Þjóðmál - 01.07.1972, Blaðsíða 13

JÚLÍ 1972
ÞJÓÐMÁL
13
Magnús Torfi
I’ramhald af bls. 16.
manna, sem til skamms tíma
var afar fámennur.
Opmber íhlutun
háskaleg mesminguimi
í þessum umræðum verðut
mönnum tíðrætt um stefnur sem
ýmsar ríkisstjórnir móta í menn-
ingarmálum. Ég verð að játa, að
ríkisstjórn íslands skirrist við að
setja fram nákvæma menningar-
málastefnu, þar sem leitazt er við
að grípa á grundvallaratriðum
menningarstarfs. Álit okkar er,
að opinber íhlutun um sköpun
og miðlun menningarverðmæta
sé líklegri til ills en góðs, sé
þar í nokkru ofgert. Vissulega
er það ásetningur íslenzkra
stjórnvalda að greiða öllum
landsmönnum aðgang að menn-
ingarlífi samfélagsins, en stjórnun
ofanfrá á skapandi menningar-
starfi í þjóðfélaginu er okkur við-
urstyggð.
Vera má að í þessu efni láti
íslendingar stjórnast af sögulegri
reynslu. íslenzk þjóðmenning var
eitt af fyrstu fórnarlömbum út-
hugsaðrar menningarmálastefnu
af hálfu evrópskrar ríkisstjórnar.
Um miðja átjándu öld bar svo
við, að erlendur konungur sem
fslandi stjórnaði og ráðgjafar
hans gengu á hönd hugmynda-
fræði sem þá var í tízku og
nefndist píetismi eða heittrúar-
stefna. Meginatriði þessarar hug-
myndafræði var á þá leið, að
allt það atferli sem eingöngu
væri veraldlegt, sem ekki yrði
eignuð einhver trúarleg þýðing,
væri fyrir þá sök skaðlegt og
illt, og það bæri að úppræta
með öllum ráðum sem yfirvaldi
stæðu til boða.
okkur ónæm fyrir meinlokum á
borð við þær sem gripið gátu
stórbokka átjándu aldar. Ríkis-
stjórnir sem nú vilja láta eins
og þær hafi í eitt skipti fyrir
öll ráðið fram úr vanda mann-
Iegrar tilveru, eytt skiptingu í
manneðlinu milli hins félags-
tengda og einstaklingsbundna,
eru nákvæmlega jafn líklegar og
fyirrrennarar þeirra að lenda í
verstu ógöngum.
Kapp bez! með forsiá
Norrænn konungur, sem ekki
kærði sig um að fylgja trúardeil-
um fram til hins ítrasta, sagði
eitt sinn: Látum hvern og einn
öðlast sáluhjálp á sinn hátt. Við
sem ræðum hér stefnu í menn-
ingarmálum gætum ýmislegt
verra gert en lagt okkur þessi
orð á minni. Menning er óend-
anlega margbrotið hugtak, og
sannleikurinn er sá að okkur
skortir jafnt tæki og tækni til
að gera viðhlítandi grein fyrir
öllum flötúnum sem á því eru.
Gildrur og hættur Iiggja hvar-
vetna í leyni fyrir hverjum þeim
sem reynir með offorsi að ein-
falda margbrotinn mtnningar-
verðleikann og þjappa honum í
þröngt mót, sniðið eftir því sem
hæst ber í tímabundinni hug-
myndafræði.
Engan veginn felst í jiessu,
að menn eigi að sitja með hend-
ur í skauti og láta náttúruna
eða kaupmennskuna eða hver
veit hvað hafa sinn gang. í því
felst, að ekki er rétt að hefjast
handa, nema menn viti hvað
þeir eru að gera. Orki það tví-
mælis er betra að fara með gát
en flumbrast áfram með þeim
afleiðingum að sameiginlegri
menningararfleifð er búinn ó-
bætanlegur skaði.
MONUSIUSTÖDVAl BIFREIOA UM flUIUND
REYKJAVlK:
Chevrolct, Bulck, Pontlac, Oldsmoblle, Cadillac, GMC
1. Bifrelöaverkstæði Sambandslns,
Hringbraut 119, sími 91-17080 (26).
2. Bifreiðaverkstæöi Skúla Skúlasonar,
Hringbraut 119, sími 91-26855.
Ope!
1. Bifreíðaverkstæði Sambandsfns,
Hringbraut 119, sími 91-17080 (26).
2. Bifreiðaverkstæði Péturs Maack Þorsteinssonar,
Nýbýlavegl 10, Kópavogl, síml 91-41038.
GM
KÓPASKER:
BifreiSavorkstæSi Kaupféiags N-Þingeyinga,
símí 96-52120.
NESKAUPSTAÐUR:
Dráttarbrautin h.f.,
Eyrargðtu, stmar 97-7308/9.
ÓLAFSFJÖRÐUR:
BilaverkstæSiS Múlatindur s.f.,
simi 96-62194.
PATREKSFJÖRÐUR:
Véla- og bilaverkstæSiS Logi,
ASaistræti 112, slmi 94-1245.
REYÐARFJÖRÐUR:
BifrelðaverkstæSIS Lykill,
Fagradalsbraut, simi 99.
SAUÐÁRKRÓKUR:
BifreiSaverkstæSi Kaupfélags SkagfirSinga,
Freyjugötu 9, slmi 95-5206.
SELFOSS:
BlfreiSaverkstæSi Kaupféiags Árnesinga,
Austurvegi, simi 99-1260.
SÍGLUFJÖRÐUR:
VélaverkstæBiS Neistl,
Eyrargötu 12A, slmi 96-71303.
STYKKÍSHÓLMUR:
Bílaver h>f„
VÍS Ásktif, sfml 93-8113.
VESTMANNAEYJAR:
Bilaver,
Strandvegl 49, simi 98-2410.
VlK I MÝRDAL:
BifreiSaverksiæSi Kaupfélags Skaftfellinga,
simi 99-7190.
VOPNAFJÖRÐUR:
BifrelBaverkstæSi Kaupféiags VopniirSinga.
sfml 14.
ÞÓRSHÖFN:
BifreiðaverkstæSi Kaupfélags Langnesinga.
Vauxhall/Bcdford
1. BifreiðaverkstæSi Sambandsins,
Hringbraut 119, slmi 91-17080' (26).
2. Vélverk h.f.,
Bfldshöfða 8, sfmi 91-82540.
AKRANES:
VélaverkstæSI GuSiaugs Ketilssonar,
SuSurgötu 91, sími 93-22ð6.
AKUREYRI:
BifreiSaverkstæ'ðiS Þórshamar h.f.,
Tryggvabraut, simi 96-12700.
BLÖNDUÓS:
Vélsmiðja Húnvetninga,
simi 95-4128.
BORGARNES:
BifreiSa- og trésmiSJa Borgarness,
Brákarey, simi 93-7218.
BÚÐARDALUR:
Bifreiðaverkstæði Kaupfélags HvammsIJarSa:
sími 27.
DJÚPIVOGUR:
Vélaverkstæði Kaupfélags Berufjarðar,
stmi 32.
EGILSSTAÐIR:
Bifrelðaþjðnusta Brynjólfs Vignissonar,
Brúarlandl við LagariIJótsbrú, simi 97-1179
(heima 97-1323).
HÚSAVÍK:
Véla- og bifroiðavorkstæðið Foss h.f„
Garðarsbraut, simi 96-41345.
HVOLSVÖLLUR:
Bifreiðaverkstæði Kaupfélags Rangælnga,
Austurvegl 4, slmi 99-5114.
HÖFN í HORNAFIRÐI:
Vélsmiðla Gfsla Blörnssonar,
Heppunni, sfmi 97-8236.
ISAFJÖRÐUR: _
Bílaverkstæði ísafJarðaT h.f„
Seljalandsvegl, simi 94-3379.
Samband ísienzkra samvinnufélaga
aamumnnm
Ármúla3 Reykjavik sími3890Ö
Þjóðdansar npnrættír
Almenningur á íslandi lmfði
frá fornu fari iðkað þjóðdansa
á hátíðum og tyllidögum. Hug-
myndafræðingum píetismans,
jafnt íslenzkum sem erlendum,
bar saman um að þetta athæfi
væri svívirðilegt og skyldi fyrir-
boðið. Danstríti stuðlaði á eng-
an hátt að öflun lífsviðurværis,
og þar á ofan vakti það sannan-
lega lostafullar hugrenningar, sem
komið gátu fram í verki.
Því tók kóngur sá, sem drottn-
aði yfir forfeðrum mínum, sig til
og lét embættismenn sína liefj-
ast handa gegn öllu því atferli
íslcndinga sem forkastanlegt
jiótti samkvæmt píetiskri hug-
myndafræði. Ekki stóð á hug-
myndafræðingunum, þeir gengu
fram af slíkri atorku að þegar
hugmyndafræðitízkan breyttist
voru þjóðdansar aldauða á ís-
landi. Dansvísur og lög mátti að
sjálfsögðu skrásetja, en dansspor-
in og hreyfingarnar urðu ekki
eins auðveldlega færð í letur.
Miðlunin frá kynslóð til kyn-
slóðar hafði verið rofin, og síð-
an standa íslendingar uppi þjóð-
dansalausir.
Erara við ónæmari
fyrir meinlokum?
Þetta er dæmi þess, hvað af
getur hiotizt, þegar tilfallandi
valdakerfi hefur sig upp yfir
þjóðfélagið í heild, hyggst ráða
smekk og hegðun og reynir að
troða takmörkuðu mati sínu á
menningargildi upp á almenn-
ing. Engin ástæða er til fyrir
okkur sem nú lifum, að telja
Veiztu hvað Lióminn
ev
Ijómandi
góður?...
smjörlíki hf.
Þjóbhátíb Vestmannaeyja
verbur ab þessu sinni haldin
dagana 4, S. og S. ágúst n.k.