Þjóðmál - 03.05.1971, Blaðsíða 4

FAXI skrifar:
GENGIÐ FRAMHJÁ EYJAMÖNNUM
Það hefur mikið gengið á
hjá framsóknarmönnum í kjör-
dæminu, cinkum hér í Eyjum,
undanfarið. Það sem þessum
uppþotum veldur er það, að
Framsóknarflokkurinn not-
færði sér samtryggingu flokka-
valdsins í bankakerfinu og
skipaði Ilelga Bergs banka-
stjóra sinn við Landsbankann.
Það er hins vegar viðtekin
regla hjá Framsókn, regla sem
þeir tóku upp vegna þrýstings
frá fólkinu í landinu, sem Sam-
tök frjálslyndra gerðust mál-
svarar fyrir, að bankastjórar
afsali sér þingmennsku.
Nú vill svo til, að búið var
áður að ákveða lista framsókn-
armanna í kjördæminu, og var
þá Helgi Bergs í sínu gamla
sæti, 3. sæti, sem fulltrúi Eyja-
búa á listanum. Helgi sá sér
ekki annað vænlegra en að
ganga af listanum vegna hinn-
ar nýju stöðu.
Svo vill til, að þessir við-
burðir gerðust, stóð yfir flokks-
þing Framsóknar. Þar áttu sæti
nokkrir fulltrúar kjördæmisins,
fáir úr Eyjum. Var þá ákveð-
ið á klíkufundi með Ölafi Tvi-
átta Jóhannessyni, að 3. sætið
skyldi tekið af Eyjabúum og
fært Árnesingum, sem þegar
áttu fyrir 1. sætið. Þessi ofrík-
isákvörðun var svo keyrð í
gegn með siíkri hörku og því-
líkum hraða, að framsóknar-
menn í Eyjum fengu engum
vörnum við komið.
Þessi ákvörðun mæitist mjög
illa fyrir í Eyjum. Þetta var
glöggt merki þess, að Fram-
sókn leggur lítið upp úr þeim
hluta kjördæmisins, sem mest-
ar tekjur færir þvi og er í
mestum uppgangi. Eyjabúar
eiga að leggja til fé og dug-
andi fólk, — en aðeins í skit-
verkin. Áhrif mega þeir ekki
hafa, né fulltrúa í stjórnarkerf-
inu. Þetta sætta Eyjabúar sig
vissulega ekki við, og hafa þeir
hótað að nota atkvæði sitt í
þágu annarra flokka, sem
meira mætu Eyjar og þann
skerf sem þær Ieggja til þjóð-
arbúsins.
Allt var við suðumark. Þá
tók Olafur Tvíátta sig til og fór
til Eyja til að reyna að „sjatla“
mannskapinn. Dvaldi hann þar
í 2—3 daga og hitti einstaka
flokksmenn, hópa, hélt fundi og
notaði ails staðar sömu umtöl-
urnar. En ekkert gekk né rak.
Óiafur fór úr Eyjum meir tví-
átta en nokkru sinni áður.
Það er haft eftir Árnesing-
um, að þeir muni ekki sætta
sig við, að Hafsteinn Þor-
valdsson verði tekinn úr 3. sæt-
inu. Allt er því í hnút, og fyr-
irsjáanlegt er, að gengið verði
framsjá Eyjarbúum á þessum
lista.
FAXI hvetur alla Eyjabúa til
að hugsa nú vel og rækilega
sín mál. Hvernig væri t.d. að
hætta að vera fastur og hnýtt-
ur flokksböndum? Mætti ekki
athuga, hvort ekki finnst
flokkur, sem ber í stefnuskrá
sinni hreina og óspillta iafn-
aðar- og samvinnustefnu? Væri
ekki rétt að sjá til, hvort sá
flokkur muni gera Eyjum og
Eyjabúum hærra undir
höfði en Framsóknarflokkur-
inn?
Sjáum til.
Aðsend grein:
Misnotkun á ríkisvaldinu
Hvar eru varðarnir
Dr. Gylfi?
Sú efnahagsstefna, sem nú-
verandi ríkisstjórn heldur uppi,
er eitt hið furöulegasta fyrirbæri
í allri efnahagssögunni saman-
lagðri.
Einahagsstefna þessi er ekki
duttiungastefna án ákveöinna
markmiöa, eins og sumir vilja
haida fram, heldur er hér á ferö-
inni þauiskipuiögð viöleitni til aö
færa sem mest ai þjóóarauóæfum
landsmanna yiir á hendur efna-
stétt landsins.
Þessar eínastéttir eru fyrst og
fremst auðugir atvinnurekendur
og svo slatti af gæðingum i stjórn-
kerfinu, þ. e. a. s. bitlingar.
En hvernig kemur fram við-
leitni ríkisvaldsins til að auðga
efnastéttirnar?
Sú viðleitni kemur fram á
margs konar hátt. Tökum sem
dæmi hinar algengu gengisfelling-
ar. Hverjir skyldu svo sem græða
á þeim?
Að sjálfsögðu eiga þær að vera
útflutningsgreinunum til hags-
bóta, en þær leiða undantekning-
arlaust af sér víxlhækkanir kaup-
gjalds og verðlags.
Þessar víxlhækkanir enda alltaf
með því að verðlag er HÆRRA
en kaupgjald hinna lægstlaunuðu,
m.ö.o., verkamenn neyðast til að
knýja fram hærri laun og eina
aðferðin til að fá þau er VERK-
FALL.
Verkföllum fylgja svo launa-
sækkanir í KRÓNUTÖLU, en
vegna verðhækkana á nauðsynja-
vörum — en verðmyndun þeirra
er í höndum auðstéttanna —
verður útkoman út úr öllu sam-
an rýrnun á kaupmætti launa, m.
ö.o. LAUNALÆKKliN. Vegna ein-
okunaraostoou auostéttanna á
veróiagi græoa þær á öliu saman.
Onnur aðieró nkisvaidsins til aó
færa ijármagmó i hendur auó-
stéttanna er hin alræmda lána-
starisemi til atvinuveganna.
Rikiö aostooar auosiettarmenn
til aó koma sér upp iyrirtækjum
eöa tii að efla gömul.
Hins vegar er rikinu meinilla
við að aöstoða almenningshiutaié-
lög til arðbærra fyrirtækja, svo
sem sannaðist á Úthafi h.f., en það
mál er nokkuð sem allir verða að
kynna sér, ef þeir vilja kynnast
efnahagsstefnu núverandi ríkis-
stjórnar.
Algengt er hinsvegar, að fjár-
glæframenn, ekki síst úr hópi út-
gerðarmanna, komi á fót hlutafé-
lögum með aðstoð ríkisins.
Því næst stinga þeir bæði hluta-
fénu og gróða félagsins í eigin
vasa og láta fyrirtækið þannig
fara á hausinn, sér að skaðlausu.
Og hver ber svo skaðan?
Það gerir alþýðan.
En hvemig má það vera, að
fólkið kýs ríkisstjórn, sem þannig
starfar?
Til þess liggja fjölmargar ástæð-
ur, og skulu aðeins þær veiga-
mestu nefndar hér:
1. Forusta verkalýðshreyfingar-
innar hefur ekki unnið sér traust
fólksins, sem ekki er heldur von
eins og hún hefur hagað sér, t.d.
þegar hún hefur samið um laun
verkamanna.
Þessi „forysta" er í rauninni
ekkert annað en staðnað skrif-
stofuvald, sem lifir á afskiptaleysi
og fáfræði verkalýðsins. Sem dæmi
um staðnaða forust má nefa, að í
stærsta verkalýðsfélagi landsins,
Dagsbrún, hefur ekki farið fram
stjórnarkjör í 13 ár. Meira að
segja nær hið fræga bitlingakerfi
inn í verkalýðssamtökin, t.d. var
Óskar Hallgrímsson miðstjórnar-
maður í A.S.Í. nýlega ráðinn ann-
ar af tveimur bankastjórum við
Alþýðubankann en á árinu 1970
hafði hann á hendi eina 52 bitl-
inga.
2. Vinstriflokkarnir eru klofnir
og ósamstæðir. Sá klofningur
stafar ekki af hugmyndafræðileg-
um ágreiningi nema að litlu leyti,
heldur fyrst og fremst af smá-
kóngapólitík.
3. íhaldsöflin í landinu hafa á
sínum snærum sterkasta áróðurs-
tæki sem rekið er í landinu, þ.e.a.
s. Morgunblaðið. en því er fyrst og
fremst haldið uppi af vissum hiuta
auðstéttanna, þ.e.a.s. fasteigna-
sölum og stórkaupmönnum, bæði
með auglýsingum og beinum fjár-
gjöfum. 1 staðinn fyrir greiðslur
sínar í flokkssjóð sleppa auðmenn
við að borga skatta.
4. Stór hluti af kjósendum
(haldsaflanna í landinu kýs þau í
hreinni fáfræði um eigin lífskjör
og annarra.
5. Fólk gleymir þeirri staðreynd,
að ísland er í hópi tíu launahæstu
landa að meðaltali.
Meðal árstekjur á íbúa eru 200.
000.00 krónur, en meðallaun verka-
manna á ári eru aðeins 183.840
krónur, og árslaun ellilífeyrisþega
eru 58.800 krónur eða aðeins rúm-
Við myndun vinstri stjórnarinn-
ar árið 1956 tók hagfræöingur við
stjóm menntamála á fslandi, jafn-
aðarmaðurinn dr. Gylfi Þ. Gísla-
son. Síðan hafa ekki orðið ráð-
herraskipti í Menntamálaráðuneyt-
inu. Annað eins tækifæri til var-
anlegra breytinga, enduniýjunar
og umbóta á menntakerfinu, hef-
ur enginn ráðherra fengið síðan
við fengum sjálfstjórn. En hvar
era þeir minnisvarðar, sem hann
hefur reist sér á ráðherraferlin-
um? Hefur hann með verkum sín-
um á hcssu sviði skapað nafni
sinu þann Ijóma, sem lyfti hon-
um í sögunni?
Þeirri spurningu svarar þú, les-
andi góður og æskan, sem sjálf
hefur kynnzt öngþveitinu í skóla-
kerfinu að undanförnu.
• UNGLINGARNIR OG
JAFNRÉTTIÐ.
Jónasi frá Hriflu nægði 3ja ára
’-áðherradómur til að koma upp
flestum héraðsskólum landsins og
grundvalla hér betri og almennari
alþýðumenntun en þá þekkist í
nálægum löndum, þrátt fyrir kröpp
kjör og þröngan ríkisfjárhag. Dr.
Gylfa hefur ekki enn unnizt tími
til að byggja svo mikið sem einn,
þrátt fyrir brýna nauðsyn. Lausn
hans hefur verið að loka dyrum
skólakerfisins fyrir nokkrum
hundruðum ungmenna ár hvert.
Þannig hefur ráðherrann fram-
kvæmt í verki grundvallarhugsjón
Alþýðuflokksins, um jafnrétti
þegnanna.
• STÓRHUGUR, SEM
SEGIR SEX.
En það eru fleiri skólastig en
gagnfræðastig. Lengstum hafa
dreifbýlingar búið við heiman-
göngu- eða farskóla fyrir börn sín.
misgóða eins og 'gengur, og oft
við heldur bágar aðstæður. Á því
sviði hefur orðið breyting á valda-
‘íma ráðherrans. Glæsilegir heima-
vistarskólar hafa verið byggðir
víðsvegar um land. Hefur stór-
hugur ráðherrans komið þar eink-
ar vel í ljós. Þessir skólar rúma
I einu aðeins helming þeirra
nemenda. sem þá eiga að sækja.
En ráð eru við því, námstíminn
lega fjórðungur af meðallaunum
’andsmanna.
Þannig er því fólki, sem kom
bjóðinni inn í nútímann. þakkað
sitt ómetanlega starf.
Til samanburðar má nefna að
laun okkar ágætu ráðuneytisstjóra
eru kr. 700.000.00 á ári, eða 500.
000.00 krónum yfir meðallaun
landsmanna. Þeir eru ófáir sem
styðja íhaldsöflin af þeirri ástæðu
að þeir telja, að þau hafi yfirstig-
ið stéttarskiptinguna, en það er
rangt. Ihaldsöflin f landinu hafa
aukið stéttaskiptinguna eftir
fremsta megni, enda væri allt ann-
að í fullu ósamræmi við hið kapí-
talíska kerfi, sem ríkisstjórnin
stefnir að.
Þessa skuum við minnast, þeg-
ar við göngum að kjörkössunum
í vor. P.
er styttur um helming, þannig að
bömin í dreifbýlinu fá árlega 3—
4 mánaða kennslu meðan jafnaldr-
ar þeirra í þéttbýlinu sitja í 9
mánuði á skólabekk. Þess eru jafn-
vel ófá dæmi að svo sem 50—60
skóladagar hafi orðið að nægja!
Gegnir aðeins furðu, að ráðherr-
ann skuli ekki á sama hátt hafa
brugðist við margsetningu í skóla-
húsnæði þéttbýlisins. En þetta er
sjálfsagt aðeins túlkunaratriði á
hinni teygjanlegu jafnréttishug-
sjón Alþýðuflokksins.
• BITLINGUR FYRIR
FLOKKINN.
Er þó ógetið eins þáttar þessa
máls, dvalarkostnaður hvers nem-
anda I heimavist skiptir tugum
þúsunda á» hvert, sem er allsæmi-
legur aukabaggi lágtekjustétt.
Á þrettánda ári stjórnarferils
síns samþykkti ráðherrann tillögu
stjórnarandstæðinga um að greiða
heilar 10 milljónir árlega til að
jafna þennan mun, með nokkrum
fyrirvara þó. Og til að allt færi að
lögum og flokkur ráðherrans
hefði sitt var fyrrverandi fram-
kvæmdastjóra flokksins veitt náð-
ugt embætti við að úthluta fúlg-
unni.
Þannig mætti lengi rekja. „af-
rek“ ráðherrans í menntamálum,
þótt hér sé ekki rúm til þess.
Allsstaðar eru viðbrögð ráðherr-
ans þau sömu, of seint, of lítið,
ekki fyrr en búið er að reka hann
úr valdaværðinni.
• EFTIR 15 ÁRA SVEFN.
En lengi skal manninn reyna. Á
síðustu mánuðum kosningaþings
vaknar ráðherrann skyndilega, nú
skal öllu kippt í lag á fáum mán-
uðum og andlitinu bjargað fyrir
hæstvirtum kjósendum. Ráðherr-
ann snarar fram frumvarpi um
byltingu á öllu skyldunámsstig-
inu að visu með þýðingu á skóla-
löggjöf nágrannalandanna, eftir
því sem meinfýsnar tungur segja,
með aðstoð nefndar auðvitað. (Sú
nefnd var skipuð Reykvíkingum
eingöngu, hina, sem aldrei hafa
fengið gömlu fræðslulögin fram-
kvæmd, hvað þá meir, varðar ekk-
ert um málið.) Til enn frekari
áherzlu á eigin dugnað og frum-
kvæði leggur ráðherrann svo
fram frumvarp um nýjan háskóla,
Kennaraháskóla, liklega í þeim á-
föngum Kennaraskólans, sem hon-
um hefur enn ekki unizt tími til
að láta byggja.
En þessi frumvörp hagíræðings-
ins er ekki hægt að taka alvarlega
— þvi miður. Maðurinn hefur
fengið sitt tækifæri, og notað það
þannig, að við höfum dregist stór-
lega aftur úr öðrum þjóðum í
menntamálum, á mestu góðæris-
tímum, sem þjóðin hefur lifað.
Undan þeirir ábyrgð fær hann
ekki skotist með sjónarspil á Al-
þingi á síðustu vikum kosninga-
þings.
Þá ábyrgð verður hann að bera
fram fyrir kjósendur í vor og þeir
verða fáir, sem Iáta blckkjast og
framlengja setu hans f ráðherra
stólnum.