Templar - 24.08.1918, Blaðsíða 3

TEMPLAR.
27
Pannig lítur stór hópur sænskra Iækna
á þetta mál, en hvernig líla blessaðir
læknarnir okkar á það? Hvernig gegna
þeir hinni sjálfsögðu skyldu sinni að
innræta þjóðinni, hve mikil hælta og
tjón, andlega og likamlega, stafi af nautn
áfengra drykkja? Hvað skyldi sá dagur
heita, að þeir sendi samskonar ávarp
og þetta, út á meðal íslenzku þjóðar-
innar? Því miður virðist hið sorglega
tákn tímanna benda til þess, að of marg-
ir i læknastéttinni íslenzku hafi aðra
skoðun á þessu máli, en ýmsir stéttar-
bræður þeirra í öðrum löndum, og þó
verður eklci komist hjá þeirri hugsun,
að læknisfræðin vor á meðal sé bygð á
sama grundvelli og annarsstaðar í heim-
inum. En þó telcur út yíir alt, ef lækn-
ar fara i þann ham, að hjálpa þeim,
sem þjást af óstjórnlegri áfengis-fýsn, til
þess að svala þeirri fýsn, og tremja
þessa hjálp í skjóli þeirra sérréttinda,
sem þjóðfélagið hefur fengið þeim í
hendur og trúað þeim fyrir. Læknum
þeim, sem á þessu kynnu að flaska,
væri óefað sæmra að taka meira tiilit
til sinnar eigin virðingar heldur en láta
leiðast af vorkunnsemi við þá menn,
sem standa betlandi frammi fyrir þeim
um þann hlut, sem þeir, er neyta, eiga
víst að uppskera nýja bölvun af, ef þeir
ná í, og sem engurn ætti að vera kunn-
ugra um en einmilt læknunum sjálfum.
Líkt er að segja um prestana, að ef
þeir fjmdu oftar en á sér stað, hvöt lijá
sér til þess af ræðustólnuin að vara á-
heyrendur sína við böli og bölvun vín-
nautnarinnar, þá mundu þeir sumir, ef
til vill, hafa fleiri áheyrendur í kirkjum
sínum, en jafnframt komast hjá því að
vera heyrnar- og sjónarvottar að ýmsri
þeirri svívirðingu, sem fetar í fótspor
drykkjuskaparins og að sjálfsögðu
hlýtur að hrella og særa hverja óspilta
prests-sál. Og þótt ekki hvíli lagaleg
skylda á prestunum að vera bindindis-
menn, þá hvílir þó óneitanlega sú sið-
ferðisskylda á þeim, að ganga þar á
undan öðrum bæði í ræðum og fram-
ferði, og varast sjálíir þær ásleylingar í
vinnautn, sem þeir vita að leiðir til spills
siðferðis og jafnvel til lasta. Og þegar
svo er komið með öðrum siðuðum þjóð-
um, þar sem vínbann er þó ekki lög-
leitt, að prestar mega ekki lála sjá sig
ölvaða á almanna-færi eða í umgengni
sinni við söfnuði sína án embættismissis,
liverjar kröfur skyldi þá mega gera til
prests í bannlandinu sjálfu? Eg þarf
ekki að svara spurningunni: krafan til
þessarar stéttar á svæði bindindis er svo
augljós og sjálfsögð, að prestar ætlu að
minsta kosli ekki lengur að þurfa að
vera í nokkrum efa um, livaða stefnu
þeim beri að taka í þessu máli, hvað
þeir eigi að aðhyllast og hverju að hafna,
þegar svo ber undir, að þeir eigi úr að
skera fyrir sjálfa þá eða aðra í máli
þessu, hvort heldur ræða er um í kirkju
eða utan kirkju.
Þá er eftir að minnast örfáum orðum
á lögreglustjórana okkar, sýslumennina,
hvaða kröfu megi gera til þeirra á svæði
hindindis- og bannmálsins. Að því leyti,
sem þeir eru sellir verðir laga og jafn-
framt eiga að liafa eftirlit með framferði
manna á vissum sviðum, þá liggur í
augum uppi að einnig til þeirra hljóm-
ar sú krafa æði hávær: Styðjið að öllu
því sem eflir góða reglu og verið allir í
því að innræta mönnum, háum sem
lágum, virðingu fyrir lögum landsins.
En til þess að geta komið fram sem
slíkir, og til þess með einurð og án
þess að blikna, að geta litið framan í
þá, sem þeir, stöðu sinnar vegna, þurfa
að hirta eða vanda um við, þá er þeim
ekki siður en öðrum embættismönnum
þörf á því, að vera sem hreinastir og
sizt af öllu bendlaðir sjálfir samskonar
ávirðingum og þeim, er þeir eiga að
refsa fyrir. Þólt þetta eigi við á öllum
sviðum embættis þeirra, þá reynir þó
ekki hvað sízt á þessa embættismenn,
þegar ræða er um verndun bannlag-
anna. í höndum drykkfeldra lögreglu-
stjóra, verður alt slíkt eflirlit kák eitt,
og lil lítils annars en að skaða það
málefni, enda hlyti það að vera sjón að
sjá t. d. drukkinn lögreglustjóra vera að
annast um að koma drukknum manni
á einhvern vissan slað til að »sofa úr
sér«. Líklega ætli hver Iögreglustjóri
hægra með að hafa eftirlit með þeirri
óreglu, sem oftast er á braulum vínsins,
ef liann sjálfur væri sýkn af þeirri á-
virðingu.
Það er sagt, að eflir höfðinu danzi
limirnir. Eins og hverju því bygðar-
lagi lilýtur að vera vel farið, sem á því
láni að fagna, að höfðingjar þess séu
samhentir reglumenn, eins væri að hinu
leytinu naumast við góðu að búast þar,
sem svo væri ef lil vill ástalt, að em-
bættismennirnir væru meira eða minna
við öl kendir, að ég minnist ekki á, ef
sú óhæfa kæmi fyrir, að slíkir menn
létu sjá sig ósjálfbjarga á almanna færi.
Og þótt ilt sé til þess að vita, að noklc-
ur maður skuli láta sig henda slíkar á-
virðingar, þá er það þó að bíta höfuðið
af skömminni, ef embættismennirnir bera
svo lilla virðingu fyrir sjálfum sér, að
þeir, ef til vill, iðulega verði þannig á
sig komnir.
Þjóðfélagið á heimtingu á óskiftum
kröftum þessara manna. Þeim er hvorki
leyíilegt að spilla á þennan hált með
of mikilli vínnautn, heilsu sinni eða
tefja sig við þá nautn frá skyldustörf-
um sinum. Þjóðfélagið á heimtingu á
þvi að geta hvenær sem er leitað til
þeirra sem embættismanna, og það á
aldrei að þurfa að koma fyrir, að þeir
séu svo á sig komnir, að verkin sem
þeir eiga að vinna, fari fyrir þá sök í
handaskolum, eða að þau séu ógerð t.
d. af því að þeir verði að »sofa úr sér«
eða ná sér til þess að geta starfað.
Og þótt við bindindismenn höldum
því fram að engir megi í raun og veru
drekka, af því, að það er sartnað að
jafnvel lítil nautn áfengis veikir mann-
inn andlega og líkamlega, auk þess sem
hver og einn, sem víns neytir, á það á
hættu að:
»Eitt einasta syndar angnablik
sá agnarpunkturinnn smár,
oft lengisl í æfilangt eymdarstryk,
sem iörun oss vekur og tár«.
Þá höldum við þó hinu enn hiklaus-
ar fram: að embættismennirnir megi þó
sízt af öllum drekka, meðal annars sök-
um siðferðiskrafa nútímans.
(»Skeggi«).
Til athugunar.
»Morgunblaðið« er iðið að fræða les-
endur sina um bannmálið og hvernig
því gengur í öðrum löndum, en á sína
alkunnu vísu. Fyrir nokkru flulti blað-
ið þá fregn frá Danmörku, að danski
bindindisflokkurinn hefði klofnað út af
bannmálinu. Engu líkara er, en að blaðið
hafi himin höndum tekið út af frétt
þessari og er líklegt að andbanningar
hafi álitið sér það stuðning nokkurn.
»Tpl.« fékk fyrir nokkrum dögum nýút-
komna árskýrslu stærsta bindindisfélags-
ins í Danmörku og er formaður þess
Claus Johannessen, sem er foringi allra
bannmanna þar í landi. Er í skýrslu
þessari ekki minst einu orði á klofning
í danska bannflokknum og þó nær
skýrslan lil miðs þessa sumars.
*
¥ ¥
»MorgunbIaðið« flutti nýlega þá fregn,
að í Noregi væri alstaðar bruggað á-
fengi í heimaliúsum og brennivínsbann-
ið komi þar að engum notum. Væru
svo mikil brögð að þessu, að yfirvöldin
gætu ekkert við það átt. — Af því að
Morgunblaðið hefur sýnt óvenju mikla
viðleitni í því að reka erindi andbann-
inga og er sú hljóðpípa þeirra, sem læt-
ur nokkuð verulega til sín heyra, þá
væri rétt að minna bæði þá og hlaðið
á, að það er ekki algert aðflutningsbann
i Noregi, þar er brennivínsbann. »Tpl.«
minnir ekki betur, en að andbanningar
hafl borið upp frumvarp í þinginu í
fyrra um að leyfa innflutning á vínum
og með því óskað að fá hið sama fyrir-
komulag og nú gildir í Noregi. Undar-
legt má það vera, ef það sem blaðið
fræðir menn um, skuli gerast í landi
þar sem þeirri aðferðinni er beitt, og á-
fengismálið virðist komið í það horf,
sem andbanningar hér halda fram, sbr.
auglj'singar þeirra í blöðunum og frv.
Pétur á Gautlöndum og Jóns á Hvanná.
Væri ekki vissara fyrir Morgunblaðið að
athuga hvort skýrsla þess sé rétt, því
komið hefur það fyrir, að blaðið hafl í
sumum fregnum sínum vilst frá sann-
leikanum.
★
♦ ¥
»Morgunblaðið« lók upp grein úr »ís-
lendingi« eftir Stgr. lækni Matthíasson,
um »kaffi« og »ofát«. Er grein þessi
mjög góð í nálega öllum atriðum og
hefði verið lilið við hana að alhuga ef
Morgunblaðið — hljóðpípa andbanninga
— hefði ekki flutl hana.
Astæðan til þess að Mbl. flutti grein-
ina er sú, að í henni standa þessi orð:
»Þótt kaffi, tóbak og áfengi sé alt sam-