Templar - 10.10.1912, Blaðsíða 3

T E M P L A R.
59
an fyrir áfengisnautnar-baráttunni. Það
kemur einmitt í ijós þarna, að eyðilegg-
ingarstarf þetta, sem menn ekki geta þreif-
að sig áfram í með tilraunum, og því ekki
á þann hátt aílað sér þekkingar á þýðingu
þess, heflr þó feykilega mikið að segja.
Af þessu má sjá, að hin „hróniska" á-
fengissýhi er jafnliliða tœringunni — eða
jafnvel enn þá fremur — versta plága nú-
tiðarinnar að veikindum til.
Af því sem áður er greint um eðli hinn-
ar „krónisku" áfengissýki, ieiðir það, að
hún er ekki að eins vottur um hina venju-
legu veiklun, sem fylgir daglegri eitrun
líkamsfrumlanna, heldur verður hún síðar
að ákveðinni veiki í einhverju líffæri, eins
og nefnt hefir verið áður 1 bókinni, þar
sem talað er um uppruna og orsök hvers
sjúkdóms um sig. Þau veikindi, sem mað-
ur oftast verður var við að eiga rót sína
að rekja til áfengisins, eru: magakvef,
þarmakvef, kokkvef, „króniskir" nýrna-,
lifrar- og hjarta-sjúkdómar, kalkmyndun í
blóðæðunum, slag, gigt, sykursýki, og svo
ýms veikindi í taugakerfinu, bæði í heil-
anum og sjálfum taugunum. En auk þess
eru varla nokkur þau „krónisk" veikindi
til, þar sem ekki megi benda á áfengið
meðal líklegustu orsakanna til þeirra.
Til þess að fá hugmynd um það, hve
mikinn hluta líffærasjúkdómar þeir, sem á-
fengið þannig getur vaidið, eiga í heilbrigð-
isástandi þjóðanna, gæti maður farið ýms-
ar leiðir. Mjög mikils verðar upplýsingar
getur maður þannig fengið með því, að
athuga skýrslur ýmsra líftryggingarfélaga,
einkum enskra. En hér skal að eins tek-
ið eitt dæmi, nefnilega félagið: „Sceptre
life association".
Féiag þetta er stofnað af mönnum úr
nokkrum trúarflokkum, sem álitu að þeir
hlytu að lifa lengur en menn gerðu al-
ment, vegna hins kyrláta og liófsama líf-
ernis síns, og væri því of dýrt fyrir þá að
ganga í hin almennu líftryggingarfélög.
Félaginu var skift í tvær deildir, aðra handa
bindindismönnum, en hina handa „hófs“-
mönnum. Þeir, sem trygðir eru í bind-
indisdeildinni, verða fimta hvert ár að gefa
samvizkuvottorð um, að þeir hafi verið al-
gerðir bindindismenn þessi fimm ár. En
skilyrðin fyrir að verða tekinn í hina deild-
ina, eru mjög ströng. Maðurinn verður að
færa sannanir fyrir því, að hann hafi, ekki
að eins yfirstandandi tima, heldur altaf iif-
að „hóf“sömu og reglusömu iífi.
Og reynsla sú, sem félag þetta hefir
fengið siðan, sýnir að grundvallarhugmynd-
in fyrir starfsemi þess, hefir verið rétt.
Um alt Engiand eru notaðar samskonar
dánarskýrslur. Og af margra ára þjóðhags-
skýrslum hafa menn þar búið sér til töflu
yfir það, hve margir deyja af hverju þús-
undi manna á ýmsu aldursskeiði. og er svo
þessi tafla lögð til grundvallar, bæði í líf-
tryggingarfélögum, þegar reiknaðar eru út
„bónus“-upphæðir, og svo í ýmsum öðr-
um tilfellum.
En af skýrslum fyrnefnds félags, sem
ná yfir tímabilið frá 1887—1900 sést, að
tala dáinna manna í hófsemisdeildinni er
20°/o lægri en i hinni almennu dáDartöflu,
en aftur á móti 45V20/# iægri í bindindis-
mannadeildinni en i almennu dánartöflunni.
jÞað er ekki svo mjög athugavert, að
maður sér á þessu að þeir menn, sem lifa
kyrrlátu og reglusömu lífi, lifa lengur en
aðrir menn, þess gat maður fyrirfram vænst.
En hið undraverðasta við þetta er hinn
mikli munur miili þessara tveggja deilda i
sama félagi. Þar getur maður borið sam-
an tvo flokka manna úr sama þjóðfélagi,
sem búa við svo lík lífskjör og lifnaðar-
hætti sem framast er unt; á þeim er að eins
sá eini munur, að í öðrum flokkinum eru
eingöngu menn, sem eru „hóf“-samir í á-
fengisnautn sinni, en í hinum eru algerðir
bindindismenn. Og þessi munur, sem virð-
ist vera svo lítill, veldur því, að munurinn
á dánartölu deildanna verður 25V2%. Það
er svo skýr sönnun sem frekast er hægt
að fá, um það hve mjög áfengisnautn,
þótt í „hófiu sé, getur hjálpað til að stytta
líf manna.
En hve mikinn hiut áfengið á í að válda
veilmidum, getur maður bezt séð af at-
hugunum þeim, sem gerðar hafa verið á
því, hve oft áfengissjúkdómar eru kanamein.
Nákvæmustu og víðtækustu athuganirn-
ar eru frá Sviss. Frá 15 stærstu bæjun-
um eru til skýrslur, sem ná yfir átta ár,
og sýna hve margir hafa dáið beinlínis af
völdum „króniskrar" áfengisnautnar. Það
liggur í augum uppi, að til þess að fá rétt
yfirlit með slíkum rannsóknum, þá verður
maður að leita áfengisveiklunarinnar þar,
sem hún helzt er, nefnilega hjá fullorðnum
karlmönnum. Því ef að maður tæki kon-
ur og börn með í reikninginn, þá mundi
maður fá algerlega skakka hugmynd um
þýðingu áfengisins. Og athugi maður þess-
ar svissnesku skýrslur um fullorðna menn
á 40— 60 ára aldri, þá sér maður að 7.
hver maður hefir dáið beinlínis af völdum
„króniskrar" áfengisveiklunar.
(Niðurl.).
Rómverska konan.
Saga eftir J’aul IJegse.
(Framh.).
]Jað var lítil, fjögra til firam ára gömul
stúlka; hún var í brúnum flosklæðnaði, sem
líktist miklu fremur brúðubúnaði en barns.
Hún bar lítinn, uppmjóan hatt á höfði, sem
líktist frygverskri húfu. Undir hattinum var þétt,
svart hár, sem féll niður á herðar — en það
var ekki tfzka í þann tíð. Hún kom þjótandi
á tánum inn í herbergið, en stansaði á miðju
gólfi, því kerlingin sagði eitthvað við hana,
sem ég skildi ekki. Hún athugaði ókunnuga
manninn með undrun og forvitni, sem enn þá
lá í rúminu, þótt liðið væri langt fram á
dag, alveg eins og ég væri eitthvert aðskota-
dýr. Hún var lfklega hálfhrædd við kerl-
inguna. Þegar kallað var á kerlinguna úr
næsta herbergi og hún var farin, tók hugur
að vakna hjá litlu stúlkunni og hún Iæddist
fast að rúminu mínu og tylti sér á tá, til þess
að skoða mig; en útlit hennar lýsti því, að ég
væri eins og myndastytta eða einhver dauður
hlutur. Ég bærði ekki á mér dálitla stund og
skemti mér við að skoða þessa litlu, yndislegu
stúlku og fagra andlitið hennar. Það líktist
fögru konunni; drættirnir voru nákvæmlega
lnnir sömu, eins og vaxmót eða rninkað brjóst-
líkan úr marmara, Augnabrýrnar voru skarp-
legar, munnurinn bar þóttalegan svip, ennið
var fagurlega lagað með breiðum dráttum;
það var hulið mjög af hárinu, sem var skift
í miðju. Móðir hennar hafði dökk augu, en
hennar voru safírblá.
»Hvað heitirðuPc spurði ég að lokum og
hafði svo hátt, að vel mátti heyra.
»Bicetta«.
»Og móðir þín?«
»Mamma«.
»Þykir þér dálítið vænt um mig, Bicetta?«
Hún hneigði sig án frekari umhugsunar.
»Veistu?« sagði ég, »að ég er veikur; ann-
ars mundi ég leika mér með þér, og þegar
við hefðum skemt okkur reglulega vel, þá
mættir þú til, í staðinn, að gefa mér ofurlít-
inn koss«.
I sama vetfangi klifraði barnið upp í rúm-
ið til mfn, lagði báðar hendurnar um hálsinn
á rnér og þrýsti litla munninum að vanga
mínum.
Þá opnuðust dyrnar. Fagra konan kom inn.
Ég sá á henni, að hún ætlaði að reiðast, er
hún sá mig svona rækilega umsetinn. En
hún hló.
»Hvaða læti eru þetta, Bicetta!« hrópaði
hún. »Lofðu manninum að vera í friði.
Komdu; við skulum fara út«.
»Ó, frú!« sagði ég. »Lofið henni að vera
hjá mér; hún er mjög væn; og ég er — eins
og þér sjáið — bráðum alheill heilsu. Segið
mér að eins — «
Hún gekk hratt að rúminu til mín. Hreyf-
ingarnar voru jafn-fagrar og tignarlegar og
sorgmæddu kvenhetjanna. er þær birtast oss
á leiksviðinu. Hún tók litlu stúlkuna frá mér.
»Kyr«, sagði hún mjög alvarlega. »Þér
megið ekki tala. Læknirinn hefir stranglega
bannað það. Þessi litli villiköttur skal ekki
að sinni gera yður erfiðleika. Ég ætla í burtu
og verð um klukkutlma að heiman. A meðan
mun hún móðir mín gæta hennar, svo að hún
geri enga vitleysu. Verið nú aðgætinn og
gerið nú alt, sem yður verður sagt. Annars — «
Fyrst sýndi hún á sér ógnunarsvip, en svo
brosti hún og blíðan og viðkvæmnin birtust
á ásjónu hennar. Hún bandaði til mín með
hendinni í kveðjuskyni og bar hún forkunnar
fagran glófa. Hún var f dökkleitum silki-
kjól, sem gerði hinn þriflega skapnað hennar
enn þá mikilfenglegri. Utan yfir honum var
hún í flostreyju með dökkum loðskinnslegging-
um. Hatt hafði hún á höfði með svörturn
fjöðrum, en engu öðru skrauti. Eins og ég
gat bezt séð, var allur búnaður hennar hinn
fegursti og smekklegasti. Hún tók barnið við
hönd sér og fór með það fram 1 herbergið.
Ég varð nokkra stund aleinn og nú athug-
aði ég herbergið, sem ég var í, í fyrsta sinni.
Það var áreiðanlegt, að frúin, húsráðandinn,
hafði látið mér í té svefnherbergi sitt. Rúmið
var klætt silkitjöldum og koddinn var settur
kniplingum. í miðju herberginu hékk stór
ljósakróna úr eir; digru, hálfbrunnu kertin
báru þess vott, að þau voru ekki látin vera þar
eingöngu fyrir fegurðar sakir. Yfir arninum
var breiður spegill í gullurogerð og náði hann
alveg upp undir loft. Stór klukka stóð á
svartri múrbrún úr marmara og ofan á henni
var gylt mynd af ástargyðjunni og sat hún 4
perlumóður, sem borin var af þremur sjáfar-
guðum. Beggja megin klukkunnar voru fagr-
ar ljósastikur, gerðar í París. Borðið, sem
var á miðju gólfi og nú var alsett skálum með
ís og öðrum hjúkrunartækjum, og var smíðað
í rokoko-stíl, virtist eiga að vera fyrir framan
rauða floslegubekkinn, sem var við vegginn
gegnt rúminu, því bognu og vel gyltu fæturn-
ir hans virtust eiga svo vel við alt útskurðar-
skrautið á borðinu. Að öðru leyti var þar
ekkert að sjá, hvorki blóm né myndir, að
undantekinni andlitsmynd í fullri stærð, sem
hékk yfir legubekknum. Það var kardínáli;
greind og hyggjuvit skein út andlitinu; það var
eitt at þessum presta-andlitum, sem brynja og
hjálmur samsvaraði miklu betur, en rauði hatt-
urinn og kennimannsskrúðinn. Það var und-
arlegt; ég var altaf að athuga augu myndar-
Næsta blað ifO. október.