Templar - 10.11.1912, Blaðsíða 2

66
TEMPLÁR.
„Templar“
kemur út & hr*r;um 20 daga fresti, miuit 18 blðð. Verð
argangsini 2 kr., er borgist 1, júlí. Útiölumenn fi 25°/« í
■ölulaun.
Ritstjórn, afgreiðslu og innheimtu annait Jon Árnason,
Box A 21, Reykjavik. Afgr. á Smiðjuitig 5, kL 7—8 ilðd.
anna eru það, svo ekki verður sagt að
bindindisofstæki haíi ráðið, er um söfn-
un og tilbúning þessara hroðalegu talna
var að ræða.
Ofanskráð yfirlit er bygt á heimuleg-
um dánarvottorðum. Það er fengin
reynsla fyrir því, að hin almennu dán-
arvottorð, sem afhent eru ættingjum hins
látna, segja ekki allan sannleikann. Dr.
Hindhede hefir kallað þau »Iygavottorð«
og bindindisnefndin úrskurðaði þau ger-
samlega »ónothæf, til þess að gera úr
ábyggilegar skýrslur um dauðamein«.
Ástæðan er, segir dr. Geill — sumpart sú,
að læknirinn hafi af vorkunnsemi til-
nefnt dauðamein, sem ekki sýni berlega
vandræðaástand hins látna, sumpart sú,
að á hinum venjulegu vottorðum er
einungis spurt um þann sjúkleika, sem
var dauðameinið, en ekki um orsök
hans, sem oft er drykkjuskapur.
í Berlín verður að gefa tvö dánarvott-
orð, annað til ættingja, prests og skifta-
réttarins, en hitt til heilbrigðisráðsins til
notkunar við opinbera skýrslugerð. Síð-
ara vottorðið er heimulegt. Á fyrsta ár-
inu sem menn notuðu bæði vottorðin
(1904), skýrðu þau opinberu frá 55, en
hin heimulegu frá 895 áfengisdauðdögum.
Skýrslur þær, sem að framan eru
skráðar, eru bygðar á lieimulegum vott-
orðum og eru því í öllu tilliti áreiðan-
legar.
Dr. Matti Helenius hefir í doktórs-rit-
gerð sinni, »Alkoholspörgsmaalet« gefið
eftirfarandi yfirlit yfir manndauða af
völdum áfengis á einu ári í nokkrum
löndum Norðurálfunnar og lieíir hann
sumpart lagt opinberar hagskýrslur til
grundvallar og sumpart áætlanir og
skýrslur sérfróða manna í þeirri grein:
Bretland............... 40,000
Holland og Belgía . . . 20,000
Itússland............. 100,000
Frakkland.............. 40,000
Pýzkaland.............. 40,000
Norðurlöndin og Sviss . 10,000
Alls 250,000
Á altari áfengisnautnarinnar hefir því
i ofannefndum löndum verið fórnað síð-
ustu 30 árin 7x/2 miljón manna, eða jafn-
mörgum og farist hafa í öllum styrjöld-
um nítjándu aldarinnar.
Hófsemi og manndauði. Skýrslur lífs-
ábyrgðarfélaganna sýna, að dauðratalan
er 22—36°/o hærri meðal hófsmanna en
bindindismanna.
Ensku félögin skifta líftryggjendum
sínum í tvo ílokka og fá þeir »bonus«
eftir dánartölu ílokksins: bindindismenn
og þeir hófsömu. Drykkjumenn fá alls
ekki inngöngu í ensk lífsábyrgðarfélög.
United Kingdom Temperance & Pro-
vident Institution hefir gefið skýrslu um
35 ár (1866—1900) þannig:
Áætlaö. Dánir.
Bindindisdeildin . . 8442 6028 71
Hófsemisdeildin . . 11293 10850 96
Nœsfa blad 30. nóvember.
Dauðratalan er því 25% hærri hjá
hófsmönnum en bindindismönnum.
Önnur skýrsla frá sama félagi, sem
nær yíir 60 ára bil (1841 —1901), er enn
betri í garð bindindismanna. Hún er
þannig (eftir Líftryggingartíðindum blaðs-
ins »Politiken« 3. ágúst þ. á.):
Af 11776, sem voru trygðir í almennu
deild félagsins, dóu 8947 og voru lífsár
þeirra samanlögð 466,943.
Á sama tíma dóu að eins 5124 í bind-
indisdeildinni og voru samanlögð lífsár
þeirra 393,010. Til þess að ná sömu
hundraðstölu og i hófsemisdeildinni,
hefði dauðratalan þurft að vera 6959 i
staðinn fyrir hina ofannefndu 5124.
Pessi samlíking sýnir, að dauðratalan
hjá hófsmönnum er 36°/o hærri en hjá
hinum.
(Politiken bætir því við að útkoman
sé undraverð).
Sceptre Life Association skýrir svo frá
að í 17 ár (1884—1900) sé reynsla þess
þannig:
Aætlað. Dánir. °/»
Bindindisdeildin . . 1118 623 55,72
Hófsemisdeildin . . 1938 1533 79,21
Mismunurinn er 23V2°/o.
Scottish Temperance Life Assurance
Co. skýrir svo írá, að í 15 ár (1883—
1897) sé reynsla þess 'þannig:
Aætlað. Dánir, */»
Bindindisdeildin 492 232 47
Hófsemisdeildin . 155 107 69
Mismunur er 22 af hndr.
Rekabíta-Reglan á Englandi (meðlim-
ir hennar drekka að eins vatn) og Odd-
fellow-Reglan á Englandi (sem leyfir fé-
lögum sínum hófsama áfengisnautn)
starfa báðar sem sjúkrasjóðir. Skýrsl-
urnar sýna jafnaðar-lífslengd félaganna
frá vissu ári:
Aldur. Rekabitar. Oddfellows. Rekab. i liag.
18 ára 50,62 ár 42,87 7,75 ár
20 — 48,83 — 41,35 7,48 -
24 — 44,30 — 37,61 6,69 —
30 39,72 — 33,96 5,76 —
35 — 35,08 — 30,32 4,76 —
40 — 30,58 26,75 3,83 —
45 — 26,11 — 23,28 2,83 —
50 — 21,78 — 19.87 1,91 —
55 17,65 — 16,64 1,01 —
60 — 13,81 — 13,60 0,21 —
Líka hefir verið gerður samanburður
á Rekabítunum (bindindi) og Foresters
(hófs). Eftirfarandi tafla sýnir, að af
1000 18 ára félögum geta þessir vænst
þess að lifa neðannefnd aldursár eða
yfir það
Aldur. Forcsters. Rekabitar. Rekab. í hag.
40 ár 828 887 59
45 — 775 856 81
50 — 713 815 102
55 — 640 769 120
60 — 552 686 134
65 — 452 589 137
Samanburður á dauðratölu í hinum
almennu sjúkrasjóðum á Englandi og
Rekabítunum, sýnir, að Rekabít, sem er
18 ára að aldri, getur vænst þess að lifa
8,72 ár lengur en menn alment.
Við íslendingar eigum enn þá engar
dánarskýrslur um þessi efni og getum
því ekki sagt hvernig ástandið sé hér á
landi; en líklega mundi láta nærri að
hlutföllin yrðu lík, ef nákvæmlega væri
leitað, því ekki eru slysfarir fáar og
margir hafa dáið löngu fyrir timann af
völdum áfengisnautnarinnar.
Til þess eru annara víti að varast þau
og lenging æfinnar er mikils vert atriði
fyrir þjóð, sem þarf að ryðja sér braut.
Brennivinsnautnin
í Frakklandi.
Frakkneska hagfræðisritið „Bulletin de
statistique“ hefir nýiega birt siðustu skýrsl-
ur um áfengisnautnina í Frakklandi — það
er að segja, alla eimda drykki — og sýnir
það, að síðari árin hefir hún farið stöðugt
vaxandi. Þrátt fyrir það þótt heimabrensla
sé miki), sem engar skýrslur eru um, þá
sýna skýrslurnar þó, að í Frakklandi er
drukkið árlega brennivín, eins og hér segir
(og er þvi breytt í hreint áfengi (alkohol)
100%):
Ár: Hektólítrar: Á íbúa (i lítr.):
1907 1,289,408 3,31
1908 1,339,578 3,44
1909 1,342,006 3,46
1910 1,399,034 3,59
1911 1,574,018 4,06
Hér við bætast svo öll þau ósköp, sem
drukkið er af víni og cider og hin sífelt
vaxandi ölnautn.
Sérstaklega hefir aukning brennivíns-
drykkjunnav síðari árin vakið óhug mikinn
þar sem hún nemur ei minna en 11%.
Og ekki bætir það úr skák, þegar full-
trúadeild frakkneska þingsins hefir nýlega
felt tillögu um að fækka drykkjukránum.
Það er sýnilegt, að áfengisverzlararnir og
framleiðendur hafa mikið vald þar í landi,
þegar löggjafarþingið þorir ekki að stíga
jafn-lítilfjörlegt spor.
Út af þessu segir „Ref.“:
Þótt neðri málstofau sjái ekki eða vilji
ekki sjá afleiðingarnar af hinni sífelt stíg-
andi áfengisnautn, fyrir Frakkland, þá eru
þó til þeir frakkneskir menn —jafnvel fyrir
utan hina veiku bindindishreyfingu — sem
sjá, að eina afleiðingin er aukin áfengis-
sýki og allar þær hörmungar, sem hún
hefir i eftirdragi. Sérstaklega hefir einn
þektur frakkneskur stjórnmálamaður, M.
Joseph Reinach skýrt það í bók, sem hann
gaf út i fyrra, „Contre l’alcoolisme" (gegn
áfengissýkinni), hvar þetta muni lenda.
Og það er jafnvel farið að rofa til hjá
frakkneskum blöðum í áfengismálinu. Stór-
blaðið „Temps“, sem flutti 5. ágúst þ. á.
ofan3kráðar tölur, fer um þær þessum
orðum:
„Þau skíru sannindi, sem birt eru í
„Bulletin de statistique" um áfengisnautn-
ina í Frakklandi hin síðari árin, gefur oss
glögga hugmynd um hina hræðilegu fram-
för, sem áfengisnautnin 1 landi voru hefir
tekið, og hvernig þessi plága sýgur þrekið
úr þjóðinni og eyðileggur framtíð hennar".
Leiðrétting. í síðasta blaði stóð í 2.
dálki töflunnar í greininni: „Barnareyking-
ar“, talan 17, en á að vera 13. Sama vill-
an var í „Skólablaðinu".