldi manna sem hverki
kann eða vill meta félagsskapinn eins og
hann á skiiið. Þannig hefi eg hitt einn bú-
anda norður í Strandasýslu, er viðurkendi
engann félagsskap, ekki einu sinni búnað-
arfélög sem eg hélt að flestir nú orðið
myndu viðurkenna að gera mjög mikið
gagn.
Og hvað er orsökin til þess að menn
ekki enn eru farnir að viðurkenna nytsemi
félagsskaparins ? Eg býst við því að svör-
in verði mörg, og eg geti ekki svarað því
til fullnustu. Ekki getur það verið vegna
þess að félagsskapur hafi eigi verið brýnd-
ur fyrir þjóðinni. Fjöldi manna hefir gert
það. Tryggvi bankastjóri Gunnarsson hefir
sífelt verið að því t. d. í Almanakinu sem
er mjög útbreitt. Þórhallur lector hefir
og unnið mjög að því. Og þó er árang-
urinn fremur lítill. Raunar má benda á
ýmsar framfarir á síðari árum sem eru að
þakka félagsskap t. d. mjóikurbúin, kaup-
félögin, ræktunarfélag Norðurlands o. fl.
en það er of lítið. Þjóðin virði.st ekki
vera fallin til fulls frá sundrunginni. En
þessir menn er hafa verið að sýna fram á
nytsemi fólagsskaparins eiga miklar þakkir
skildar, þótt árangurinn mætti verða
meiri- <0,.
Eins nauðsynieg félög og búnaðarfólög-
in eru, er í mörgum sveitum ekki til
búnaðarfélag að eg ékki taii um lestra-
félög eða bindindisfélög sem bæði eru til
gagns og ánægju fyrir sveitina.
Eg held að ein af aðalorsökunum til
þess sé sú, að unglingarnir venjast engu
félagslífi. Hver þeirra bograr sér út í horni,
og sér engan félagsskap fyrir sór. Þótt
búnaðarfélagsnefna sem annaðhvert held-
ur einn fund eða engan á ári sé í sveit-
inni getur hún ekki gert menn mjög
félagslynda. Til þess þurfa félögin að
halda fundi, og láta menn starfa sem mezt.
Þá þegar einstaklingurinn fer að starfa
fyrir félagið, þá fyrst vekst áhugi hans
fyrir því, og hafi hann fengið áhug.r á cinu,
fær hann það og brátt fyrir öðru.
Af þeim fólögum er starfa hér á landi
er ekkert þeirra eins vel falíið til þess að
glæða félagsanda meðlimanna og gera þá
áhugasama og Good-Templarfélagið. Um
það þarf ekki að þrátta, það er margreynt,
og er líka fjarska slriljanJegt þegar gætt
er að lögum þess og venjum. Fundahöld
í því eru, eftir því sem hér er, fremur
mikil en hitt, og störfum er skift á með-
limina. Það er því ekki nema eðlilegt að
áhugi vakni fyr í því, en öðrum fólögum,
og að meðlimir þess verði yfirleitt nýtari
félagsmenn. Það má og benda á ótal
dæmi til þess að sanna þetta. FéJagið
tekur og við unglingunum meðan þeir eru
ungir — ' 12 ára — þeir venjast félags-
skapnum og ef til vill starfa eitthvað,
þegar þeir svo verða eldri verða þeir hæf-
ari til félagsstarfa, auk þess sem þeir oft-
ast eru betri borgarar en þeir hefðu ella
verið. Þeir verða betri að koma fyrir sig
orði, kunna betur að hegða sér á mann-
fundum o. s. frv.
Þessi álirif Goodtemplarreglunnar met
eg svo mikils, að eg álit að stúka ætti
að vera í hverri sveit, enda er eg sarm-
færður um það, að eftir nokkur ár mundi
það koma í ljós að gagnið er mikið. Það
er vitanlega gott að vera reglumaður og
neyta eigi áfengis, en þegar þar við bæt-
ist að maðurinn er fólagslyndari, frjálsari
í framkomu, og getur betur komið sér á-
fram, þá er auðsýnt að hann má sín
betur en hinn sem, þótt hann sé reglu-
samnr bograr sér, og vill ekkert eiga við
fólagsskap.
Og nú þegar mikið er rætt og ritað
um framfarir og hið laklega ástand land-
búnaðarins, álit eg að hver bóndi eigi að
hugsa um að gera börn sín sem bezt úr
garði, og sveitinni sem mest gagn, og
það gerir hann með því að láta börnin
fara i stúku sem er í sveitinni. Só hún
eigi þá er að stofna hana. Það mundi
fljótt hafa þau áhrif á sveitina að menn
yrðu áhugasamir og félagslyndari í öðrum
málum, og þá — þá fyrst koma framfar-
irnar svo að verulegt gagn er að þeim.
Arvakur.
þetta hefir á einstaklinginh og heimili hans
er margfalt verra. Þegar einstaklingurinn
er orðinn ölvaður fer virðing hans fyrir
helgi jólanna minkandi og trúarlíf hans
verður daufara en ella, enda kemur það
og oft berlega í Ijós. Þannig var drukk-
inn maður í dómkirkjunni á jóladaginn að
„slá takt“ með höfuðfati og vasaklút sín-
um, auk fleira slíks, er sást þar. Finnst
mér slíkt bera ljósan vott um virðingar-
skort fyrir kirkjunni, Og við hverju er að
búast öðru, þegar menn eru ölvaðir—hálf-
vitskertir.
Ekki sást minna af því á götunni frá kl.
2—4 um nóttina. Ölvaðir karlmenn og
hvennmenn voru allvíða. Þannig mætti
einn heiðvirður borgari bæarins flokk karla
og kvenna uin nóttina kl. að ganga 3, og
voru allir ölvaðir, konur sem karlar. Þeg-
ar hann gekk fram lijá, voru honum boð-
in „gleðileg jól“, en um leið reið að hon-
um högg, en hitti eigi. Það átti, að því
er virtist, að vera kinnhestur. Það er æ-
tíð leiðinlegt að hitta þvílíka náunga, en
aldrei er það leiðinlegra eða á ver við en
á jólunum, liinni lielztu liátíð vor kristinna
manna.
Það væri óskandi, að vaxandi siðmenn-
ing og menntun takist að útrýma þessum
ósið, þvi þótt mennirnir geti eigi staðist
áfengisfreistinguna að jafnaði, sem auðvit-
að væri hið alira bezta. þá ætti þó trú
þeirra, umhyggja fyrir öðrum, siðmeiming:
og menntun að kenna þeim það, að þeir
stórhneyksla hvern heiðvirðan borgara með'
„jólatúrnum" sínum.
Vonandi er, að næstu jól verði betur
haldin, og eigi jafnsvívirt af áfengisneyt-
endunum og þessi jól hafa verið.
Jólasveinn.
Nýar stúkur.
Jólin og* jólafagnaður.
Flestir munu viðurkenna það, að einhver
helzta hátíð ársins eru jólin, og til engr-
ar hátíðar hiakka börnin jafnmikið og til
þeirra, enda hefir mest verið haft við þau,
Hveit heimili reynir að gera sitt til þess
að verða sem mest aðlaðandi, börnin fá
að fara i beztu fötin sín og eru gefnar
jólagjafir, og hinir eldri reyna að gera sitt
til þess að skemta sér sem bezt. Fólkið
fer í leiki, spilar, dansar o. s. frv. Sumir,
og það náttúrlega mest karlmennirnir, sitja
og dreklca áfengi. Eg hefi eigi áður ver-
ið hér um jólin, en tg tók eftir því nú,
að ekki svo fáir hafa eytt þannig jólunum,
og það bæði gamlir og ungir, heimilisfeð-
ur og synir. Hvernig haldið þið, að jóla-
hátíðin sé haldin hjá slíkum heimilisfeðr-
ujn? Haldið þið, að jólin séu skemtileg
fyrir konu hans og börn ? I-Iann kemur
heim um nóttina kl. 2, 3, 4, jafnvel 6 ár-
degis, blindfullur og slagandí, lieimtufrek-
ur og skapillur, og hefir eytt fé frá konu
sinni og börnum. Og ungu mennirnir sitja
am'svalli, og koma svo þreyttir og dasað-
ir héim, sumir bæði eyðilagðir á líkama
■og 'Sál. Þ;ið gerir minna, þótt ný föt og
háttar séu gjöreyðilagt, en hitt, þver áhrif
X Brimaldan nr. 89 heitir ný stúka
er br. Hjörleifur Einarsson prófastur að
UndirfeJli hefir stofnað að Vatnsnesi í
Húnavatnssýslu. Nákvæmar um hana síð-
ar.
Q Garðarsey nr. 90 heitir ný stúka-
er br. Sigurður Eiríksson stofnaði 5 f. m.
á Miðnesi. Stofnendur hennar voru 14
að tölu. Þessir voru kosnir embættis-
menn:
Æ. T. Guðjón Jónsson. Ökrum.
V. T. Eydís Ingibjörg Guðmundsdóttír.
Rit. Tómas Guðnason, Busthúsum.
F. R. Eir. Pétur Þórarinsson, Löndum.
G. Ásbjörn Pálsson.
Kap. Guðný Guðnadóttir.
D. Kristjana Þórey Jóhannsdóttir.
V. Magnús Hákonarson.
Ú. V. Magnús Pálsson.
A. R. Felix Magnússon.
A. D. Vigdís Sigurðardóttir.
F.Æ. T. Júlíus Helgason.
Sem umboðsmanni var mælt með Magn-
úsi Þörarinssyni Löndum.
X Valkyrja nr. 91 heitir ný stúka er
br. Bent Bjarnason stofnaði á Patriksfirði
8 Nóv. s. 1. Stofnendur stúkunnar voru