Templar - 31.12.1907, Blaðsíða 1

TEMPLAR.
XX. ár.
Reykjavík, 31. Des. 190Y.
Aðflutnings- og tilbúnings-bannlög
Finnlendinga.
—o----
í skýrslu minni til síðasta stórstúkuþings
(Þingt. St.st. bls. 43) tek eg það fram, að
Finnland muni verða fyrsta landið hér í
Norðurálfu er fái bannlög, þessi spá mín
virðist nú vera að rætast, því löggjafar-
þing þeirra hefir með miklum atkvæða-
mun samþykt lög er banna allan tilbún-
ing áfengis á Finnlandi og allan aðflutn-
ing á því til landsins.
Finnar hafa löngum verið fremstir allra
þjóða hvað bindindismálið snertir, og nú
hafa þeir stígið enn lengra áleiðis, gert
áfengið að fullu og öllu landrækt, en til
þess að lög þeirra öðlist gildi verður Rússa-
keisari að samþykkja þau, en samþykki
hans er enn ófengið.
Svo langt voru Finnar komnir, að af
482 sveitarfélögum, sem þar eru, voru að
eins um io er leyfðu sölu með áfenga
drykks á veitingahúsum.
Fyrir nokkru síðan var þar skipuð nefnd
mætra manna til að íhuga áfengislöggjöf.
ina, og sú nefnd bar fram frumvarp um
héraðssamþyktabann. En svo tóku þeir
upp bannlagahreyfinguna. Og þeir gerðu
það ekki með neinu káki eður hálfvelgju,
heldur fylgdu þeim fram hiklaust og einarð-
lega, og meðhöndluðu þau eins og rétt er,
sem þá einu hugsunarréttu afleiðing at þekk-
ingu vorri á áfengum drylckjum og áhrifum
þeirra. Áfengisbannið var því skoðað þar eins
og ópíumsbann og sámkvæmt þvíýór engin
-atkvœðagreiðsla ýram um málið. En hins
vegar er það full kunnugt, að mikill meiri
hluti þjóðarinnar fylgir lögunum fast og
óskorið.
Á löggjafarþingi Finnlendinga eiga 5
politiskir flokkar sæti. Rétt eftir að þing
var sett báru þrir flokkarnir fram málið,
■og möttust þeir um það, hver þeirra heíði
orðið fyrstur til þess. Orsökin til þess,
mun vera sá, að við síðustu þingkosning-
ar var lögð afarmikil áhersla á bindindis-
málið, og mikill meiri hluti þingmanna
varð að heita því að fylgja bannlögunum
fast fram á þinginu. — Það ættum við að
gera líka.
Nefnd var sett í málið, og gaf hún ýt-
arlegt nefndarálit, og lagði fram frumvarp
til laga um bann gegn tilbúningi og að-
flutningi áfengis. Er lagabálkur þessi yfir
30 greinar.
Nefudarálitið.
í nefndarálitinu er meðal annars komist
svo að orði, eftir að búið er að gera grein
ifyrir frumvarpinu:
»Eins og kunnugt er, þá hefir hvorki
áfengislöggjöf vor eða bindindisfélagsskap-
ur fullnægt kröfum þjóðarinnar. Árið 1904
setti stjórnin nefnd manna til að rannsaka
alt það er lítur að áfengislöggjöf. Nefnd
þessi lagði til að áfengislöggjöfin væri að
fullu og 'öllu byggð á grundvelli héraðs-
samþyktabanns. I því sniði kom málið
fyrir landdaginn 1904—05, og var það þá
í ályktunarformi, og rjármálanetndin er hafði
malið til meðferðar var sömu skoðunar, en
af kunnum ástæðum féll málið niður.
Síðan hafa landstjórnarmál vor þroskast
með afarmiklum hraða. Þjóðin ýékk hlut-
töku í löggjöýimii og vaknaði við það úr
dróma og veit aý tilveru sinni.
Þessi stóri kjósendafjöldi1, sem hingað
íil hefir þegandi orðið að þola bölvun á-
fengisins, getur nú látið heyra til sín hér í
landdeginum. Og afleiðingin af því er sú,
að þessi hluti kjósenda, er hefir þroskaðar
skoðanir um skyldur heildarinnar gagnvart
bindindishreyfingunni, hefir enn betri tals-
menn en áður. I því efni nægir að benda
á það, að 113 nöfn (ianddags-fulltrúa) frá
öllum flokkum standa sem meðmælendur
bannlaganna«.
Nefndin leggur svo fram skýrslu um
eymd þá og volæði er orsakast af áfeng-
inu. Að því loknu tekur hún fyrir ýms
— ef ekki öll — mótmæli gegn bannlög-
um t. d.: að sumar stéttir séu með þeim
þvingaðar á móti vilja sínum að láta af
gömlum vana; að þau séu skerðing á frelsi
einstaklingsins; að þau dragi úr ferða-
mannastraumnum til landsins o. s. frv.
Þessu svarar nefndin meðal annars með
hinni algildu skoðun nútímans, að rétlur
emstakra borgara og ímyndaður réttur megi
sín minna og eigi að víkja ýyrir hinum
miklu líýskröfum þjóðarinnar.
Því hefir verið haldið fram, sem ástæða
gegn bannlögum, að þjóðin ætti r.ð ná
bindindi á grundvellli frelsisins, og það
ætti að sannfæra í því efni hvern einstak-
ling en ekki þvinga hann. En menn hafa
gleymt því, að sannfæringarleiðin, hversu
vel sem henni er haldið fram, er ófram-
kvæmanleg, og fórnardýr áfengisins eru
alt af nóg, og að það, að hœtta að fullu
og öllu við einhverja ýreistingu sýuir meira
siðýerðislegt þrek hjá þjóðinni, en að skemta
sér við bannvœnið við og við, og verða á
valdi þess.
Sú ástæða kom þar einnig fram — það
bólar líka á henni hér á landi — að lögin
séu slæm vegna þess að þau yrðu brotin
og launsala færi vaxandi. En nefndin
benti á löggjöf þeirra, er þeir sömdu árið
1866, og var brotin talsvert fyrstu árin,
en minkaði meir og meir er frá leið, uns
það hvarf með öllu. Það er líka t. d. aug-
ljóst að það verður mun hægara áð koma
í veg fyrir ólöglega vínsölu, þegar hver
ölvaður maður bendir á ólöglegt áfengi,
en svo ber að gæta þess, að þrám eftir
1 Þar á meðal konur.
24. blað.
áfenginu minkar eitikum hjá hinum uþþ-
vaxandi œskidýð, uns hún liverfur með öllu,
þar sem þeir venjast ekki á það.
Nefndin svaraði ö'.lum mótbárum, sem
vanaiega eru bornar fram, þar á meðal fjár-
hagsástæðunni, en ríkissjóður hefir á ári
10 milj. marka í tekjur af áfengi, eða tals-
vert yfir 7 miljónir króna.
Mikill hluti nefndarálitsins eru um vers-
unarsamning Finna. Finnland er, eins og
alkunnugt er, sameinað rússneska keisara-
dæminu, og því héldu sumir að samningar
þeir, er Rússar hafa gert við önnur lönd,
einkum þar sem talinn er upp innflutning-
ur á spritti, gæti orðið þröskuldur á vegi
laganna,
Nefndin finnur enga ástæðu til að líta
þann veg á málið eftir orðalagi samning-
anna. Auk þess hefir það lengi verið
bannað hjá Finnum að flytja brennivín til
landsins, og þótt sú vara væri flutt til
Rússlands, hefir enginn fundið ástæðu til
að kvarta yfir þessu banni.
Lögin
eru mjög nákvæm, og skal hér tilfæra
helstu greinar þeirra:
1. gr. Með áfengu efni í lögum þess-
um, eru talin öll þau efni er innihalda
meira en tvö procent eftir rúmhlutfalli af
etylalkohol við -þ 15 gráður á Celsius hita-
mæli. Maltdrykkir, sem hafa meiri styrk-
leika en fimm proent samkvæmt Ballings
aðferð, ber að skoða sem áfenga drykki,
þótt að drykkurinn við einhverja sérstaka
meðhöndlun geti eigi náð meiri áfengis-
styrkleika en fyr er greindur.
2. gr. Tilbúningur, imiflutningur, sala,
flutnmgur og geymsla á efnum er innihalda
áfengi eru leyýileg einungis í lœknisfrœði,
iðnaði og visindalegu augnamiði.
3. gr. Tilbúningur og innjlutningur á
efnum er innihalda áfengi er óskorinn rétt-
ur ríkisins og er ekki hægt að veita öðr-
um pennan rétt.
4. gr. er um hvernig eigi að haga á-
fengistilbúningi rikisins og í 5. gr. er um
hverjum megi selja áfengið frá ríkinu. Það
má selja það
a lyfjabúðum, sjúkrahúsum og vísinda-
legum félögum, en rétt til að fá áfengið
verða hlutaðeigandi að fá hjá senatinu
b iðnaðar-fyrirtækjum t. d. þeim er búa
til fernis, eter, tann- hár- húðar- og ylm-
vatn o. fl. Þó má áfengisstyrkleikinn þá
eigi vera minni en 50% eftir rúmhlutfalli
og eigi má selja minna en 100 lítra í einu.
Efni er innihalda áfengi og hafa verið
ónýtt til drykkjar selur ríkið eftir reglum
er síðar verða gefnar — af senatinu.
Ekki má selja neinum meira en 20
grömm af áfengi í einu á lytjabúðunum,
og læknisskipun þarf í hvert sinn.
Hegningarnar eru allharðar — þó ekki
um of. Sá er býr til, selur eða býður